ABD'nin en büyük kent iflası gerçekleşti

ABD'de bir zamanlar otomotiv sanayinin merkezi konumundaki Detroit kentini alacaklılar ve mahkeme süreçleriyle geçecek zorlu bir süreç bekliyor.

2008 yılındaki ekonomik krizde Detroit merkezli büyük otomotiv firmalarının iflas etmesi, kentin gelirlerini önemli ölçüde azaltarak ABD tarihinin en büyük kent iflasını getirdi.

ABD yerli otomotiv sektörünün özellikle Japon ve Güney Kore firmalarıyla mücadelede başarısız olması Detroit'in de gözden düşmesine neden oldu. Şirketlerin kentten ayrılmasıyla buralarda çalışan orta ve üst gelir seviyesine sahip çalışanlar da başka şehirlere göç etmek durumunda kaldı.

İflas için mahkemeye başvuran kent yönetiminin sunduğu verilere göre, 1950'lerin ortalarında yaklaşık 1.8 milyon olan Michigan eyaletine bağlı kentin nüfusu 700 bin civarına düşünce ofisler ve konutlar boş kaldı, kentin vergi gelirleri azaldı.

Boşalan binalar güvenlik risklerini artırırken suç oranları rekor seviyeye ulaşan kentte, aydınlatmadaki sorunlar ve polis, itfaiye gibi kamu çalışanlarının sayısının azalması kentin cazibesini oldukça düşürdü.

Son altı yıldır harcamalar vergi gelirlerinin üzerinde. Geçen yıl sonunda 326.6 milyon dolar olan bütçe açığının böyle gitmesi durumunda 2017'de 1.3 milyar doları geçmesi bekleniyor.

Şehirdeki işsizlik oranı da 2000 yılından bu yana yaklaşık üç kat artarak yüzde 18.3 oranına ulaşmış durumda. Bu yılın ilk çeyreğinde kentteki ambulansların 3'te ikisi kullanılamıyor, sokak lambalarının ise yüzde 40'ı çalışmaz durumdaydı.

Detroit'i ve alacaklıları uzun bir süreç bekliyor

Michigan Valisi Rick Snyder'ın onayı ile iflas talebiyle mahkemeye başvuran Detroit kenti, mahkemeden belediyeler için uygulanan iflasa ilişkin 9. bölümün işletilmesini ve alacaklılardan korunmayı istedi.

Mahkemenin, 30-90 gün arasında Detroit'in durumunun "9. bölüm" için uygun olup olmadığına karar vermesi bekleniyor. Kararın olumlu çıkması halinde alacaklıların kent yönetimiyle uzlaşması ve borçların vade ve faizini yeniden yapılandırması gerekiyor.

Detroit'in "9. bölüm" korumasına alınması durumunda alacaklıların paralarını alabilmek için kentin mallarını sattırmaları çok zorlaşacak. Bu nedenle alacaklılar da mahkemenin bu başvuruyu kabul etmemesi için çalışıyor.

Hayvanat bahçesi de sanat eserleri de satılabilir

Mahkemenin Detroit lehine sonuçlanması halinde de borçların yeniden yapılandırılabilmesi için kent yöneticilerinin bazı malları satışa çıkaracağı belirtiliyor. Bu mallar arasında hayvanat bahçesinden sanat eserlerine kadar bir çok mülkten bahsediliyor.

Alacaklıların paralarını alabilmek için göz koydukları yerlerden birisi olan Detroit Sanat Enstitüsü'ndeki eserlerin satılması halinde eserlerin değerinin 2 milyar doları bulabileceği yorumları yapılıyor.

Kentin "9. bölüm" kapsamında değerlendirilmesinin kabul edilmesi halinde bile alacaklılar, mahkeme ve kent yönetimi arasındaki müzakere ve yasal sürecin 1 yıldan fazla sürmesi ve sürecin kente maliyetinin yüzbinlerce dolar olması bekleniyor.

Süreç istenildiği gibi sonuçlansa dahi bir zamanların gözde sanayi kentinin normale dönmesinin on yılları alması bekleniyor. Artırılacak vergi oranları, maaşlardan yapılacak kesintiler, emekli maaşlarına ilişkin sorunlar dolayısıyla şehrin nüfusunun daha da azalabileceği kaydediliyor.

"Zor bir karardı ama almamız gerekiyordu"

Detroit'in iflas talebi dosyasını hazırlayan ve gelecek hafta mahkemede ifade vereceği belirtilen Detroit Acil Durum Müdürü Kevyn Orr, iflas başvurusuna ilişkin yaptığı açıklamada, bu kararı uzun bir müzakere ve çalışmanın sonunda aldıklarını söyledi.

Bu kararın bir anlık bir düşünceyle alınmadığını ve tarafların iflas başvurusu yapılacağını bildiğini kaydeden Orr, "Zor bir karardı ama almamız gerekiyordu. 9. bölüm koruması için doğru zaman olduğunu düşündük" dedi.

İflasın kendileri için yeniden yapılanma aracı olacağını dile getiren Orr, "Böylece vatandaşlarımıza ve kent sakinlerine hak ettikleri hizmetleri sağlama imkanımız olabilecek" diye konuştu.

Beyaz Saray'dan yeşil ışık yok

Öte yandan Detroit'e federal yardım yapılıp yapılmayacağı da ABD gündeminde yer alıyor. Beyaz Saray Sözcüsü Jay Carney, basın brifinginde gazetecilerin "Detroit'e federal yardım yapılacak mı?" sorusunu yanıtladı.

Konuya ilişkin Michigan Valisi ve diğer yetkililerin açıklamalarını hatırlatan Carney, "Bu konu Michigan, Detroit ve alacaklılar arasında çözülmesi gerekir" dedi.

Konuya ilişkin taraflarla görüşmeler gerçekleştirdiklerini anlatan Carney, ne tür bir yardım yapılabileceği konusunu değerlendirdiklerini ancak şu anda açıklanacak somut bir kararın olmadığını söyledi.