ABD, İran için kararını verdi... Devrim Muhafızları yaptırım listesinde

ABD Başkanı, İran’la nükleer anlaşmayı geçersiz kılmaya yönelik ilk adımı attı. Anlaşma için Kongre’ye onama vermeyen Trump Hazine Bakanlığı’ndan da İran Devrim Muhafızları’na yaptırım uygulamasını istedi. İran, Rusya ve AB ülkeleri sert tepki gösterdi.

cumhuriyet.com.tr

<video:844249>

ABD Başkanı Donald Trump’dan BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi artı Almanya (5+1) ile İran arasında varılan nükleer anlaşmayı geçersiz kılmaya yönelik ilk adım geldi. Kampanya döneminden beri “felaket”, “gelmiş geçmiş en kötü anlaşma”, “utanç” diye nitelediği anlaşmayı çöpe atmayı vaat eden Trump, uluslararası baskılar ve kendi dışişleri bakanı, savunma bakanı, ulusal güvenlik danışmanının itirazları karşısında doğrudan iptal yoluna gitmedi. 13 yıllık müzakerelerle 2015’te varılan, BM Güvenlik Konseyi’nin onayıyla 2016’da yürürlüğe giren ve İran’ın nükleer enerji programını 2025’e dek donduran anlaşmaya dün onay vermeyen Trump, topu Kongre’ye attı. Ama ardından “Kongre ve müttefiklerimizle çalışarak bir sonuca varamazsak anlaşmayı kısa sürede iptal ederim” restini çekti.

‘Diktatör, terör sponsoru’

İran’ın şartlara uyduğuna dair her 90 günde bir ABD Başkanı’nın Kongre’ye onama vermesiyle anlaşma yürürlükte kalıyor. Dün onama vermeyen Trump, İran’ın nükleer programını süresiz dondurması, nükleer tesislerini daha sıkı denetime açması gibi yeni şartlar talep etti. Kongre, İran’a yaptırımların yeniden yürürlüğe girip girmemesi konusunda 60 gün içinde karar verecek. Yaptırımlar geri dönerse ABD anlaşmadan çekilmiş olacak. Anlaşmanın diğer tarafları (Britanya, Fransa, Rusya, Çin, Almanya), anlaşmanın devamı için ABD Kongresi’ni ikna çabalarını yoğunlaştıracaklarını söylüyordu. Ancak Kongre’deki Cumhuriyetçi çoğunluk, derhal Trump’a destek açıkladı.

Dün yeni İran stratejisini de açıklayan Trump, “diktatörlük”, “en büyük terör sponsoru”, “fanatik” diye nitelediği Tahran yönetimini “istikrarsızlık yaymak, terörizme ve militanlara destek vermekle” suçladı. Bunları engelleyeceğini, ABD’nin çıkarlarını ve müttefiklerini İran’ın “vekâlet güçlerinden, balistik füze geliştirmesinden ve nükleer hırslarından” koruyacağını savunan Trump, IŞİD’le savaşın önemli aktörlerinden olan, Irak ve Suriye hükümetleri ile Lübnan Hizbullah’ına sahada destek veren İran Devrim Muhafızları’nı ABD’nin “terör” örgütleri listesine koymaktan şimdilik vazgeçti.

Ancak “diktatörlüğün can damarı” dediği Muhafızlar’a bağlı kişi ve kurumlara yeni yaptırım uygulanması için Hazine Bakanlığına talimat verdi. Pentagon da İran’ı engellenmesi için tüm güvenlik yapısını gözden geçirdiğini duyurdu.

ABD ile İran arasında ipler geriliyor... İran Cumhurbaşkanı Ruhani'den Trump'a: Lanet okumaktır

İsrail-Suud memnun, AB-Rusya kızgın

Trump’ın açıklamasını memnuniyetle karşılayan İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu “Terörist rejime cesurca karşı koyup saldırganlığını geri püskürtme ve terör desteğini engelleme fırsatı yarattı” dedi. Suudi kraliyeti memnuniyet açıklarken İran’ı yaptırım kalkınca parayı “teröre yatırmakla” suçladı. AB Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini “Uluslararası toplum, işleyen bir nükleer anlaşmayı feshetmeyi kaldıramaz, bir ülke tek başına anlaşmayı sonlardıramaz” diyerek yürürlükte kalması için çalışacaklarını belirtti. Fransa, Britanya ve Almanya liderleri, ortak açıklamayla anlaşmaya bağlılıklarını duyurdu. Rus Dışişleri, Trump’ın “saldırgan, tehditkar” açıklamasının diplomaside yerinin olmadığını, anlaşmanın çökmemesi için çalışacaklarını, BM yaptırımlarının geri dönmesinin imkansız olduğunu söyledi.