Anayasa çıtası oynak

AKP, yeni anayasa çalışmalarında ‘yüksek çıta’ stratejisi izleyecek. Başkanlık sistemi konusunda öncelikle daha önce önerdiği teklifi getirecek olan AKP, muhalefetin karşı çıkacağını bildiği için çıtayı yavaş yavaş düşürecek. Önce önerdiği teklifte değişiklik yapılabileceği önerisini getirecek, kabul görmezse yarı başkanlık, o da kabul görmezse partili cumhurbaşkanı modeline kadar gerileyecek. AKP kurmayları, “Çıtayı özellikle yüksek tutuyoruz ki yine bizim istediğimiz model kabul edilsin” görüşünü dile getirdi.

Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun bugün MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile görüşmesinin ardından Meclis’te yeni bir Anayasa Uzlaşma Komisyonu kurulup kurulmayacağı netleşecek.

1. AŞAMA: BAŞKANLIK

AKP’nin öncelikli olarak istediği ABD’deki başkanlık modeli. Muhalefet partilerinin sıcak bakmaması durumunda ise bu modelin üzerinde değişiklikler yapılabileceği önerisini getirecek. AKP kurmayları, ABD’deki başkanlık modelinin en tartışmalı kısmının başkanın kararname çıkarma ve parlamentoyu feshetme yetkisinin olduğuna dikkat çekerek, Muhalefet, eğer ‘bu modeli tartışalım, ama bu yetkiler çok fazla’ derse önerimiz revize edilebilir. Başkanın kararname çıkarma yetkisi daraltılarak bir denetim mekanizması kurulabilir ya da bu yetki parlamentoyla başkan arasında paylaştırılabilir. Ya da muhalefetin önerileri doğrultusunda daha farklı bir yapı kurulabilir. Parlamentoyu fesih yetkisi de bu kararı almasını zorlaştırabilecek koşullara bağlanabilir.

2. AŞAMA: YARI BAŞKANLIK

Komisyonda muhalefet partilerinin başkanlık modeline tamamen karşı çıkması durumunda AKP, bu kez “Madem ABD modeli başkanlık sistemini kabul etmiyorsunuz, o zaman yarı başkanlık sistemini müzakere edelim” önerisinde bulunacak. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın gündeme getirdiği Fransa’daki yarı başkanlık modelinde, Cumhurbaşkanı’na başkanlık sistemindeki gibi geniş yetkiler tanınıyor. AKP, yarı başkanlık modelinin de eleştiriler doğrultusunda Türkiye’ye uygun bir uyarlamasının yapılabileceğini düşünüyor.

3. AŞAMA: PARTİLİ CUMHURBAŞKANI

AKP, başkanlık ve yarı başkanlık modellerine hiçbir şekilde muhalefet partilerinin destek vermemesi ve uzlaşma sağlanamaması durumunda ise “partili cumhurbaşkanı’ modelini gündeme getirecek. AKP, partili cumhurbaşkanlığı sistemiyle cumhurbaşkanı ile başbakanın aynı partiden olmasına karşın yetkilerin cumhurbaşkanında toplanacak olması nedeniyle taraflar arasında bir yetki çatışması yaşanmayacağını düşünüyor.

AKP kurmayları, her 3 modelin de kendileri için kabul edilebilir olduğuna dikkat çekerek, “Geçen dönem kurulan Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na başkanlık modeli önerisini getirirken çıtayı yüksek tuttuk. Çıtayı yüksek tutuyoruz ki çıtayı ne kadar düşürürsek düşürelim yine bizim istediğimiz model kabul edilsin” görüşünü dile getirdi.