10. kattan sonrasında risk büyük

İngiltere'nin başkenti Londra'daki 24 katlı binanın dış cephe kaplama malzemesinde kullanılan "poliüretan" adlı plastik köpüğün içerisine katılan yangın geciktirici özellikli 'Poliizosiyanurat' (PIR) maddesinin, yangının büyüklüğüne dayanamadığı saptandı. Türkiye'de ise yangın yönetmeliği 28.5 metreden fazla binaların dış cephesinde plastik köpük kullanılmasını yasaklıyor. 28.5 metreden az olan yapılarda ise dış cephe tamamen plastik köpükle kaplansa da zeminin üzerindeki 1.5 metre ile pencere kenarlarının yanmaz taş ve cam yünüyle çevrilmesi gerekiyor.

Habertürk Haber Merkezi'nden Öznur Karslı ve Uzay Kesmen, uzmanlara Türkiye'deki dış cephe kaplaması ve yangın risklerini sordular.

İZODER Isı, Su, Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği'nin Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İnşaat Mühendisi Ertuğrul Şen, Londra'daki binada çıkan yangının yayılmasına neden olan yangın geciktirici malzemesi ‘Poliizosiyanurat' (PIR)'ın Türkiye'de çok fazla tercih edilmediğini, ancak Türkiye'de de 28.5 metre üzerindeki rezidans tipi konutlarda yasak olmasına rağmen plastik köpük malzemesi kullanıldığını tespit ettiklerini söyledi.

YANMAYAN TAŞ VE CAM YÜNÜ

Yangın Yönetmeliği'ne göre 10 katın üzerindeki cephelerde plastik malzemeden daha pahalı olan taş ve cam yünü denilen yanmaz malzemelerin kullanılması gerektiğini kaydeden Şen, "Bir kamu hastanesi ve bazı 10 katın üzerindeki rezidanslarda plastik köpük malzeme tespit ettik. İlgili birimlere durumu bildirdik" dedi.

"POLAT TOWER'I SAĞIR DUVAR KURTARDI"

Şen, Türkiye'deki mevcut durumla ilgili şu noktalara dikkat çekti. "Londra'da yaşanan yangının bir benzerini 2012'de Polat Tower'da yaşadık. Yangın 'sağır duvar' kısmında, yani beton olan kısımdaydı. Beton yanıcı olmadığı için yangın ucuz atlatıldı. Betonun üstünde ısı yalıtım malzemesi ‘polietilen' dolgu malzemesi vardı. İki alüminyum arasına dolgu yapılmıştı. O dönem geçerli olan yangın yönetmeliğine uygun bulunmuştu. Ancak sonrasında yangın yönetmeliği değişti. O malzeme bugün için doğru bir malzeme değil."

"KÖPÜKLERİN İÇERİĞİNDE PETROL VAR"

‘Polietilen' adı verilen yalıtım malzemesinin yeni yönetmeliğe göre şu anda yasak olduğunu belirten Şen, "Mineral yünler dediğimiz malzemeler ise ham maddesi taş ve cam olan taş yünü ile cam yünüdür. Her iki malzeme de ısı yalıtımı ve ses yalıtımı yapar. Yanmaz malzemelerdir. Isı yalıtım amaçlı kullanılan köpükler yanıcı malzemelerdir. Bunlar laboratuvar şartlarında incelenir. Köpükler, alev almayan ama üzerine alev geldiğinde ateş devam ettiği sürece yanan malzemelerdir. Yandığı zaman da petrol türevi olduğu için kesik bir duman çıkar" diye konuştu.

"28 METRE ÜZERİNDEK PLASTİK MALZEME YASAK"

Şen, yalıtımla ilgili şartları şöyle anlattı: "Mantolamada, 28.5 metreye (10 kat) köpük de, taş ve cam yünü de kullanılır. Ancak yangın yönetmeliği, pencerelerin etrafına taş yünüyle yani yanmayan malzeme ile dönülüp bariyer yapılmasını söylüyor. Mantolamanın son kaplaması yapay olduğu için 28.5 metreden sonra hangi şartlar altında olursa olsun köpük, plastik kullanamazsınız."

YÖNETMELİKTEKİ KÖPÜK UYARISI

"Yangın yönetmeliği, pencerelerin etrafına taş yünüyle yani yanmayan malzeme ile dönülüp bariyer yapılması gerektiğini söylüyor. Bütün cephe köpüklü mantolama ile tasarlanıyorsa pencerenin üstten 30 santimetre, yanlardan da 15'er santimetre taş ve cam yünüyle set çekilirse köpük malzeme kullanılabiliyor. Londra'daki olayda giydirme cephe var. İş yerlerinde, plazalarda, rezidans tipli konutlarda giydirme cephe kullanılır. 10 kattan fazla yapılarda köpük, plastik malzeme kullanamazsınız. Türkiye'de de bu aynı şekilde."

PLASTİK MALZEME SAPTADIK

Yönetmeliğe rağmen Türkiye'de 28.5 metreden sonra plastik malzeme kullanıldığını saptadıklarını söyleyen Şen, "Bu tür yasak malzemeleri, kontrolsüz yapılar özellikle konutlarda görüyoruz. Bunu yetkili kurumlarla paylaşıyoruz. Tespit ettiğimiz çok sayıda bina var. Kamu binalarında gördüğümüz bir risk yok. Zaten denetimler fazla. Ancak bir kamu hastanesinde riskli bir durumu tespit ettik ve riske sokmaktan kurtardık. Binanın cephesinde plastik malzeme kullanılacaktı, durumu farkedince muhataplara bildirdik ve durum değişti.

TAŞ YÜNÜ MALZEME DAHA PAHALI

Yanmayan, mineral yünler plastik malzemelere göre daha pahalı. Londra'daki binadaki EPS-XPS ile mineral yünler arasında fiyat bakımından yüzde 30-40'lık bir fiyat fark bulunuyor.

YANGIN GECİKTİRİCİ MALZEMEDE ENGELLEYEMEDİ

Londra'daki Yangın Önleme Topluluğu (Fire Protectıon Assocıatıon-FPA), 24 katlı binadaki yangının, yanıcı özelliği olan organik yangın geciktirici malzemesi ‘Poliizosiyanurat ‘ (PIR) nedeniyle yayıldığını geçici bir tespitle paylaştı. Yangına 30 dakika dayanabildiği ifade edilen plastik köpük maddesi ‘PIR', yangının büyüklüğüne dayanamadı. Türkiye'de piyasası ve üretimi çok kısıtlı olan ‘PIR' malzemesi yangın geciktirici de olsa yanma özelliği var.

FPA'nın teknik direktörü Dr. Jim Glockling'in olayla ilgili değerlendirmelerini, İZODER Başkanı İnşaat Mühendisi Ertuğrul Şen Habertürk'le paylaştı.

Ertuğrul Şen, FPA'nın olayla ilgili ön tespitini şöyle değerlendirdi: "FPA yangının cephe kaplama malzemesinden kaynaklı yayıldığını düşünüyor. Londra'daki yanan binanın dış cephesinde kullanılan malzenin adı ise ‘PIR' diye yazılan yangın geciktirici malzeme. Ancak yangının yükü çok fazla olduğu için bu yangın geciktirici malzeme de yangının büyüklüğüne dayanamıyor. Yangın geciktirici malzeme ‘PIR' ise poliüretan dediğimiz köpük şeklinde bir plastik maddenin içerisine konuluyor. Poliüeratanın kendisi yanıcıdır. Ama içerisine geciktirici malzeme katıldığında yangını bir süre geciktirebiliyor.

TÜRKİYE'DE YASAK

"Yangın geciktirici malzemesi ‘PIR' Türkiye'de kullanılmıyor. Çünkü yangın mevzuatımız buna izin vermiyor, uygun da değil. Londra'daki yangın yönetmeliği uygun görüyorsa bizim yönetmeliğimiz daha iyi demektir. Bu maddenin dış cephe mantolamada kullanılması beni çok şaşırttı. Türkiye'de bu ürünü üreten sanayici yok. Çünkü piyasası çok az. Yanıcılık hassasiyeti olduğu için de piyasası yok. Terasa May'in de söz konusu yangın yönetmeliğini inceletme talimatı vermesi de burada bir sorun olduğunu gösteriyor"