İl İl 2015 Genel Seçim Sonuçları

Türkiye’de nefeslerin tutularak sonuçları beklenen 7 Haziran seçimlerinde AKP tek başına iktidarını kaybederken, seçim yasağının işletilmediği tek isim olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “başkanlık hayali” de tamamen sona erdi. AKP’nin devlet gücüyle girdiği ve muhalefete karşı her türlü engellemenin yapıldığı seçimlerde HDP, yüzde 10 barajını yıkarken, 2002’den bu yana ilk kez parlamentoya 4 siyasi parti girdi. AKP’nin tek başına iktidar seçeneğini yitirmesi nedeniyle, Türkiye 8 Haziran’a koalisyon, azınlık hükümeti ya da “erken seçim” seçenekleri ile girdi.

Türkiye’deki 55 milyon seçmenin yüzde 86’sı sandığa giderek, Türkiye’nin 4 yılını şekillendirecek hükümeti belirlemek için oy kullandı. Türkiye’nin adeta HDP’nin barajı aşıp aymayacağına kilitlendiği seçimlerde, AKP, büyük hayal kırıklığı yaşarken, sevinen HDP ve MHP oldu. Stratejik davranan CHP seçmeninden HDP’ye giden “emanet oylar” nedeniyle CHP, ancak mevcut oylarını korudu.

Yüzde 40’la kaybetti

Türkiye’yi 2002’den bu yana “tek başına” yöneten AKP ilk kez “seçim yenilgisiyle” tanıştı. İki siyasi partinin parlamentoya girdiği 2002’de yüzde 34.2’lik oy oranıyla 363 milletvekiliğini alarak tek başına iktidar olan AKP, dünkü seçimlerde yüzde 40’larda oy almasına karşın ilk kez tek başına iktidarını kaybetti. 20011 seçimlerinde 21 milyon 466 bin seçmenin oyu ve yüzde 49.95’lik oy oranı olan AKP, yaklaşık yüzde 9’luk oy kaybı yaşadı oyları da seçmen sayısı artmasına karşın 18 milyonlara geriledi.

4 partili Meclis

Parlamentoda siyasi parti sayısı 2002’den bu yana ilk kez 4’e yükseldi. 2002’de AKP ve CHP Meclis’teyken 2007 ve 2011 seçimlerinde, MHP’nin de parlamentoya girmesi nedeniyle 3 parti Meclis’e girmesine karşın, bağımsız parlamentoya giren Kürt siyaseti son iki dönem BDP çatısı altında parlamentoda temsil edildi. Ancak HDP’nin ilk kez parti olarak girdiği seçimlerde Kürt siyasi hareketi ilk kez barajı aştı ve 4 partili Meclis oluştu.

Erdoğan kaybetti

Seçimlerin en kaybedeni ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan oldu. Cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 51.79 oy alan Erdoğan, 7 Haziran seçimlerinde, AKP’nin seçim kampanyasını Davutoğlu ile birlikte yürüttü, meydanlarda AKP lehine slogan attırmaktan çekinmediği gibi, seçim yasaklarını da hiçe saydı. İlk kes seçim meydanlarına “elinde Kuran”la çıkan Erdoğan, muhalefet partilerini isimlerini anarak hedef aldı ve özellikle HDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’a sert sözlerle yüklendi. Kendisini “milletin tarafındayım” diye savunan ve “başkanlık sistemi” için oy istediğini söyleyen Erdoğan’a seçmen ilk kez vize vermedi. AKP, değil Anayasa değiştirecek çoğunluğa, tek başına iktidar bile olma şansını yitirdi. Başkanlık talebi seçmende karşılık bulmayan Erdoğan’ın bu hayali ise “başka bahara” kaldı.

Sol oylar yükseldi

Seçimlerin en belirgin sonuçlarından biri ise sol oyların yükselmesi oldu. CHP yüzde 25’lerde kalmasına karşın, kendini solda tanımlayan HDP’nin yüzde 13’e yükselen oyuyla, sol oylar uzun aradan sonra ilk kez yüzde 38’lere tırmandı.

CHP seçmeni stratejik

Seçim sonuçları CHP seçmeninin bir bölümünün “stratejik oy” kullandığını ortaya koydu. CHP’nin son derece iddialı ekonomik seçim programına karşın, HDP’nin barajı aşmama olasılığının, AKP’yi yeniden güçlü iktidar yapacağı ve Erdoğan’a başkanlık yolunun açılacağından kaygılanan yaklaşık yüzde 2-3 aralığındaki CHP seçmeni oylarını bu seçim için HDP’ye “emanet” bıraktı. Bu durum başta Ankara, İstanbul, İzmir olmak üzere CHP’ye beklenenden daha az oy ve milletvekilliği getirdi. 2011 seçimlerinde yüzde 25.9 oy alan CHP, “stratejik” oy kullanan bir kısım seçmeninin HDP’ye yönelmesi nedeniyle aşağı yukarı mevcut oyunu korudu. 2011’de 135 milletvekili ile parlamentoya giren CHP, 7 Haziran seçimlerinde küçük bir hasarla 132 milletvekilini parlamentoya taşıdı. CHP, Tunceli’nin de HDP’ye kaybedilmesi nedeniyle Doğu- Güneydoğu’daki son kalesi olan Tunceli’yi de kaybetti.

İkinci kazanan: MHP

7 Haziran seçimlerinin 2. kazananı ise MHP oldu. 2011 seçimlerine, birçok parti yöneticisini hedef alan ve o dönemde parlamento dışı kalmasını sağlayan “kaset skandalı” ile giren ve yüzde 12.9 oy oranıyla 52 milletvekilliğini alan MHP, dünkü seçimlerde oyunu yüzde 3’ün üzerinde artırarak milletvekilliği sayısını 80’in üzerine çıkardı. AKP’de bir grup muhafazakar seçmen özellikle eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün memleketi Kayseri’nin de aralarında bulunduğu İç Anadolu’da AKP’den MHP’ye oy kaydı.