AİHM Başkanı Raimondi: Komisyonu takip edeceğiz

Son KHK ile kurulan OHAL Komisyonu için AİHM Başkanı Raimondi, “Komisyonun ne kadar etkili çalıştığını dikkatle takip edeceğiz” diye konuştu. Strazburg, komisyonun 1 ay içerisinde başvuru almaya başlamasını bekliyor.

Duygu Güvenç

Yıllarca AİHM’deki başvuru sayısını düşürmek için çabalayan Türkiye, Güneydoğu’daki operasyonlar ve 15 Temmuz darbe girişiminin ardından yeniden, AİHM’de en çok karar beklenen dosya sayısında ikinci ülke oldu. Türkiye ile ilgili AİHM’de karar bekleyen dosya sayısı 12 bin 575’e ulaştı.

AİHM’deki dava sayıları ve başvurularla ilgili 2016 yılı istatistiklerinin paylaşıldığı basın toplantısında konuşan AİHM Başkanı Guido Raimondi, Türkiye’den artan başvurular nedeniyle itiraz mekanizmasını işletecek yeni OHAL Komisyonu’nun ve AYM’nin etkin çalışmaması halinde ise AİHM’in kilitleneceğini söyledi. Raimondi, “Bu komisyonun ne kadar etkili çalıştığını dikkatle takip edeceğiz” dedi.

AİHM Başkanı Guido Raimondi, gerektiğinde komisyona hukuki alanda destek vermeye hazır olduklarını belirtti ve şöyle konuştu: “Bu komisyonunun kurulması Avrupa Konseyi organlarının ortak hareketinin bir meyvesi. Dolayısıyla harika haber olduğunu düşünüyorum. Bu komisyonun faaliyetlerini çok büyük bir dikkatle izleyeceğiz.”

Komisyonun 7 üyesinin 5’inin hükümet tarafından belirlenecek olması da Strasbourg’da “nasıl işlediğine bakacağız” tepkisiyle karşılandı. Strasbourg, OHAL Komisyonu’nun 1 ay içinde kurulmasını ve etkin bir sekretarya oluşturulmasını bekliyor.

Pilot dava seçeriz

Kamuda görevinden atılan 100 bin kadar kişinin AİHM’ye başvurmasından endişe eden yüksek mahkemenin umudu ise KHK ile oluşturulan “Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu”nun kurulması. AİHM Başkanı Guido Raimondi, komisyonun kurulmasını “harika bir iş” sözleriyle tanımlarken, komisyonun etkin çalışmaması halinde bu davalara yine mahkemenin bakacağını söyledi. Raimondi, “Eğer iç başvuru yolları yeterli olmazsa, 90 bini aşkın dosyanın mahkemeye gelmesi gerçek bir problem olacaktır. Biz de bu durumda pilot davalar seçerek karar veririz” dedi. Başkan, AYM üyelerine bireysel başvuru hakkı sürecinde eğitim verdiklerini anımsatırken, talep gelmesi halinde komisyonun üyelerine de verileceğini söyledi.

'Başvurular yüzde 276 arttı’

AİHM Başkanı Guido Raimondi, Türkiye hakkında mahkemeye yapılan başvuruların bu yıl yüzde 276 oranında arttığını söyledi. Türkiye hakkında mahkemeye 2015’te 2 bin 212 başvuru yapılmasına karşın, 2016 sonunda bu sayı 8 bin 308’e ulaştı. Bu başvuruların 5 bin 363’ü ise 15 Temmuz ile ilgili. Türkiye ile ilgili başvurulan mahkemenin iş yükünün yüzde 15.8’ini oluşturdu. 2015 yılında Türkiye hakkındaki karar bekleyen dosya sayısı 8 bin 308 iken, 2016’da kararı beklenen dosya sayısı 12 bin 575’e ulaştı.

AİHM’deki dava sayıları ve başvurularla ilgili 2016 yılı istatistiklerinin paylaşıldığı basın toplantısı hukukun üstünlüğü ilkesinden uzaklaşan ülkeleri de gözler önüne serdi. Ukrayna, 18 bin 171 başvuruyla birinciliği alırken, geçen yıl AİHM’de üçüncülüğe düşmek için büyük çaba sarf eden Türkiye hakkında karar bekleyen dosya sayısı 12 bin 575 olunca yeniden ikincilik koltuğuna oturdu.

Öte yandan Raimondi, başta Cizre olayları; Sur ve tutuklu milletvekillerinin itirazları ile ilgili dosyaların hâlâ görüşülmekte olduğunu belirtti.

En fazla yaşam hakkı ihlali

Mahkemenin Türkiye ile ilgili verdiği 88 kararda en fazla ihlal “yaşam hakkı”nda yaşandı. Türkiye ile ilgili 26 ihlal kararında sözleşmenin “Yaşam hakkı”nı güvenceye alan ikinci maddesinin ihlal edildiği tespiti yapıldı. Bunu, 22 ihlal ile “özgürlük ve güvenlik” ve 19 ihlalle “işkence ve kötü muamele” izledi. Mahkemenin 1959-2016 istatistiklerine göre Türkiye, 3 bin 270 ile mahkemenin hakkında en fazla karar verdiği ve 2 bin 889’unda ihlal tespit ettiği ülke.