AKP’nin planı iflas etti

AKP, önceki gün açıkladığı Orta Vadeli Program (OVP) ile artık Türkiye ekonomisinin büyüme gücünü yitirdiğini kabul etti. Ekonomi çevrelerine göre bir programın başarısı kur tahminini doğru yapmaktan geçiyor. Hükümetin 2014 dolar kuru hesabı 2.18’e göre yapılıyor. Ancak kurun 2.25’e demirlediği bu dönemde tüm hedeflerin sil baştan yapılması gerekiyor. 2006’dan bu yana üçer yıllık OVP açıklayan AKP hükümeti hemen her OVP’de revizyona gitmek zorunda kaldı. Ancak en son açıklanan OVP’de AKP hedeflerin hiç birinin tutmayacağını kabul etti. Bugüne kadar enflasyonu 5, 5.5 bandına oturtan hükümetin enflasyon hedeflemesi 2014 için yüzde 9.4, 2015 hedeflemesi içe yüzde 6.3 olarak belirlendi. İşsizlikte de hedefler neredeyse çift haneye demirlendi.

Gazi Üniversitesi’nde İktisat Profesörü Aziz Konukman’a göre, 2006’dan bu yana OVP’ler açıklanıyor. Ama hiç biri de tutmuyor. Bu hedeflerin niye tutmadıını soran da yok. Sorsak yanıtını verecek de yok. 2015-2016 hedeflerinin sil baştan değiştiğine işaret eden Konukman’ın konuşmasının satır başları şöyle:

* OVP’nin hükümetin açıkladığı 5 yıllık kalkınma planlarına uyumlu olması gerekiyor. Orada da bir uyum görmüyoruz. Sürekli tutmayan planlar hazırlamak kime hizmet ediyor. İş insanları bu hedeflere bakarak plan program yapsa rezil rüsva olur. Hedefler sürekli revize edildiği için iş dünyası önünü de göremiyor.

Hedefler sil baştan

* Eskiden kalkınma planlarında bir pratiğimiz vardı, yeni hazırlanan plan için geçmiş analiz edilirdi, hedefler niye tutulmadı diye bakılırdı. Artık bu da yok.

* Programın başarısı kur tahminini doğru yapmaktan geçiyor. Eğer bu tutmuyorsa tüm göstergeleri sil baştan değiştirmek durumundayız. Hükümet 10. kalkınma programında kur hedefini 1.97’ye göre yapıyor. Hükümet hala ucuz dövizle sıcak para geleceğine inanıyor. Son yaşanan Fed kararlarını ve jeopolitik riskleri düşündüğümüzde hükümetin bu planının çoktan çöktüğünü görürüz. AKP’ye göre ciddi bir fon ve likitide bolluğu var ve bunlar Türkiye’ye gelecek diye hesaplıyor. Ama politik ve jeopalitik riskleri hiç hesaba katmıyor. Eskisi kadar paranın gelmediği bir sürece girdik. İç piyasa ciddi daraldı. Büyümede sert düşüş var. Enflasyon tarafında film koptu. Enflasyonda sadece gıdaya bağlı değil, büyük bir enerji açığı da var. Aslında OVP’ye baktığımızda AVP cephesinde değişen bir durum yok.

CHP Kocaeli milletvekili Prof. Dr. Hurşit Güneş’e göre ise düşen tüketici güveni, artan döviz kuru ve daralan ihracat pazarları ile artık AKP yüksek büyüme rakamlarını yakalayamayacak ve yeni açıklanan OVP gerçekçi değil. Güneş, “Her program içinde bulunulan siyasal ve toplumsal konjonktürü hesaplamalıdır. Hele Türkiye bölgede bir sıcak savaşa girmek için Meclisten bir tezkere çıkarmışken bu programın gerçekçi sayılması hayalperestlik olur. Programda 2015 özelleştirme hedefi olarak 11.8 milyar TL konulmuş. Bu hedef de gerçekçi” açıklamasını yaptı.

Ranta dayalı büyümenin sonu

Bilkent Üniversitesi Profesörü Erinç Yeldan AKP’nin ekonomide gerçeklerle yüzleşmeye başladığını ancak, büyümenin nelerin üzerine kurulması konusunda hala ders almadığını söyledi. AKP’nin hala sıcak paradan medet umduğunu ve günü kurtarma planları yaptığını dile getiren Yeldan, “Ulusal büyüme modeline olan ihtiyaç ortaya çıktı. Dışarıdan gelen paraya, imar rantına ve özelleştirmeye dayalı büyümenin sonuna gelindi. Hükümet kamuoyunda bir makyaz malzemesi olarak kullandığı 2023 hedeflerinin de tutmayacağını bu programla tescilledi. 2023’ün gerçekleşmesi için sabit yatırımların yapılması ve bunun için kaynak tahsisi gerekiyor”dedi.

CHP Milletvekili Umut Oran da OVP ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

* Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın açıklamaları, AKP hükümetlerinin bugüne kadar açıkladığı 9’uncu OVP’nin de fos çıktığının itirafı. Yanlış hesap Bağdat’tan dönmüştür…

* Küresel likidite bolluğu ile çakışan AKP döneminde aşırı bağımlı hale getirilen Türkiye ekonomisi, rekor boyuttaki dış kaynak girişleri tüketime pompalanarak çark döndürüldü, sıcak para ve borçla ekonomide canlılık sürdürüldü. Üretmeden tüketen bir ekonomik yapı ortaya çıktı.

* Geçmişte küresel likidite bolluğunu yaratan parasal merkezlerin şimdi ise bunu kısmasıyla tersine bir finansal iklime geçildi. Ekonomide sıcak para dışında bir oyun planı bilmeyen AKP’nin “sürdürülemez” olduğunu söylediğimiz, bu büyüme modeli de artık iflas etti.

* Şimdi Türkiye’nin dağ gibi büyüyen borçlarını çevirebilmek için muhtaç olduğu dış kaynağın nazlanması ile ekonomi durma noktasına gidiyor, çark dönmüyor.