3 yıllık plan

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın “tiyatroları özelleştirme” planının temellerinin 3 yıl önce atıldığı ortaya çıktı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından 2009 yılında hazırlanan raporda, Türkiye ve İngiltere’deki sanat kurumları karşılaştırıldı. Raporda, Devlet Tiyatroları, Devlet Opera ve Balesi gibi kurumların “hantallaştığı” belirtilerek, bu kurumlarda “sponsorluk” önerisinde bulunuldu. Kurumların “halktan kopuk” olduğu kaydedilen raporun, Cumhuriyet’in daha önce duyurduğu “AKP’nin tiyatrolara ilişkin hazırladığı” taslakla büyük benzerlik göstermesi dikkat çekiyor.

Raporda özetle şu ifadeler yer alıyor:

- İngiltere’deki tiyatro, opera, bale ve senfoni orkestraları özel hukuk ilkelerine göre faaliyet gösteren şirketler. Dolayısıyla herhangi bir yasayla değil, kendi organları tarafından çıkarılan “Ana Sözleşme” ve “Memorandum” niteliğindeki bir belgeyle kuruldukları gibi, hükümetten tamamen bağımsızlar.

- İngiltere’deki tiyatro, opera, bale ve senfoni orkestraları özel hukuk ilkelerine göre faaliyet gösteren birer şirket statüsünde oldukları için, yerinde yapılan gözlemler sırasında bunların ülkemizdeki kuruluşlara göre muazzam gelir yaratma kapasitesine sahip oldukları tespit edildi. İki ülke, İngiltere ve Türkiye kıyaslandığında bu kuruluşlar arasındaki faaliyet geliri farkı çok yüksek.

- İngiltere’deki sanat kurumlarında yönetici kadrolar dahil tüm pozisyonlara eleman alımı için önceden kamuoyuna açık duyuru yapılıyor. Bütün personel “sözleşmeli” olarak istihdam ediliyor ve tam gün çalıştırılıyor. Çalışanlar da “memur” statüsünde değil. Oysa ülkemizdeki kuruluşlarda idari personel dışında kalan sanatçılar 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’nın ek geçici 12. maddesine göre kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalışıyor. “Memur” olmanın tüm güvencelerinden yararlanıyorlar. Bu da icra ettikleri sanat dallarının gerektirdiği rekabet, dinamizm, yaratıcılık gibi özelliklerin korunup geliştirilmesi için gerekli ortamı sağlamıyor.