10 milyar dolarlık kriz... En çok yatırım yapan Hollanda, kaybedecek Türkiye

Türkiye ile Hollanda arasında yaşanan siyasi kriz ekonomide yıllık 10 milyar dolarlık bir büyüklüğü aşan tabloyu da tehdit eder boyuta geldi. İki ülke arasında geçen yılki yıllık ticaret hacmi 6.6 milyar doları bulurken, Hollanda’nın son bir buçuk yılda Türkiye’ye yaptığı doğrudan yatırım 1.7 milyar dolara ulaştı. Son dönemde Türkiye’ye en çok yatırım yapan ülke konumunda olan Hollanda’nın Türkiye turizmine bıraktığı ortalama yıllık tutar ise 1 milyar doları buluyor. Türkiye’deki Hollanda sermeyeli şirketlerin sayısı ise 3 bine dayandı.

İhracatın yüzde 2.5’i

1- Ekonomi Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yabancı Sermaye Derneği (YASED) ve Türkiye Turizm Acenteleri Birliği’nin (TURSAB) verilerinden Türkiye ile Hollanda arasındaki ekonomik ilişkilerin boyutunu ortaya çıkardık.

2- 2016 rakamlarına göre Hollanda Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 10. ülke. 2016 yılında ihracat yüzde 14 artışla 3.6 milyar dolar oldu. Türkiye toplam ihracatının yüzde 2.5’ini Hollanda’ya yapıyor.

3- Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı ülkeler arasında Hollanda 16. sırada. 2016’da Hollanda’dan yapılan ithalat yüzde 3 artışla 3 milyar dolar oldu. Türkiye toplam ithalatının yüzde 1.5’ini Hollanda’dan yapıyor.

4- Türkiye’nin 2016’da toplam ihracatı yüzde 0.9 azalırken, yıllık toplam ithalatı da yüzde 4.3 oranında düştü. genel dış ticaretteki bu olumsuz tabloya karşın Türkiye’nin Hollanda ile ticaretinde ithalatı yüzde 1.5, ihracatı ise yüzde 14 arttı.

5- İki ülke arasındaki toplam ticaret hacmine bakıldığında ise 2015’te 6 milyar dolar olan rakam, geçen yıl yüzde 10 artışla 6.6 milyar doları aştı. Türkiye’nin 2015 yılında 351 milyar dolar olan toplam ticaret hacmi ise 2016’da 341 milyar dolara geriledi.

2015’te 11.9 milyar dolarlık doğrudan yatırım alan Türkiye’de, bu rakamın yüzde 10’u (yaklaşık 1.2 milyar dolar) Hollanda’dan geldi. Bu rakamla Hollanda, ABD’den sonra Türkiye’ye en çok yatırım yapan ülke oldu. 2016 yılının ilk 6 ayında ise 407 milyon dolar ile Türkiye’ye en çok yatırımı (toplam yatırımın yüzde 19’u) Hollanda yaptı.

6- 2002-2015 dönemine bakıldığında ise Hollanda’dan Türkiye’ye yapılan yatırım miktarı 21 milyarı bulurken, Türkiye’den Hollanda’ya yapılan yatırım miktarı ise 9.2 milyar dolar oldu. Söz konusu dönemde iki ülke arasındaki yatırım hacmi 30 milyar doları aştı.

7- 2016’da Türkiye’ye gelen Hollandalı turist sayısı bir önceki yıla göre yüzde 26 düşüşle 906 bine geriledi. Türkiye’den Hollanda’ya giden vatandaşların sayısı ise geçen yıl yüzde 7 azalarak 87 bin 792’de kaldı. En güncel istatistik olan 2014 verilerine göre Türkiye’ye gelen Hollandalı turistlerin, bireysel harcamaları 537 milyon doları, paket tur harcamaları ise 366 milyon doları buluyor.

Yaptırım yok

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci: “(Hollanda’ya ekonomik yaptırım uygulanması konusu)... Şu anda o noktada değiliz, öyle bir şey söz konusu değil. Yani atılan adımı demokratik olarak veyahut da atılan adımı insani olarak, dış ilişkiler ve diplomatik olarak kabul etmek mümkün değil.”

2 bin 694 şirket var 2016 yılı sonu itibarıyla Türkiye’de faaliyette bulunan Hollanda sermayeli firma sayısı 2 bin 694 oldu. Unilever, ING Bank, KLM Havayolları, Royal Dutch Shell, Philips, Perfetti ve Philip Morris bu şirketlerin en başında gelenleri arasında. Bu şirketlerden gıda, temizlik ve bakım ürünleri markaları bulunan Unilever ile finans alanında 268 şubesiyle faaliyet gösteren ING Bank’ın toplam çalışan sayısı 10 bini geçiyor.

‘Hollanda gerginliği diplomasi ile aşılmalı’

İş dünyası Hollanda’nın Türk bakanlara karşı tutumuna tepki gösterdi.

* Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜ- SİAD): “Taraflar arasında; müttefiklik ilişkisi, Avrupa değerleri ve ortak çıkarlar temelinde, bu gerginlikler diplomasi yolu ile aşılmalıdır. Tüm dünyada ve Türkiye’de demokrasinin önemli sınavlardan geçtiği ve güvenlik risklerinin arttığı bu dönemde, siyasetçilerin sağduyulu ve çözüm odaklı olması tarihsel bir sorumluluktur.”

* Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu: “Avrupa Konseyi üyesi, NATO üyesi ve AB aday ülke olan Türkiye’nin Dışişleri Bakanı’nın uçuşuna izin verilmemesinin izahı yoktur. Hollanda’daki aklıselim sahibi çevreleri harekete geçmeye davet ediyorum. Gerilimin kimseye faydası yoktur.”

* TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkanı Tarkan Kadooğlu: “Diplomatik teamüllere, etik ve ahlaki değerlere aykırı davranış sergileyen Hollanda hükümeti, bir an önce akıl ve sağduyu ile takındığı tavırdan vazgeçmelidir. Ortak çıkarlar temelinde, bir uzlaşı sanatı olan diplomasiyi kullanarak çözülemeyecek sorun yoktur.”

Kendi ayağına sıktı

* Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Cemil Ertem: Unilever, Hollanda firması; sayısız ürünü var, onyıllardır Türkiye’de. Türk tüketicisi var etti bu firmayı, Hollanda kendi ayağına sıktı... Bu firmaları hükümetlerini doğru yola döndürmesi için uyarmak gerekiyor; boykot önermiyorum; Unilever durumu kınasın mesela.”

* Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi: “Bölgesinin en önemli gücü, en büyük ekonomisi, ticaret merkezi konumuna dişiyle ve tırnağıyla gelmiş olan ülkemiz, bu uygulamalara karşı tepkisini elbette verecektir.”

* Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Ömer Cihad Vardan: “Maalesef bunun diplomatik nezaket, hukuk, evrensel değerler ve demokratik anlayışla bağdaştırılması imkânsız. Hollanda vatandaşı da olan 400 bini aşkın Türk vatandaşı Hollanda’da yaşıyor, çalışıyor.”

* İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan: “Hollanda’nın dostluğa ve demokratik centilmenliğe yakışmayan kararını şiddetle kınıyorum. Çivisi çıkmış dünyada diyalog, diplomasi ve samimiyet ön planda olmalı ve değer görmelidir.”