Otomobil pazarında belirsizlik sürüyor

Pandemiden bu yana otomobil ve hafif ticari araçlara ulaşmanın zorluğu, hızla artan fiyatlar, 0 km’den daha pahalı olan ikinci el araçlar, fırsatçılar ve otomobillerin yatırım aracı haline gelmesi gündemi işgal ediyor. 

Otomobil arzının talebe yetişememesi nedeniyle katlanarak artan bu sorunların çözümü için Ticaret Bakanlığı son dönemde bazı önlemler almaya çalışsa da geç kalınmış önlemlerin pazarı ne kadar regüle edebileceğini zaman gösterecek.

Otomotiv sektörü arz konusunda önemli yol kat etmiş olsa da yılın ilk altı ayında talep büyümesi devam etmişti. Ancak temmuz ayından itibaren krediye ulaşmanın iyice zorlaşmasının yanı sıra kredi faizlerinin çok yüksek olması, araç fiyatlarına göre kullanılabilen kredi miktarının ve vadenin çok sınırlı olması, araç fiyatlarının hızla yükselmeye devam etmesi gibi sebeplerle sipariş iptallerini hızlandırdı. 

YÜZDE 40’A VARAN ORANLAR

Görüştüğüm otomotiv yöneticileri sipariş iptallerinin şimdilik satışları etkilemediğini, siparişi iptal eden tüketicilerin yerini sırada bekleyen diğerlerinin aldığını söyledi. Bazı markalarda yüzde 40’a varan oranlarda sipariş iptalinin olması dikkat çekerken eylül ayında satış açısından sorun yaşanmayacağı ama yılın son çeyreği için öngörüde bulunmanın zor olduğunun altı çizildi. Bu belirsizliğin altında yatan temel nedenler krediye ulaşma zorluğu ve yüksek fiyatların yanı sıra halen döviz kuruna müdahale edilmesi ve otomobilin yatırım aracı olarak kalmaya devam etme olasılığı. 

Otomobil fiyatlarında yaşanan hızlı artışta döviz kurunun yukarı yönlü hızlı hareketi ve yüksek enflasyon etkili oluyor. Halen Türkiye’de satılan 1.6 litreye kadar motor hacmine sahip tüm otomobillerin yüzde 80 ÖTV diliminde. 

Normal şartlar altında şimdiye kadar matrah düzenlemesi yapılmış olmalıydı ancak henüz bu konuyla ilgili bir adım atılmadı. Bu yüzden bazı modellerde yılın başından bu yana yaşanan fiyat artışı neredeyse yüzde 100’ü buldu. 

SATIŞLAR TAM GAZ

Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin (ODMD) verilerine göre Türkiye tarihinin en yüksek otomobil ve hafif ticari araç satışlarına 2023’te ulaşıldı. Ocaktan beri her ay tarihi rekorlar kırılırken temmuzda bir önceki yıla göre yüzde 115.4 artışla 112 bin 459 adet otomobil ve hafif ticari araç satıldı. Otomobil satışlarındaki artış yüzde 109.4 olurken hafif ticari araç satışları ise yüzde 137.5 artış yaşandı. Baz etkisinin yanlış yorumlara sebep olmaması için 10 yıllık satış ortalamalarına bakıldığında yüzde 83.1 oranında artış yaşandığı görülüyor. Ocak-temmuz döneminde, bir önceki yıla göre yüzde 63.1 oranında artışla 668 bin 828 adetlik toplam satışa ulaşıldı.