4 sektöre gözaltı

2009 yılı vergi denetim programı belirlendi. Gelir İdaresi Başkanlığı, programda küresel krizi de göz önünde bulundurdu ve denetimlere krizden az etkilenen sektörlerde ağırlık verilmesini kararlaştırdı.

Bu çerçevede gerek merkezi denetim birimlerinin mayıs ayından itibaren çıkacakları turne denetimleri, gerekse taşra denetimleri, tefeciler, akaryakıt sektörü, tütün mamulleri ve alkollü içkiler piyasasında yoğunlaşacak.
Denetim birimleri, bu 4 sektörün yanı sıra, Gelir İdaresi Başkanlığı ve merkezi denetim birimlerinin risk analizleri sonucunda riskli olduğu tespit edilen sektör ve mükellefler nezdinde de vergi incelemesi yapacak.
 

Alkollü içki ve sigarada saha denetimleri

Bu arada Gelir İdaresi Başkanlığının, tütün mamulleri ve alkollü içkilerde uygulamaya koyduğu bandrole dayalı ürün izleme sistemine yönelik denetimleri, ülkemizde gerek tütün mamulleri, gerekse alkollü içkiler piyasasında hala çok sayıda bandrolsüz ya da taklit ürünün bulunduğunu ortaya koydu.

Adli cezayı gerektiren bandrol suçlarının yürürlüğe girdiği 15 Mayıs 2008 tarihinden bugüne kadar gerçekleştirilen saha denetimlerinde, tütün mamullerinde 646 bin 224 adet bandrolsüz ürün, 42 adet de niteliğine uygun olmayan bandrollü ürün ele geçirildi.
Son günlerde sahte içkiden ardarda ölümlerin meydana geldiği alkollü içki sektöründe yapılan denetimlerde de, 94 bin 166 adet bandrolsüz ürün, 1135 adet taklit bandrollü ürün ve 5 bin 802 adet niteliğine uygun olmayan bandrollü ürün bulundu. Bu şekilde tütün mamulleri ve alkollü içkilerde adli cezayı gerektiren toplam 747 bin 369 ürüne el konuldu ve durum Cumhuriyet savcılıklarına intikal ettirildi.
Tütün mamulleri ve alkollü içkilerde yurt genelinde gerçekleştirilen saha denetimlerinde denetlenen mükellef sayısı da 227 bin 732 olarak belirlendi. Mevzuata aykırı eylemlerde bulunan mükelleflere 5 milyon 164 bin 126 lira özel usulsüzlük cezası kesildi.
 

Marka takibi

Gelir İdaresi Başkanlığı, bandrollü ürün izleme sisteminin geliştirilmesi ve sektördeki kayıp ve kaçağın azaltılması amacıyla önce bira ve sigara, sonra da içkilerin tümünde marka takibi uygulamasını başlattı.
 

Uygulamayla birlikte tütün mamulleri ve alkollü içkilerin tamamında ürün markası sistemden ve mobil denetim cihazlarıyla izlenebiliyor. Yeni sistemde alkollü içkilerde GTİP grup ve hacim bilgisi de takip edilebilir hale geldi. Bu düzenlemelerle birlikte tüketicilerin almış oldukları ürünleri rahatça kontrol edebilmesi amacıyla 15 Ocak 2009 tarihinden itibaren bira haricindeki alkollü içkilerin üretim ve ithalatında, diğer güvenlik önlemlerinin yanı sıra gözle görünür ürün ambalaj hacmi ve GTİP grup bilgisi üzerine eklenmiş bandrol uygulanıyor.
 

İçki ve sigaraya on-line izleme

Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri, tütün mamulleri ve alkollü içkilerde bandrol sisteminin birçok ülkede uygulanmakta olduğunu belirterek, AA'ya şu değerlendirmede bulundular:
''Ancak kullanılan bandrollere yüksek güvenlikli bir vergi tabanından bilgisayar tarafından gizli ya da açık şifreler yüklenmesi ve bu sayede on-line izleme, AB ülkelerinin yanı sıra Brezilya, Malezya ve Türkiye gibi ülkelerde uygulanıyor.

Ülkemizde, tütün mamulleri ve alkollü içkilerde bandrolü zorunlu hale getiren bandrollü ürün izleme sistemi, 24 Temmuz 2007 tarihinde yürürlüğe girdi. Bandrollü ürün izleme sisteminin hayata geçirilmesiyle birlikte seri üretim yapan 55 firma nezdinde 181 aktivasyon hattı kuruldu ve 5 Kasım 2007 tarihinden itibaren de tütün mamulleri ve alkollü içkilerin bandrolsüz olarak üretim ve ithalat yasaklandı.

Tütün mamulleri ve alkollü içkilerde kullanılan bandroller, taklit edilemez açık güvenlik unsurlarının yanı sıra gizli güvenlik unsurlarını da bir arada bulunduruyor. Bandrollerin içerdiği gizli güvenlik unsurları, ancak Bakanlığımız denetim elemanları tarafından kullanılan mobil denetim cihazları ile kontrol edilebiliyor.

Tütün mamulleri ve alkollü içkilerde bandrole dayalı ürün izleme sisteminin yürürlüğe girmesi, sektördeki vergisel kayıp ve kaçağı önlemenin yanı sıra, halkın sağlığını tehdit eden kaçak ürünlerin de dolaşımını engelliyor.

Sistemle birlikte katma değer vergisi ve özel tüketim vergilerinde de yüzde 17 oranında artış sağlanmıştır.''
 

Öte yandan bandrolle ilgili bazı eylemleri adli suç kapsamına alan düzenlemenin 15 Mayıs 2008 tarihinde yürürlüğe girmesiyle bandrolsüz, taklit bandrollü veya niteliğine uygun olmayan bandrollü ürün satan kişilere 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası getirildi.

Bunun yanı sıra taklit bandrol imali, ülkeye sokulması ve satılmasıyla bandrollerin usulsüz temini, dağıtılması ve kullanılması durumu da hapis cezasını gerektiren adli suçlar kapsamına alındı.