Aile hekimliği çöktü

İstanbul’da 106 aile sağlığı biriminin boş olduğu ve aile hekimi beklediği ortaya çıktı. Boş olan aile sağlığı birimleri arasında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Kasımpaşa’daki Kaptanpaşa Mahallesi’ndeki 5 No’lu ASM’nin de olması dikkat çekti. En çok Sultangazi, Beyoğlu, Bağcılar ve Sultanbeyli ilçelerinde aile sağlığı birimlerinin boş olduğu görülürken “aile sağlığı sisteminin” çöktüğü vurgulandı. Aşı ve gebe takibi gibi çok sayıda sorunun baş gösterdiğini vurgulayan aile sağlığı hekimleri “Aile sağlığı kimin elemanıdır? ASM’lerin kira, elektrik, su faturası, malzeme gibi giderleri ile uğraşmak istemiyoruz. Nerede hasta, nerede iyi hekimlik, nerede koruyucu sağlık hizmeti? Hekimler olarak 14 Mart Tıp Bayramı’nda, yaşanan sağlık sorunlarına dikkat çekmek, nitelikli sağlık hizmeti demek için g(ö)revde olacağız, aciller dışında hasta bakmayacağız” dediler.

Yurttaşlar ise, “Hani aile hekimliği sisteminde herkesin kendi hekimi olacaktı. Böyle bir şey söz konusu değil. Aile hekimleri, reçete yazmak dışında başka bir şey yapamıyor” diye yakındılar.

AKP’nin Sağlıkta Dönüşüm Programı ile hayata geçirdiği, Başbakan Erdoğan ile Sağlık Bakanlarının her fırsatta övdüğü aile hekimliği uygulamasını aslında sorunlarla dolu. Sağlıkta reform söylemiyle ilk olarak 2002’de Düzce ilinde pilot olarak uygulanan, 2010’dan itibaren ise İstanbul olmak üzere tüm Türkiye’de hayata geçirilen aile hekimliği uygulamasında, Türkiye’nin en büyük ili İstanbul’da büyük problemler yaşanıyor.

İstanbul İl Halk Sağlığı Müdürlüğü’nün verilerine göre İstanbul’da 121 boş olan aile hekimliği pozisyonuna son atamalarda 15 hekim ilave edildi ancak 106 birim halen boş. Yetersiz aile sağlığı merkezi binası ve personel eksikliği, hekimlerin iş yükü fazlalığı, mevsimlik göçler, il-il dışı atamaları gibi çok sayıda neden, bu merkezlerin hekimsiz kalmasına neden oldu.

Boş olan birimlerin 13 mahalleye denk geldiği, bazılarının binalarının dahi olmadığı, buna karşın hekim için ilana çıktığı belirtildi. Buna örnek olarak Beyoğlu’nda 11 No’lu ASM isminde sanal bir ASM’nin aylardır dolmayı beklemesi gösterildi.

Boş olan merkezler incelendiğinde bazı yerlerde 36-37. kez ilana çıkılmasına karşın halen boşta beklemesi de dikkat çekti. Üstelik 13 aile sağlığı merkezi tamamen boş, yani sözleşmeli hekim yok, bunun da 26 hekim eksikliği anlamına geldiği belirtildi.

Boş olan aile sağlığı birimlerine baktığımızda Sultangazi’de 14, Beyoğlu’nda 10, Bağcılar’da 9, Sultanbeyli’de 8 aile sağlığı biriminin hekimsiz olduğu görüldü. Bir başka dikkat çeken nokta ise Kasımpaşa’daki Başbakan Erdoğan’ın mahallesindeki Kaptanpaşa Mahallesi’ndeki 5 No’lu ASM, Hacıahmet Mahallesi’ndeki 8 No’lu ASM’lerinin tamamı boş olması ve aile hekimi beklemesi.

Kamuda çalışan ve aile hekimliğine geçmek isteyen bir hekimin, ücretsiz izin adı altında aile hekimliğine geçiş yapabildiği, daha sonra eski konumuna dönmek istemesi halinde bunun da belirsizliğini koruduğu da ifade edildi.

Yaşanan bir diğer sorun ise geçici görevlendirmeler. Yıllık izin, doğum izni, istirahat raporu ve istifa durumlarında boşalan aile sağlığı birimlerine geçici görevlendirmeler ile gönderilmek istenen pratisyen hekimlerin bu uygulamadan bıktığı, istifa ederek uzmanlıklarını almak için tıpta uzmanlık sınavına hazırlandıkları da ortaya çıktı.

Her bir aile hekiminin bakmak durumunda olduğu 4 bine yakın kişi gözönüne alındığında İstanbul’da 424 bin kişinin temel sağlık hizmetlerinden mahrum kaldığı vurgulandı. Aile sağlığı hekimleri, sistemin çöktüğüne dikkat çekerek “Bakanlık artık aile sağlığı merkezi binasi inşa etmiyor. Bunu hekime bırakıyor. Hekimler de bu yük ile uğraşmak istemediği için aile hekimliği artık çok fazla tercih edilmiyor. Aile hekimliği uygulaması çökmüştür. Ciddi halk sağlığı problemleri yaşanabilir” dediler.