10 yıl, milyonlarca yüz

 #10yearchallenge akımına Madonna, Jennifer Lopez, Janet Jackson gibi 45 yaş üstü ünlüler de katıldı. Hepsi de, aslında geçen zamanın yüzlerine hiç yansımadığını kanıtlamak istiyordu.

Sosyal paylaşım ağı Instagram’da geçen hafta yayılan #10yearchallenge etiketli akım, dünyadaki kullanıcılar tarafından yoğun ilgiyle karşılandı. Kullanıcıları, 10 yıl önceki ve bugünkü fotoğraflarını bir arada paylaşarak arada geçen zaman hakkında düşüncelerini paylaşmaya yönlendiren etiket, oldukça masum bir girişim gibi görünse de etiketin altında büyük bir oyun olduğu iddiaları gecikmedi.
ABD’nin tanınmış teknoloji editörleri, etiketin akıllı teknolojilerin yüz tanıma yazılımlarını geliştirmek için veri toplamak amacıyla oluşturulduğu iddiasında bulundu. Son yıllardaki büyük veri paylaşımlarının reklamdan siyasete kadar nasıl kullanıldığı göz önüne alınırsa itirazlar oldukça tutarlı. Özellikle kullanıcıların hem ürün hem de siyaset bazında davranış ve tercihlerinin kaydını tutan büyük veritabanları siyasi kararların alınmasında büyük önem taşıyor. Artık dünya üzerindeki en değerli şey, kullanıcıların davranış biçimlerini gruplayan veritabanları. Günümüzde anket ve istatistik, kamuoyu tarafından hala önemli bir veri toplama yöntemi olarak görülse de, karar mekanizmaları, kitlelerinin ne yapacağını önceden bilmek istiyor. Öte yandan 10 yıllık zaman aralığı içindeki yüz verilerini toplama çabası hiç beklemediği bir engelle karşılaşmış olabilir. Estetik cerrahinin ve fotoğraf filtrelerinin sihirli gücü!

Hiç değişmedik
Dünyaca ünlü pop yıldızız Madonna, artık 60 yaşında. Ancak onun köşesine çekileceğini uman varsa fazlasıyla yanılıyor. Madonna, 10 savaşlarında paylaştığı fotoğrafıyla geçen yıllara inat hiç bir şeyin değişmediğini kanıtlamak istiyordu. Ancak fotoğrafına uyguladığı filtre takipçileri arasında alay konusu oldu. Bunun ardından Madonna, 10 yıl öncesinden bir başka fotoğrafını paylaştı ve altına şu yorumu yaptı; “10 yıl önceki halim. Ben olsam benimle sevişmezdim.” 10 yıl akımına kendini kaptıran ünlü sadece Madonna değildi. Jennifer Lopez, Janet Jackson, Anne Hathaway, Kate Beckınsale ve 45 yaş daha birçok ünlü isim Instagram’da 10 yıl önceki görüntüleriyle bugünü karşılaştırdı. Bu paylaşımlardaki ortak payda nasıl değişmedikleri ve hiç yaşlanmadıklarıydı.

Ünlülerin kendi aralarındaki yaşlanmama yarışı kısmen sektörel kaygılar da içeriyordu, öte yandan bu durumun takipçilerine yansıması pek de olumlu olmuyor. Instagram’da var olan bedensel tek tipleşme sorunu oldukça ciddi bir problem olarak görünüyor. Maliyetlerin düşmesiyle, farklı sosyo-ekonomik kesimler tarafından ulaşılabilir hale gelen estetik cerrahi artık Instagram fenomeni olarak adlandırılan bol takipçili hesaplardan kazanç veya iş anlaşması yapan kişiler için olmazsa olmaz. Kitlesel davranış yöneliminin bedensel karşılığı olarak da adlandırabileceğimiz bu eğilim, görsel ve beden odaklı sosyal medya platformu olan Instagram’da kimi estetik cerrahi uzmanlarının da fenomene dönüşmesine sebep oldu. Artık Instagram üzerinde bir estetik operasyon viral’i görmeniz çok büyük olasılık. Kısa süre önce tabu olarak kabul edilen ve cerrahi müdahale artık artistik bir dokunuş olarak görülüyor. Belki de bu yüzden Madonna’nın bugünkü görüntüsüyle ilgili yorumlara “kimsenin onayını almak zorunda değilim” diye cevap vermesi, güzellik anlayışının doğallık değil estetik odaklı olacağı anlamına geliyor. Belki yakın zamanda “ancak cerrahın kadar güzelsin (veya yakışıklı)” tarzı virallerle karşılaşabiliriz.

Yüz ve hafıza
Zaman ve değişim arasındaki organik bağların zayıflaması ise baştaki meseleye geri döndürüyor. Sizce sosyal medya, geçmiş ve bugüne ait fotoğraflarımızı toparlayarak yüz algoritmalaırmızı mı tanımaya çalışıyor? Buna verecek cevap, 10, 5 veya iki yıl önceki fotoğraflarınızı bugünle karşılaştırmak için arşivinizde yaptığınız nostaljik yolculuğa eşlik edebilir. Sizi kronolojik bir yolculuğa çıkaran fotoğraf arayışlarınız belki de duygusal durumunuz hakkında birilerine bir şeyler söylüyor olabilir. Kimbilir, belki 10 yıl öncesinden bugüne paylaştığınız fotoğraflar sırf yüzünüzü değil, mutluluğunuzu, üzüntüleirnizi,arkadaşlarınızı, kayıplarınızı, yani zihninizi de ele veriyordur.