AKP ‘köle pazarı’nı yasalaştırıyor

Hükümet, işsizliğe çare olacağını savunduğu, sendikaların “kölelik” olarak nitelendirdikleri özel istihdam bürolarına (ÖİB) geçici iş ilişkisi kurma yani “işçi kiralama” yetkisi veren düzenleme ile “uzaktan çalışmayı” düzenleyen tasarıyı Meclis’e sundu.

“İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nda yer alan düzenlemeler şöyle:

* Türkiye’de halen 438 ÖİB faliyet gösteriyor. Tasarıyla ÖİB’lere “geçici iş ilişkisi kurma” yani “işçi kiralama” yetkisi veriliyor. Bu bürolar işgücü piyasası, istihdam ve insan kaynaklarına yönelik çalışmaların yanında eğitim de verebilecek.

* Ayrıca işveren, işçisini holding içerisinde başka bir yerde ya da aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde çalışmak üzere de geçici olarak devredebilecek. İşveren işçileri 18 ay geçici çalıştırabilecek.

* İşçiye ihtiyacı olan işveren ÖİB’lerden işçi “kiralayacak”. İşveren ile ÖİB arasında sözleşme yapılacak. İşçinin ücretini, sigortasını ÖİB ödeyecek.

* “Kiralık işçi” çalıştırmada kapsam oldukça geniş tutuldu. Mevcut işçi hamilelik, analık ve süt iznine ayrıldığında, yıllık izne çıktığında, hasta olduğunda, askere gittiğinde işveren bu işçilerin yerine ÖİB’lerden geçici işçi kiralayabilecek. Geçici işçiler, asıl işçiler dönene kadar çalışacak. Ayrıca işyerinde açık iş bulunması halinde de geçici işçi çalıştırılabilecek.

* Mevsimlik tarım işlerinde, temizlik, hasta, yaşlı ve çocuk bakım hizmetleri gibi ev hizmetlerinde süre sınırı olmaksızın geçici işçi çalıştırılabilecek.

* ÖİB, iş arayanlardan ücret alırsa, iş arayanlara ilişkin bilgileri başka bir amaçla kullanırsa, çalışma izni bulunmayan yabancı işçi çalıştırırsa, Borçlar Yasası’nın sözleşmelerin “ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı” sözleşme düzenlenemeyeceğine ilişkin maddelerine aykırı davranırsa faliyeti hemen sona ermeyecek. Ancak iki yıl içerisinde bu yasakları 3 kez ihlal ederse faliyeti sonlandırılacak.

* Sözleşme yapmayan, işçilere sözleşmenin altında ücret ödeyen, kayıtdışı işçi çalıştıran, ayrımcılık yapan ÖİB’lerin yetkileri hemen iptal edilmeyecek. İki yıl içinde 3 kez bu ihlali yapmaları şartı aranacak.

Esaslı neden varsa ayrım yapılacak ! * Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarında ve madenlerde ÖİB’lerden “kiralanan” geçici işçiler çalıştırılamayacak. * Grev ve lokavt sürecince işveren geçici işçi çalıştıramayacak. Ancak yasa gereği grev sırasında teknik zorunluluk, işyeri güvenliği gibi durumlarda geçici işçi çalıştırılabilecek. * İşletmenin iş hacminin “öngörülemeyen ölçüde” artması halinde çalıştırılacak geçici işçilerin sayısı işyerinde çalışan işçi sayısının 4’te 1’ini geçemeyecek. * Geçici işçi, işverenden ÖİB’nin hizmet bedeline mahsup edilmek üzere avans veya borç alamayacak. * İşveren, geçici işçisine talimat verebilecek. * İşveren mevcut işçisiyle, geçici işçi arasında çalışma koşulları açısından “esaslı bir neden olmadıkça” ayrım yapamayacak. Ancak bu “esaslı bir nedenin” neye göre belirleneceği tartışmalı.