Türkiye'nin 'yeni'ekonomik programı bir yılda bütün göstergeleri bozdu

İktidarın “yeni” ekonomi modelinin uygulanmaya başlanmasının üzerinden yaklaşık bir yıl geçti. O günden bu yana ekonomide hiçbir şey eskisi gibi olmadı. Temel göstergelerin büyük bir bölümü bozuldu. Enflasyon da dolar da fırladı. Yurttaş daha da fakirleşti. Cari fazla düşleri, devasa cari açığa dönüştü.  

Merkez Bankası (MB) geçen yıl 23 Eylül’de faiz indirimlerine başladı. Önce politika faizi yüzde 19’dan yüzde 18’e indirildi. Sonrasında da indirimler devam etti. Ekimde yüzde 16’ya düşürüldü. Kasımda 16’dan 15’e indirildi. Aralıkta 1 puan daha indirilerek yüzde 14’e çekildi. 7 ay yüzde 14’te sabit tutuldu. Ağustosta ise yüzde 13’e indirildi. 

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu yarın toplanıyor. Ekonomistlerdeki genel beklenti politika faizinin biraz daha düşürüleceği yönünde. Kulislerde bu yılın sonu ve gelecek yılın başında enflasyonun baz etkisinden kaynaklı düşeceğine işaret edilerek “İktidar şimdi faizi biraz daha indirecek. Daha sonra enflasyon baz etkisi kaynaklı düşecek. İktidar ise ‘Bakın faizi düşürdük, enflasyon da düştü’ diyecek. Ancak iktidar seçim öncesinde bu politikayı kullanacak” yorumları yapılıyor. 

Faizin indirilmeye başlandığı geçen yılın eylül ayından bu yana ise ekonominin temel göstergeleri daha da bozuldu. Geçen yılın eylül ayında TÜFE yıllık yüzde 19.58’di. Ağustos 2022’de yüzde 80.2’ye ulaştı. Dolar 23 Eylül 2021’de 8.7 TL’ydi. Dün öğle saatlerinde 18.30 liraya ulaşmıştı. İktidar faizi düşürüp, ihracatı artırarak cari fazla vermeyi düşlüyordu. Oysa geçen yıl eylülde 18.4 milyar dolar olan cari açık, 36.6 milyar dolara çıktı.

İŞSİZLİK DÜŞMEDİ

Artan enflasyon ve bozulan ekonomi, yurttaşı perişan etti. Geçen yıl eylülde açlık sınırı 3 bin 49 TL, yoksulluk sınırı, 9 bin 931 TL, bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 3 bin 709 TL’ydi. Türk-İş’in son verilerine göre açlık sınırı 6 bin 890 TL’ye, yoksulluk sınırı 22 bin 442 TL’ye, bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti de 9 bin TL’ye ulaştı. İktidarın övündüğü işsizlik verileri de tek haneye düşürülemedi. Geçen yıl eylülde yüzde 11.5 seviyesinde olan işsizlik bugün ancak yüzde 10.1 seviyesine inebildi. 

AKP’nin yeni politikası, ekonomideki temel göstergelerin büyük bir bölümünü bozarken, genel bütçe vergi gelirlerini ise katladı. Geçen yıl 1.1 trilyon TL olan vergi gelirleri bu yıl 2.2 trilyon TL’ye çıktı. Yoksullaşan yurttaş, daha fazla vergi öder hale geldi.