Otomotiv sektöründen acil öneriler

Türkiye otomotiv pazarında çağdışı kalan ÖTV ve diğer vergi uygulamaları bir süredir tüketicilerin en büyük şikâyetlerinden biri olarak biliniyor.

Özellikle 0 km otomobil vergilendirmesinde kullanılan sistemin artık değişmesi gerektiğine dair öneri, kapsamlı bir rapor, Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nden (ODMD) geldi.

Kasım ayı satışlarının açıklandığı toplantıda konuşan ODMD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Haydar Bozkurt, “Kısa vadeli duruma baktığımızda, 24 Kasım tarihi itibarıyla matrah tutarlarının güncellenmesi ile ilgili olarak sektörde uzun zamandır dile getirdiğimiz düzenleme yapıldı. Ancak matrah tutarlarındaki artışların etkisi sınırlı oldu” diye konuştu. 

Ali Haydar Bozkurt

ÖTV’NİN KALDIRILMASI İSTENİYOR

Vergilendirmeyle ilgili ise şunları söyledi: “Dünyada gelişen teknolojiler ile beraber bizim şu anda kullandığımız ‘1.6 litre motor hacminin üstü lükstür, altı değildir’ noktasının dışına çıktı. Orta vade beklentimiz, bu konuda temiz bir sayfa açıp kriterlerin gözden geçirilmesini sağlamak olacak. 2023-2034 arası yılların modellendiği senaryoda Türkiye’de otomotiv ekosistemine uzun vadeli olarak baktığımızda, herkesin en başta ÖTV’nin kaldırılmasını istediğini görüyoruz. Ancak bunun sadece bir günde yapılamayacağı bir gerçek. Aynı zamanda mevcut araç envanterinin değeri düşer. Başta filo şirketleri gibi envanter yöneten şirketlerin yönetemeyeceği durumlar yaşanır. Bu noktada otomotiv ekosistemini gözeten, sorumluluk sahibi bir yaklaşım göstermeliyiz. Gerçekleştirdiğimiz simülasyona göre kademeli olarak ÖTV oranlarının düşmesiyle birlikte bu rakamı sıfırlayacak bir senaryo çalışıldı. Bu 10-15 yıllık süreçte üretim yatırımı almak gibi teşviklerin hazırlanması üzerine detaylar da devreye girmeli. Böyle bir adım atmak için tam olarak doğru zamandayız ve bu geçişi doğru yönetmeliyiz.”

Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarının 2034’e kadar 2 milyonun üstünde bir adede ulaşma potansiyeli olduğunu söyleyen Bozkurt, “Hazırladıkları senaryo ile otomotiv yol haritası oluşturularak, 2034’e kadar 1000 kişiye düşen otomobil sayısının 219 adetten 365 adedin üzerine çıkacağını, yeni yatırımların geleceğini, otomotiv ihracatının 2 milyon adete ve 30 milyar dolar seviyesinden 50 milyar doların üzerine çıkarılabileceğini açıkladı. Hazırlanan rapora göre otomotiv ve paydaş sektörlere ait istihdam toplamı yüzde 50 seviyelerinde artarak 750 bin kişiye ulaşabilecek” dedi. 

DOĞU: PAZAR BÜYÜRSE TÜRKİYE’DE ÜRETİM ARTAR

Renault Group Türkiye CEO’su Hakan Doğu da kanun koyucuların doğru yönlendirilmesi ve tüketicilerin otomotivde yeni teknolojilere daha rahat ulaşabilmesi için otomotiv derneklerinin yeni bir oluşuma gitmesi gerektiğini açıkladı. Doğu, “Derneklerimiz daha çok gündelik sorunlarla mücadele ediyor. Bütünsel stratejimiz yok. Otomotivdeki değişimi konuşmamız, acil bir şeyler yapmamız lazım” dedi.

Hakan Doğu

Doğu, 100 yılı aşkın süredir çok fazla evrim geçirmeden aynı kodlarla şekillenen ve gelişen sektörde, mevcut yasal düzenlemeler, sektörel know-how ve halihazırdaki işbirliği modellerinin bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarına cevap vermekten uzak kaldığına dikkat çekti. 

“Dünün ve bugünün yerleşik sektörel yapıları, iş ve sivil toplum örgütlenmeleri bu dönüşümü göğüsleyebilecek kapsayıcılık ve kalibrasyondan ne yazık ki uzak. Mevcut sektörel yapılardan, endüstrinin gelecekte karşılaşacağı zorlukları tespit etme, gerekli regülasyonlar için teknoloji ve bilimin gereklerine uyumlu çözüm önerileri sunma gibi ihtiyaçları karşılamalarını beklemek haksızlık olur” diyen Hakan Doğu, vergi sisteminin dünya ortalaması seviyesine getirilmesi gerektiğini ama asıl sorunun alım gücünde yaşandığına dikkat çekti. Türkiye’de otomobil ve hafif ticari araç pazarının yıllık 2 milyon adet civarında olması gerektiğini söyleyen Doğu, halen uygulanan vergi oranlarıyla bunun mümkün olmadığını vurguladı. Pazarın büyümesi durumunda daha fazla modelin Türkiye’de üretilebileceğini söyleyen Hakan Doğu, yerlileşme oranının artmasıyla dış ticaret açığına olumlu etkisi olacağını sözlerine ekledi.

SATIŞLARA HAFİF TİCARİ DOPİNGİ

Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği, kasım ayı otomobil ve hafif ticari satışlarını açıkladı. 2022 yılı Ocak-Kasım döneminde otomobil ve hafif ticari araç pazarı yüzde 1.0 oranında azalarak 668 bin 063 adet olarak gerçekleşti. Otomobil satışları, 2022 Ocak-Kasım döneminde geçen yıla göre yüzde 2.4 oranında azalarak 505 bin 886 adet, hafif ticari araç pazarı yüzde 3.4 artarak 162 bin 177 adet oldu.

OTOMOBİL SATIŞLARI AZALDI

Otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2022 kasım ayında yüzde 36.7 artışla 82.311 adet olarak gerçekleşti. Otomobil pazarı yüzde 37.8, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 34.0 oranında arttı. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı 10 yıllık kasım ayı ortalama satışlarına göre yüzde 3.4 artış kaydederken otomobil satışları 10 yıllık kasım ayı ortalama satışlarına göre yüzde 3.2 azaldı. Hafif ticari araç pazarı ise otomobil pazarının aksi bir durum yaşayarak 10 yıllık kasım ayı ortalamasına göre hafif ticari araç satışları yüzde 25.1 oranında yükseldi.

EN ÇOK SUV TERCİH EDİLDİ

Pazarın yüzde 87.7’sini vergi oranları düşük olan, A, B ve C segmentlerindeki araçlar oluştururken SUV otomobiller yüzde 41.3 pay ile en çok tercih edilen gövde tipi oldu. SUV otomobilleri, yüzde 37.2 pay ile sedan, yüzde 19.7 pay ile hatchback gövde tipi otomobiller takip etti.

Benzinli otomobillerin pazar payı yüzde 69.9, dizellerin yüzde 17.2, hibritlerin yüzde 10.2 ve LPG’li otomobillerin yüzde 1.5 olarak gerçekleşti. 2022’nin 11 aylık döneminde 6 bin 214 adet elektrikli otomobil satıldı.