11 milyon kadın ev işine mahkûm

Evin de hayatın da yükü iş hayatına katılmayan kadınların sırtında. İş hayatına katılmayan kadınların yüzde 46’dan fazlası, 15 yaş altı çocuk ya da yaşlı bakımıyla uğraşmak zorunda.

Şehriban Kıraç

Türkiye’de işgücüne dahil olmayan 20 milyon 310 bin kadının 11 milyon 56 bini yani yüzde 54.4’ü ev işleriyle meşgul. Nisan 2019 itibarıyla 15 yaş üstü Türkiye nüfusunun 30 milyon 990 bini kadınlardan, 30 milyon 270 bini erkeklerden oluştu. Bu kadınların da yüzde 46’dan fazlası 15 yaş altı çocuk ya da yaşlı bakımıyla uğraşmak zorunda.

Türkiye’de 2018 yılında, erkek nüfus 41 milyon 139 bin 980 kişi olurken kadın nüfus 40 milyon 863 bin 902 kişiden oluştu. Bu rakamlara göre Türkiye toplam nüfusundaki kadınların yüzde 13’ten fazlası ev işleriyle meşgul. Ekonomik faaliyete göre istihdam edilen 9 milyon kadının 2 milyonu ücretsiz aile işçisi olarak çalışıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Nisan 2019 verilerine göre, iş hayatındaki 9 milyon kadının yüzde 59’u yani 5 milyondan fazlası hizmetler sektöründe çalışıyor. İş hayatındaki kadınların yüzde 41’inin herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kaydı yok.

Türkiye’de kadınlar halen erkekler kadar kolay iş bulamazken, iş bulduklarında da daha düşük ücretlerle çalışmaya devam ediyor. Eğitime göre işsizlik oranındaki fark kadınlara yönelik ayrımcılığı teyit ederken kadınlar büyük oranda “ev kadınlığı”nı tercih ediyor.
Kadınların işgücüne daha fazla dahil edilmesi gerektiği konusunda uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum örgütlerinin uyarıları sürse de resmi verilere göre 2002’den beri tablo neredeyse değişmedi. Yıllar içinde Türkiye’deki kadın nüfusu artsa da işgücüne katılım aynı oranda artmıyor. 2002 yılında Türkiye’de 12 milyon kadın ev işleriyle meşgul olduğu için işgücüne dahil edilmezken bu rakam 2008’den beri 11 milyonun üzerinde kalmayı sürdürüyor. İstihdam oranı son verilere göre kadınlarda yüzde 29.2 iken erkeklerde bu oran yüzde 63.2’ye çıkıyor, işgücüne katılım oranı ise kadınlarda yüzde 34.5 iken erkeklerde bu oran yüzde 71.8’i buluyor.

İzin almada sorun
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre; 2018 yılında ücretli, maaşlı veya yevmiyeli çalışanlardan çalışma saatleri içerisinde kişisel veya ailevi konularla ilgilenmek için bir veya iki saat izin almada sorun yaşayanların oranı yüzde 9.2 iken bu oran erkeklerde yüzde 8.8, kadınlarda yüzde 10.3 oldu.

İŞ KUYRUĞU UZUYOR

Nisan 2018’de yüzde 12.3 olan kadın işsizliği 2.9 puan artarak Nisan 2019’da yüzde 15.2 seviyesine yükseldi. Tarım dışı kadın işsizliği ise yüzde 18.9’a tırmandı. Haziran 2019 itibarıyla İŞKUR’a kayıtlı ve iş bekleyen toplam 4 milyon 417 bin kişinin 2 milyon 231 binini kadınlar oluşturdu. İŞKUR’dan iş bekleyen kadınlar arasında 380 doktor, 11 bin yüksek lisans, 385 bin lisans ve 255 bin ön lisans mezunu var.