TÜİK verileriyle ortaya çıktı: Emekli maaşları erimeye devam ediyor!
Emeklilerin gelirden aldığı pay düşmeye devam ediyor. TÜİK'in açıkladığı veriler, EYT’nin etkisiyle 2023'te yaşanan artışa rağmen emekli maaşlarının ekonomik payının hala gerilediğini gösterdi. Peki, emekli maaşları asgari ücrete oranla ne kadar düştü? DİSK'in verileriyle emekli maaşlarındaki bu dramatik gerileme nasıl açıklanıyor? İşte ayrıntılar...
cumhuriyet.com.trTürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan Sosyal Koruma İstatistikleri, emeklilerin gelirden aldığı payın her geçen yıl azaldığını ortaya koydu. 2023'te EYT ile kısmen artan pay, yine de önceki yılların gerisinde kaldı.
TÜİK verilerine göre, emekli ve yaşlı ödemelerinin GSYH'ye oranı 2008'de yüzde 5,8 iken, bu oran 2022'de yüzde 3,8'e geriledi. 2023'te EYT ödemelerinin etkisiyle oran yüzde 4,4'e yükselse de önceki yıllara kıyasla düşük kaldı.
DİSK’TEN ÇARPICI TESPİT
DİSK’in incelediği verilere göre, emeklilere yapılan ödemeler Hazine destekli maaş iyileştirmelerine ve EYT’ye rağmen geriledi. DİSK, bu durumu “TÜİK de itiraf etti: Emeklilerin pastadaki payı küçüldü” başlıklı açıklamasıyla duyurdu.
DİSK, sosyal koruma harcamalarının GSYH içindeki payına dikkat çekerek, 2019’da emeklilere GSYH'nin yüzde 6,1'i kadar harcama yapılırken, bu oranın 2022'de yüzde 3,8’e düştüğünü vurguladı. 2023'te EYT’nin etkisiyle oran yüzde 4,4'e yükseldi, ancak bu artış önceki yılların gerisinde kaldı.
ASGARİ ÜCRETE ORANLA DURUM DAHA KÖTÜ
Emekli maaşlarının, asgari ücrete oranla da gerilemesi dikkat çekti. 2001’de en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı 1,51 iken, 2024’te bu oran 0,74’e düştü. 2024'te asgari ücrete zam yapılmamasına rağmen emekli maaşları, asgari ücret karşısında gerilemeye devam etti.
DİSK-AR RAPORUNA TÜİK ONAYI
DİSK-AR’ın, ILO verilerine dayandırarak hazırladığı raporda, Türkiye'nin emeklilere yönelik sosyal harcamalarda dünyada en alt sıralarda yer aldığı belirtilmişti. ILO, bu oranın yüzde 4,3 olduğunu açıklarken, TÜİK de yayımladığı verilerle bu oranı yüzde 4,4 olarak doğruladı.
DİSK, bu verilerle birlikte, "EYT büyük yük oldu" iddialarının gerçeği yansıtmadığını belirtti. DİSK'e göre, 2023'te emeklilere yapılan harcamaların düzeyi, 2019, 2020 ve 2021 yıllarının gerisinde kaldı.
Bu veriler Türkiye'de emekli maaşlarının, asgari ücret karşısında ve GSYH içindeki pay bakımından sürekli gerilediğini gözler önüne seriyor.