AKP’ye ‘tasfiye’ darbesi

AYM: Yargı kararları uygulanmazsa hukuk devletinden söz edilemez

Alican Uludağ

Anayasa Mahkemesi (AYM); AKP iktidarının, Bakan çocuklarının da gözaltına alındığı 17-25 Aralık yolsuzluk operasyonu sonrası görevden alınan kamu görevlilerinin mahkemeden aldıkları iptal kararının uygulanmasını engellemek için çıkardığı düzenlemeyi anayasaya aykırı buldu. Dava konusu kuralla yargı kararlarının uygulanmasının “kadronun boş olması” koşuluna bağlandığına dikkat çekilen kararda, düzenlemenin hukuk devleti ilkesi ile hak arama özgürlüğüne aykırı olduğu vurgulandı. Kararda, “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır. Bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez. İdarenin, yargı kararlarını uygulamaması durumunda, hukuk devleti ilkesinin varlığından söz edilemez” denildi.

CHP dava açtı

CHP ve 14 ayrı mahkeme, söz konusu düzenlemelerin iptali istemiyle AYM’ye başvurdu. Yüksek Mahkeme, diğer tüm maddelerin iptal istemini reddederken görevden alınan personelin mahkeme kararına karşın görevine dönmesini engelleyen düzenlemeyi iptal etti. İptal kararının gerekçesinde, şu uyarılar yapıldı:

1 HUKUK VURGUSU

Hukuk devletinin gerekçekleşmesi için aynı zamanda idarenin yargı kararlarına uyması ve bu kararların gereklerine göre işlem ya da eylemde bulunması zorunludur. İdarenin, yargı kararlarını uygulamaması durumunda, hukuk devleti ilkesinin varlığından söz edilemez.

2 TAKDİR HAKKI YOK

Anayasanın 138. maddesine göre, yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır. Bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez. İdarenin başkaca takdir hakkı yoktur.

3 ÖLÇÜSÜZ SINIRLAMA

Yargı kararlarının uygulanmasının kadronun boş olması koşuluna bağlanmış olması hak arama özgürlüğünü etkisiz hale getiren ölçüsüz bir sınırlamadır. Kural idarenin yargısal denetimini ve hak arama özgürlüğünü etkisiz bırakacağından, hukuk devleti ilkesine aykırılık oluşturduğu gibi idarenin bütün işlemlerinin yargı yoluyla denetlenmesi ve yargı kararlarının bağlayıcılığı ilkesinin ilkelerini de ihlal etmektedir.