Küresel ekonomiye dair endişeler emtia piyasasında yoğun satışlara neden oldu

Eylül ayında ABD Merkez Bankasının (Fed) şahin duruşunu sürdürmesi ve dolara olan talebin artması, varlık fiyatlarında oynaklığı artırırken emtia piyasasında da sert düşüşlere yol açtı.

Çin ekonomisine ilişkin endişelerin sürmesi emtia piyasasını olumsuz etkiledi. Analistler, Çin'de açıklanan verilerin, ülke ekonomisindeki toparlanmanın kırılgan olmayı sürdürdüğüne işaret ettiğini belirtti.

ABD hükümetinin kapanabileceği endişeleri, emtia piyasasını etkileyen önemli unsurlar arasında yer aldı.

Enflasyon ve resesyon ikilemindeki küresel ekonomilerde belirsizlikler de emtia piyasasını etkilemeye devam etti.

YÜKSEK FAİZ ORTAMI DEĞERLİ METALLERİ BASKILADI

Değerli metallerde geçen ay sert düşüşler görüldü. Geçen ay altın yüzde 4,7, gümüş yüzde 9,2, platin yüzde 6,4 değer kaybederken, paladyum yüzde 1,6 değer kazandı.

Analistler, yüksek faiz ortamının altın başta olmak üzere değerli metal fiyatlarını baskıladığını söyledi.

Tezgah üstü piyasada, bakır yüzde 2, kurşun yüzde 0,5, nikel yüzde 8,9 değer kaybetti, alüminyum yüzde 7,6, çinko yüzde 8,6 değer kazandı.

İmalat sanayi sektöründe küresel çapta görülen zayıflama metal fiyatlarını aşağı yönlü, madencilik maliyetlerinin yükselebileceğine yönelik endişeler ise yukarı yönlü etkiledi.

Londra Metal Borsası'na (LME) kayıtlı bakır stokları 149 bin 600 metrik tona kadar ulaşarak Mayıs 2022'den bu zamana kadarki en yüksek seviyesine çıktı.

LME'de toplam garanti kapsamındaki kurşun stokları da 69 bin 200 tona yükseldi.

Küresel alüminyum açığının artacağına yönelik endişelerle de alüminyum fiyatları arttı.

Enerji grubunda ise geçen ay sert yükselişler görüldü. Eylül ayında Brent petrol yüzde 6, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gaz ise yüzde 5,8 artış kaydetti.

Küresel arzda düşüş yaşanacağı endişesi fiyatları yukarı yönlü destekledi.

Fiyat artışında, dünyanın en büyük petrol üreticileri Suudi Arabistan ve Rusya'da kesintilerin eylülde de devam etmesi ve üretici bazı ülkelerde petrol üretiminde yaşanan olumsuzluklar etkili oldu. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi Libya'daki fırtına nedeniyle ülkenin doğusundaki petrol ihracat terminallerinden 4'ü kapatılmıştı. Kazakistan ise bakım nedeniyle günlük petrol üretimini azalttığını açıklamıştı.

OPEC, aylık raporunda, yıl sonuna kadar dünyada petrol talebinin yüksek, üretiminin düşük seyredeceğini belirtti.

ABD Enerji Enformasyon İdaresinin (IEA) ağustos ayına ilişkin küresel petrol piyasası raporuna göre, OPEC+ grubunun en büyük üreticileri Suudi Arabistan ve Rusya'nın günlük yaklaşık 1,3 milyon varil kesintiyi yıl sonuna kadar uzatacağını duyurması, piyasaları ciddi bir arz açığıyla karşı karşıya getirdi.

Avustralya'daki Chevron tesislerinde çalışan LNG işçilerinin yönetimle yapılan görüşmelerde anlaşmaya varılamaması nedeniyle greve başlaması da doğal gaz fiyatlarının yükselmesine neden oldu.

EIA'nın, aylık Sondaj Verimlilik Raporu'nda, ABD kaya havzalarından ABD gaz üretiminin ekim ayında eylül ayına göre daha düşük olacağını öngörmesi de doğal gaz fiyatlarının yükselmesine yol açan önemli bir faktör olarak öne çıktı.

ABD'de elektrik üretimindeki artış da doğal gaz talebinin arttığına işaret etti.

BUĞDAY 3 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE

Emtia piyasasında tarım grubunda da geçen ay satışlar derinleşti.

Chicago Ticaret Borsasında işlem gören buğday eylülde yüzde 10,1, mısır yüzde 0,3, soya fasulyesi yüzde 6,9, pirinç yüzde 4,7 değer kaybetti.

Buğday, 0,5400 dolarla Eylül 2020'den sonraki en düşük seviyeyi gördü.

Intercontinental Exchange'de işlem gören kahve yüzde 5,4, pamuk yüzde 0,8, kakao yüzde 6,1 azalırken, şeker ise yüzde 5,7 arttı.

Şeker böylece 0,2788 dolarla Ekim 2011'den sonraki en yüksek seviyeyi gördü.

Artan resesyon ve talep endişeleri, özellikle buğday ve kahve fiyatları üzerinde baskı oluşturdu.

Ucuz Rus tahılının piyasaya girmesiyle de buğday fiyatları geriledi. Soya fasulyesinde ise arza ilişkin endişeler azaldı. Brezilya merkezli yağlı tohum grubu Abiove, ülkenin soya fasulyesi ihracatının bu yıl 99 milyon tonu aşacağı öngörüsünde bulundu.

Kahve piyasasında üretim fazlası olacağı endişelerinin artması ise kahve fiyatlarında değer kaybına neden oldu. ABD Tarım Bakanlığı 2022/23 sezonunda kahvede 8 milyon torba üretim fazlası olacağını tahmin ediyor.

Brezilya'da yağmur tahminleri kuraklık endişelerini hafifletti ve kahve fiyatlarının sert düşmesine neden oldu. Brezilya merkezli agrometeorolojik tahmin hizmetleri veren Rural Clima Meteorologia, ülkede yağmurların artabileceğini söyledi.

Brezilya realinin dolar karşısında değer kaybetmesi de kahve fiyatlarını olumsuz etkiledi.

Kakaoda ise aşırı alımlardan dolayı kar satışları görüldü. Fildişi Sahili'ndeki çiftçilerin son yağmurların kakao bitkilerinde yeni çiçekler ve kabuklar geliştirdiğini açıklamalarının ardından ülkedeki kakao üretimine ilişkin iyileşen görünüm de fiyatlar üzerinde baskı oluşturdu.

Şeker piyasasında üretim açığı olacağına yönelik artan endişeler ise şeker fiyatlarında yükselişe neden oldu.

Dünyanın önde gelen şeker ticareti firmalarından Alvean, Hindistan mahsulündeki kötü görünümün küresel tatlandırıcı stoklarını azaltması nedeniyle şekerde açık oluşmasını bekliyor.

Petrol fiyatlarındaki artışla beraber talebe yönelik beklentilerdeki artış şeker fiyatlarında yükselişe yol açtı.