55 milyon yıl öncesinin yanardağı bugüne ışık tuttu: İç yapısı 'çam ağacı'na benziyor

Britanya adasının kuzeyinde Shetland Adaları ile Faroe Adaları arasında kalan bölgede bulunan sönmüş bir yanardağın ayrıntılı incelenmesiyle bazı şaşırtıcı sonuçlara ulaşıldı.

BBC Türkçe
USGS
Hawaii'deki Kilauea Yanardağı'nın Pu'u 'O'o tepesinden 1986'daki patlamada lavlar akarken

Britanya adasının kuzeyinde Shetland Adaları ile Faroe Adaları arasında kalan bölgedeki sönmüş bir yanardağın ayrıntılı incelenmesiyle bazı şaşırtıcı sonuçlara ulaşıldı.

Bir yanardağı dikey bir şekilde ortadan ikiye kesmek mümkün olsa içi nasıl görünürdü?

Birçok yanardağın ortasında büyük bir magma odacığı olduğu ve ince bir kanal ile bunun tepedeki yüzeye bağlandığı düşünülür. Bu yapı 'balon ve kamış' modeli olarak bilinir.

Ancak Guardian gazetesinde yer alan habere göre, Shetland - Faroe Havzası'nda gömülü sönmüş Erlend Yanardağı incelendiğinde daha farklı bir yapıyla karşılaşıldı.

Erlend Yanardağı en son 55 milyon yıl önce patlamıştı. Bugün ise Norveç Denizi'nin dibinde en az bir kilometre kalınlığında bir tortu altında gömülü duruyor.

İskoçya'daki Aberdeen Üniversitesi'nden Faye Walker ve ekibi, petrol aramak üzere açılan kuyulardan elde edilen üç boyutlu sismik görüntüleme ve diğer verileri bir araya getirerek fosilleşmiş yanardağın iç yapısına ışık tuttu.

Geology dergisinde yayımlanan görüntüler, yanardağ içindeki "çam ağacı" türü bağlantılara işaret ediyor.

Magma içeren bölümün büyük bir odadan ziyade tıpkı çam ağacının dalları gibi birbiriyle bağlantılı bir şekilde ve uçlara doğru eğimli olduğu tespit edildi.

Bu yapı, belirli bir anda yanardağdaki magmanın sadece küçük bir kısmının erimiş halde bulunduğu düşüncesiyle paralellik gösteriyor.

Bu ise yanardağların patlamasını nelerin tetiklediğini anlamakta önemli görülüyor ve "ağacın dalları"na benzeyen yapısının kritik bir rol oynadığına işaret ediyor.