Anayasa Mahkemesi’nin emeklilik hakkıyla ilgili kararı, yeni bir tartışma başlattı

Anayasa Mahkemesi (AYM), 3 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla Sosyal Sigortalar Kanunu’nun (SSK) mülga 62. madde birinci fıkrasındaki “çalıştığı işten ayrıldıktan sonra” ibaresini anayasaya aykırı bularak iptal etti. Bu, emeklilik hakkını kazanan işçinin SGK’den maaş talebinde bulunabilmesi için çalıştığı işten ayrılma şartının iptali anlamına geliyor. 

YARGIDA EN AZ 2 YIL

AYM’ye itiraz için başvuru yapan Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, düzenlemenin çalışma hak ve özgürlüğünü ihlal ettiğini ileri sürerken, AYM de kararında emekli maaşı bağlanacak işçinin tahsis taleplerine SGK’nin en geç 3 ay içinde yazılı yanıt verilmesinin öngörüldüğünü hatırlattı ve sigortalının yaşlılık aylığı talebinde bulunabilmesi için işten ayrılması gerektiği gözetildiğinde bu kuralın, işçinin 3 aylık dönemde herhangi bir gelir elde edememesine yol açacağını vurguladı. Ancak iptal kararının ardından uzmanlar ve sendikacılar arasında “peki, işçinin kıdem tazminatı ne olacak?” tartışması başladı.

Çünkü normalde bir işçinin emekliliği geldiğinde, dilekçesi verilir, işten çıkışı yapılır, SGK’ye başvurulur ve 3 ay sonra emekli maaşı bağlanırdı. Ayrıca kıdem tazminatı işçiye ödenirdi. Çalışmaya devam etmek isteyenlerin de yeniden işe girişi yapılırdı. Ancak AYM’nin kararından sonra bu işçi işten ayrılma dilekçesi vermeyeceği için normalde kıdem tazminatını alamaz. Ayrıca işveren son dönemde olduğu gibi “Kod 29” kapsamında “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymadığı” gerekçesiyle işçiyi işten atabilir ve tazminat en azından yargı süreci sonuna kadar yanar. Bu durumda kıdem tazminatının nasıl korunacağı önemli belirsizlik içeriyor. İşçi, yargıya başvurabilir ancak o da 2 yıl sürer.    

Yine, AYM sadece SSK’de iptal kararı verdi. Kıdem tazminatı ise İş Yasası ve Yargıtay kararları ile güvence altında. AYM kararında İş Yasası’yla bağlantı kurmadığı için işveren haksız şekilde kıdem tazminatını ödemezse işçi yargıya başvurur ve tazminatını alabilir. Bu nedenle iptal kararının kıdem tazminatı için bir sonuç doğurmağı vurgulanıyor ama yargı süreçlerinin uzunluğu endişe kaynağı.

BİRİKMİŞLER NE ZAMAN ÖDENECEK?

Bir diğer tartışma ise emekliliği gelen ama işten ayrılmayan ve kıdemini almayan bir işçinin, bir süre sonra “artık işten ayrılmak istiyorum” demesi halinde tazminatın ne olacağıyla ilgili yaşanıyor. İşveren, işçinin bu talebine “hayır, olmaz” derse, işçi buna karşılık daha önceden hak ettiği kıdem tazminatını almak isterse ve yine işveren “ben seni işten atmıyorum” derse ne olacak? İşçi kendi isteği ile ayrıldığına göre tazminatını alamayacak mı? Süreç yine uzun süren yargıya mı taşınacak? 

Ayrıca emeklilik işlemleri SGK’de genelde 3 ay sürüyor, sonrasında birikmiş maaşlar da ödeniyor. Bu karardan sonra “zaten işçi maaşını almaya devam ediyor, 3 aylık birikmişi de sonra verelim” denirse ne olacak?