2010 bütçe açığı 39.6 milyar TL

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, son makroekonomik gelişmeler ve 2010 yılı Merkezi Yönetim Bütçe gerçekleşmelerine ilişkin basın toplantısı düzenledi. Bakan Şimşek'in açıkladığı 2010 yılı merkezi yönetim bütçesine göre 2010 yılında bütçe açığı 2009 yılına göre yüzde 24.9 oranında gerileyerek 52 milyar 761 milyon TL'den 39 milyar 600 milyon TL düzeyine indi. 2009 yılı Ocak-Aralık döneminde 440 milyon TL olarak gerçekleşen faiz dışı fazla 2010 yılının aynı döneminde yaklaşık olarak 20 kat artarak 8 milyar 697 milyon TL oldu. 2009'da 268 milyar 219 milyon TL olarak gerçekleşen bütçe giderleri, 2010 yılında yüzde 9.5 oranında artış göstererek 293 milyar 628 milyon TL oldu. 2009 yılında bütçe gelirleri 215 milyar 458 milyon TL iken, 2010 yılında yüzde 17.9 oranında artarak 254 milyar 28 milyon TL olarak gerçekleşti.
 

Personel giderleri yüzde 11.4 arttı

2010 yılında 293 milyar 628 milyon TL olarak gerçekleşen merkezi yönetim bütçe giderleri içinde yer alan personel giderleri yüzde 11.4 oranında artış göstererek, 62 milyar 301 milyon TL olarak gerçekleşti. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri 2010 yılında 53.4 oranında artarak 11 milyar 60 milyon TL oldu. Genel sağlık sigortası primi ödemeleri hariç sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise bir önceki yıla göre yüzde 10 oranında arttı.
 

Sağlık giderleri yüzde 34.6 azaldı

Mal ve hizmet alım giderleri, 2010 yılının aynı döneminde yüzde 3.3 oranında azalarak 28 milyar 823 milyon TL olarak gerçekleşti. Merkezi yönetim bütçesi sağlık giderleri 2010 yılında yüzde 34.6 oranında azalarak 5 milyar 751 milyon TL oldu. Bu dönemde kamu personeli için 807 milyon TL genel tedavi ve ilaç gideri yapıldı. Yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderleri ise 4 milyar 944 milyon TL oldu. 2010 yılında sağlık giderleri hariç mal ve hizmet alım giderleri ise bir önceki yıla göre yüzde 9.9 oranında arttı. 2010 yılı Ocak-Aralık döneminde cari transferler bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10.8 oranında artarak 101 milyar 891 milyon TL olarak gerçekleşti.

2010 yılı Ocak-Aralık döneminde sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4.5 oranında artışla 55 milyar 39 milyon TL transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi kapsamında yapılan transfer tutarı ise 3 milyar 820 milyon TL oldu.

Tarımsal destekleme ödemeleri yüzde 29.4 arttı

Cari transferler içindeki tarımsal destekleme ödemeleri 2010'da bir önceki yıla göre yüzde 29.4 oranında artarak 5 milyar 817 milyon TL olarak gerçekleşti. Vergi gelirleri tahsilatında ortaya çıkan artışın etkisiyle mahalli idare payları 2010'da 2009'un aynı dönemine göre yüzde 24.2 oranında artarak 20 milyar 910 milyon TL oldu. Sermaye giderleri ise yüzde 29.1 artışla 25 milyar 907 milyon TL'ye ulaştı. Faiz giderleri 2010 yılında 2009'a göre yüzde 9.2 oranında azalarak 48 milyar 296 milyon TL olarak gerçekleşti. Böylece faiz harcamaları için bütçede öngörülmüş olan 56 milyar 750 milyon TL ödeneğin yüzde 85.1'i kullanıldı.
 

Bütçe gelirleri başlangıç hedefinin 17.2 milyar TL üzerinde

2009'da 215 milyar 458 milyon TL olan bütçe gelirleri, 2010'da yüzde 17.9 oranında artarak 254 milyar 28 milyon TL oldu. Böylece 2010 yılında merkezi yönetim bütçesi gelirleri, başlangıç hedefinin 17 milyar 234 milyon TL üzerinde gerçekleşti. 2010 yılında vergi gelirleri tahsilatı 2009'a oranla yüzde 22.1 oranında artarak 210 milyar 532 milyon TL oldu. Böylece başlangıç hedefi olan 193 milyar 324 milyon TL'nin 17 milyar 208 milyon TL üzerinde bir gerçekleşme meydana geldi.
 

Katma Değer Vergisi gelirleri yüzde 38.5 arttı

Vergi türleri itibarıyla 2010 yılında harçlarda yüzde 47.4, ithalde alınan katma değer vergisinde yüzde 38.5, özel tüketim vergisinde yüzde 31.3, dahilde alınan katma değer vergisinde yüzde 26.2, damga vergisinde yüzde 21.9, kurumlar vergisinde yüzde 16.1, diğer vergilerde yüzde 10.5 ve gelir vergisinde yüzde 5.1 oranında artış meydana geldiği görüldü. Diğer taraftan, banka ve sigorta muameleleri vergisinde yüzde 10.8 oranında azalış gerçekleşti.
 

Aralık'ta faiz dışı açık 14.3 milyar TL

Bütçe, 2010 yılı Aralık ayında 16 milyar 110 milyon TL açık verirken, faiz dışı açık 14 milyar 273 milyon TL oldu. 2009 yılı Aralık ayında bütçe giderleri 28 milyar 677 milyon TL olarak gerçekleşmiş iken 2010 yılının aynı ayında yüzde 32 oranında artarak 37 milyar 858 milyon TL oldu. Faiz hariç bütçe giderleri 27 yüzde 30.3 oranında artarak 36 milyar 20 milyon TL düzeyinde gerçekleşti. Diğer taraftan 2010 yılı Aralık ayında faiz giderleri 1 milyar 838 milyon TL oldu. 2009 yılı Aralık ayında 22 milyar 272 milyon TL olan bütçe gelirleri, 2010 yılı Aralık ayında yüzde 2.4 oranında azalarak 21 milyar 747 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu ayda vergi gelirleri ise yüzde 1.3 oranında azalarak 17 milyar 958 milyon TL oldu.
 

Personel giderleri 4.1 milyar TL oldu

2010 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 286 milyar 981 milyon TL ödenekten Aralık ayında 37 milyar 858 milyon TL gider gerçekleştirildi. Bir önceki yılın aynı ayında ise 28 milyar 677 milyon TL harcama yapıldı. 2010 yılı Aralık ayında, faiz hariç giderler için öngörülen 230 milyar 231 milyon TL ödeneğin yüzde 15.6'sı kullanılarak 36 milyar 20 milyon TL gider gerçekleştirildi. Personel giderleri, 2010 yılı Aralık ayında 4 milyar 105 milyon TL oldu ve personel giderleri için bütçede öngörülen 60 milyar 349 milyon TL ödeneğin yüzde 6.8'i kullanıldı.
 

Aralık'ta sağlık giderleri yüzde 58.8 azaldı

2010 yılı Aralık ayında sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 27.5 oranında artış göstererek 1 milyar 139 milyon TL oldu. Genel sağlık sigortası primi ödemeleri hariç sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.2 oranında arttı. 2010 yılı Aralık ayında mal ve hizmet alım giderleri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.6 oranında azalarak 7 milyar 215 milyon TL olarak gerçekleşti. Merkezi yönetim bütçesi sağlık giderleri 2009 yılı Aralık ayında 2 milyar 512 milyon TL iken 2010 yılı Aralık ayında yüzde 58.8 oranında azalarak 1 milyar 35 milyon TL oldu. 2010 yılı Aralık ayı sağlık harcamalarının 93 milyon TL'si kamu personelinin tedavi ve ilaç giderlerinden, 942 milyon TL'si ise yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderlerinden oluştu. Sağlık giderleri hariç mal ve hizmet alım giderleri ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24.2 oranında arttı.

Tarımsal destekleme ödemeleri Aralık'ta yüzde 1.4 arttı

2010 yılı Aralık ayında cari transferler bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 26 oranında artarak 8 milyar 941 milyon TL olarak gerçekleşti. 2010 yılı Aralık ayında sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 31.8 oranında artışla 3 milyar 510 milyon TL transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 370 milyon TL oldu. Cari transferler içindeki tarımsal destekleme ödemeleri 2010 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.4 oranında artarak 405 milyon TL oldu.

Mahalli idare payları yüzde 37.2 oranında artarak 2 milyar 108 milyon TL olarak gerçekleşti. 2 milyar 881 milyon TL sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 3 milyar 389 milyon TL oldu. Faiz giderleri 2010 yılı Aralık ayında, 2009 yılının aynı ayına göre yüzde 76.4 oranında artarak 1 milyar 838 milyon TL olarak gerçekleşdi. Faiz giderlerindeki bu artış borç stokunun vade yapısına bağlı olarak ortaya çıkan dönemsel bir gerçekleşmeyi ifade etmekte olup, faiz giderleri program hedefleriyle uyumlu bir seyir izledi.

Bütçe gelirleri yüzde 2.4 azaldı

Bütçe gelirleri Aralık ayında yüzde 2.4 oranında azalarak 21 milyar 747 milyon TL olarak gerçekleşti. 2010 yılı Aralık ayı vergi gelirleri tahsilatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.3 oranında azalarak 17 milyar 958 milyon TL oldu. 2010 yılı Aralık ayında genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.9 oranında artarak 3 milyar 134 milyon TL olarak gerçekleşti. 2010 yılı Aralık ayında özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 511 milyon TL, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 145 milyon TL oldu.

Harçlar yüzde 49.4 arttı

Vergi türleri itibarıyla 2010 yılı Aralık ayı gerçekleşmelerine bakıldığında bir önceki yılın aynı ayına göre; harçlar yüzde 49.4, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 42.9, özel tüketim vergisi yüzde 34.2, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 4.5 ve damga vergisi binde 2 oranında artış gösterdi. Diğer taraftan kurumlar vergisi yüzde 50.4, dâhilde alınan katma değer vergisi yüzde 49.9, gelir vergisi yüzde 24.8 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 5.3 oranında azaldı. Ancak 2010 yılı Kasım Ayı Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu'nda da belirtildiği üzere, 2009 yılı Kasım ayında bankalarca yapılan yaklaşık 3.5 milyar TL tutarındaki gelir vergisi tevkifatı ve dâhilde alınan katma değer vergisi tahsilatı, Kurban Bayramı tatili nedeniyle 2009 yılı Aralık ayında saymanlık hesaplarına intikal ettirilmişti. Bu tutar dikkate alındığında, 2010 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre genel bütçe vergi gelirlerinde azalış değil, yaklaşık olarak yüzde 22.2 oranında artış meydana geldi. Buna göre 2010 yılı Aralık ayı toplam bütçe gelirleri tahsilatı da bir önceki yılın aynı dönemine göre azalmamış aksine yaklaşık yüzde 15.8 oranında arttı.