Ajanstan ortak toplantı çağrısı

İstanbul Atatürk Kültür Merkezi, 2008’de “yenilenmek” üzere kapatılmasından bu yana bir türlü açılamadı. İlkin “yıkıp yapma” tasarıları çıkmıştı ortaya, AKM Birinci Grup Kültür Varlığı olarak tescil edilince bu tasarı ortadan kalktı, İstanbul 2010 Kültür Başkenti Ajansı’nın sorumluluğunda yapının mimarı Hayati Tabanlıoğlu’nun oğlu Murat Tabanlıoğlu tarafından hazırlanan “yenileme projesi” de Kültür Sanat-Sen’in yapının özgün nitelikleri ve değerlerinin kaybına neden olacağı gerekçesiyle açtığı dava sonucu yargı tarafından durduruldu. Giderek, 12 Eylül’de yapılacak anayasa referandumunda olduğu gibi AKM konusunda da “Evet”çilerle “Hayır”cılar saf tuttular.

Ardından yeni bir proje üstünde Kültür ve Turizm Bakanlığı’yla da uzalaşıldı, ancak bir türlü uygulamaya konulamadı. Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Başkanı Prof. Dr. Deniz İncedayı, 23 Ağustos 2010 günü yayımladığımız söyleşide, bundan 2010 Ajansı’nın sorumlu olduğunu belirterek yeni projenin uygulanması gerektiğini vurguladı.

İstanbul 2010 Kültür Başkenti Ajansı Yürütme Kurulu Başkanı Şekib Avdagiç ise özel geliştirici bir proje yapılmayacaksa ajansa gerek olmadığını vurguluyor ve “İstenilen, mevcut durumu yenilemekse biz bunda yokuz” diyor. Yürütme Kurulu üyesi Korhan Gümüş de, AKM sürecindeki tüm tarafları birkaç hafta içinde bir araya getireceklerini açıklıyor.

- 2010 Ajansı, AKM’nin yeniden yapılandırılmasında sürekli olarak “Kültür Sanat Sen davayı geri çekmedi, bu yüzden süreç kitlendi” diyor. Ortada meşhur restoranlı projenin dışında üzerinde uzlaşılmış bir proje de var. O proje neden uygulanmıyor?

AVDAGİÇ - Çünkü o projenin tekrar Koruma Kurulu’ndan geçmesi lazım. Koruma Kurulu’nun yeni bir projeyi devreye sokması için ya mahkeme sürecinin bitmesi ya da projenin dava açan tarafça geri çekilmesi gerekir. Kurul, aynı anda bir yapıyla ilgili 2 proje görüşemiyor, çünkü mevzuat buna izin vermiyor. Kritik nokta bu. Sendikanın ilk projeyle ilgili şikâyetini geri çekmemesi projenin devre dışı kalmasını engelledi. Bu da yeni yapılan projenin kurul onayı almasını engelledi. Bizim de kurul onayı almamış bir projeyi yapma imkânımız olmadığı için o süreci başlatamadık.

- Mahkeme aralık ayında sonuçlandı ve ilk proje iptal edilmedi mi zaten?

AVDAGİÇ - Aralık ayında projenin iptal edildiği doğrudur. Projenin mahkeme tarafından reddedilmesinden sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı şu adımları attı: Davayı üst mahkemeye taşımama kararı aldı, yani karara itiraz hakkından feragat etti. Basit onarım kapsamındaki bir proje ile AKM’yi mevcut hali ile yenileyip devreye almak için süreç başlattı.

‘HİÇBİR YENİLEME YOK’

- Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, ajansın parasal destekte bulunmadığını, bu noktada da olayın kitlendiğini söylüyor.

AVDAGİÇ - Aradaki bütün o büyük hikâye atlanılıyor. Mahkeme aralık ayında süreci iptal ettiği zaman bakanlık bu iş sıkıntılı bir noktaya geldi, burada bir güzelleştirme, iyileştirme yapalım, en azından basit onarım projesi yapalım dedi. Basit onarımda hiçbir yenileme yok. Sadece mevcut hali günlük kullanıma hazır hale getiriyorsunuz. Özel geliştirici bir proje yapılmayacaksa ajansa gerek yok ki. Basit bir usta mantığıyla mevcut durumu yenileyerek yapmak ve bunun için 50 - 60 trilyon kaynak aktarmak... Eğer buysa sendikanın, Mimarlar Odası’nın ve bakanlığın istediği, biz bunun içinde yokuz!

- Bakanlık basit onarım projesini kime hazırlattı?

AVDAGİÇ - Tabanlıoğlu firmasına. Tamamen yapının mevcut durumunun korunmasına yönelik bir proje. Hiçbir iyileştirme, geliştirici bir çalışma yok. Biz de onu açıkçası şiddetle reddediyoruz.

- Ajansın gönlünden geçen restoranlı ilk proje için AKM’nin ulaşılabilirliğinin engellendiğine, özgün kimliğine müdahalelere dair eleştiriler vardı...

AVDAGİÇ - Özgün kimlik içeri girdiğinizde sizi gardırobun karşılaması mıdır? AKM kapatılmadan önce ulaşılabilir bir yer miydi? Muhteşem bir sergi salonu var, işletmesi sıfır. Bırakın şu an taşıdığım sıfatı, bir İstanbullu olarak AKM’nin hâlâ kapatıldığı günkü gibi kullanışsız, kötü konseptiyle tekrar canlandırılması konusunda 50-60 trilyon para harcanmasını kabul edilebilir bir çözüm olarak görmüyorum. Ama bugün sanki önümüzde duran çözüm bu, bunu niye yapmıyoruz diye suçlanıyoruz. Kültür Sanat Sen, Mimarlar Odası gibi kuruluşlar hâlâ bazı konularda kendilerini otorite olarak görüyorlar. Kendileri dışında yapılan çalışmaları da çok kabullenemiyorlar.

- AKM süreci nerede kilitlendi?

GÜMÜŞ - Bir bina düşünün, havalandırma sistemi 5 senedir çalışmıyor. Basitçe binayı korumak demek binayı yıkmak demektir. Onun için kamu binaları köhner ve yıkılır. Ayrıca AKM’nin içine sadece temsilden temsile girebilirsiniz. AKM hep kapalı bir kutuydu.

AVDAGİÇ - Uzlaşılan projede laf cambazlığı yapılıyor! Bakanlığın bize gönderdiği proje, uzlaşılan proje değil! Bakanlık sadece basit onarımı içeren projeyi gündeme getirdi.

- Bir de AKM’deki uygulamalar için en son “süremiz yok” dediniz. Yasaya göre ajansın tamamlanmayan projeleri için 2011 yılının ilk altı ayına kadar süresi var...

AVDAGİÇ - Diyelim ki basit onarım projesini aldık. Bunun tekrar ihale teklifleri toplayacağız, değerlendireceğiz, ihale edeceğiz, uygulaması var. Bütün bu süreci kronolojik olarak alt alta yazdığımız zaman, bunların hepsinin önümüzdeki 6. aya kadar bitmesi lazım. Buna süremiz yok! Bu uygulamayı aldık diyelim, bu babamızın binası değil ki. Bizim de uymak zorunda olduğumuz mevzuat var.

- Sadece AKM sürecinden mi bilinmez ama 2010 Ajansı’na güvenirliliğini yitirdi pek çok kimse. Samimiyetinizden şüphe duyuluyor. Bu imajı nasıl düzeltmeyi düşünüyorsunuz? Bundan sonraki adımınız nedir?

AVDAGİÇ - Bu bilgi kirliliğinden kaynaklanıyor. Ajans günah keçisi... Biz hep sustuk. Sustuğumuz için üzerimize gelindi. Biz niye sustuk olur yapılır çözülür diye sustuk. Böyle davranmamız başımıza dert oldu.

GÜMÜŞ - AKM sürecindeki bütün tarafları önümüzdeki birkaç hafta içinde bir araya toplayacağız. 2010 Ajansı’nın moderatörlüğünde toplantı gerçekleştireceğiz. Basın da olacak. İlkesel olarak doğru bir yöntem izlensin, sonucuna da razı olalım. Aslında parayı verip sıyrılma hakkımız vardı. Ama “Hayır” dedik! Ajans, bir kamu yapısının nasıl güncellenebileceğini gösterecek dedik. Bu işten çıkarılacak dersler var. Geleceğe bakalım.

TOP BAKANLIKTA

- AKM için ayrılan 75 trilyonluk bütçenize ne oldu?

AVDAGİÇ - 2009 bütçemizde bu fasıl vardı, ancak proje iptal edilince diğer projeler devreye girdi.

- Uygulamaya geçilince ne olacak, bütçe yaratılacak mı?

AVDAGİÇ - Kamuoyuyla paylaşacağız. Belki bakanlık yapacak. Kültür ve Turizm Bakanlığı basit onarım kapsamında ihaleyi yaparsa, biz de (kanunumuz gereği) koordinasyon kurulumuzun belirleyeceği miktarda katkı yapabileceğiz.

- Uygulamaya başlayamama nedenlerinizden biri olarak bağlı bulunduğunuz Bakan Hayati Yazıcı’nın ve Başbakan’ın ‘Evet’ dememesi gösteriliyor. Siyasi baskı var mı üzerinizde?

AVDAGİÇ - Başbakan ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı gizlemiyorlar ki. Bu konsepti benimsemiyorlar, yıkılması lazım diyorlar. Ancak bu fikirlerini bize engelleyici bir tutum olarak yansıtmıyorlar.