KKM’nin faturası gittikçe kabarıyor

İktidarın dolardaki artışı durdurabilmek için icat ettiği kur korumalı mevduat (KKM) uygulamasının kamuya toplam maliyetinin 210-220 milyar lirayı bulduğuna dikkat çekiliyor. Bunun 94.7 milyar lirasını bütçeden yapılan ödemeler oluştururken, geri kalanının Merkez Bankası’nın ödemeleri ile vazgeçilen vergilerden kaynaklandığına işaret ediliyor.  

Döviz kurlarındaki artışın sınırlı kalması, mevduat faizlerinin de düşük olması nedeniyle yurttaş tasarruflarını değerlendirebilmek için ya borsaya giriyor ya da KKM’ye yöneliyor. Pahalı olmasına karşın gayrimenkul ve araç alımı da tasarrufları değerlendirebilmek için başvurulan yollar arasında yer alıyor. KKM’ler şimdiye kadarki en yüksek seviyesine ulaşmış durumda. Bunda dövizden dönenler için faiz üst sınırının kaldırılması da etkili oldu. KKM’ler 26 milyar lira daha artarak 1 trilyon 603 milyar liraya ulaştı. Buna karşın KKM’lerin kamuya maliyeti de hızla artıyor. Ocak ve şubat aylarında KKM’ler için bütçeden 2.2 milyar lira “faiz” ödemesi yapıldı. Geçen yılki yapılan ödemelerle birlikte bütçeden şimdiye kadar KKM’ler için yapılan toplam ödeme ise 94.7 milyar liraya ulaştı. Merkez Bankası da KKM’ler için ödeme yapıyor. Ancak bankadan şimdiye kadar KKM’ler için ne kadar ödeme yapıldığı konusunda bir rakam açıklanmadı. CHP TBMM Grubu’nun ekonomi raporunda, “KKM için yaptığı ödemeyi ‘ticari sır’ diye saklayan Merkez Bankası’nın da bu tutarın (bütçeden yapılan ödeme) biraz üzerinde bir ödemle yaptığı, dolayısıyla sistemin kamuya maliyetinin vazgeçilen vergilerle birlikte 210-220 milyar lirayı bulduğu tahmin ediliyor” denildi. 

Rapora göre, bankalardaki mevduat, 3 - 10 Mart haftasında bir önceki haftaya göre 114.4 milyar lira artarak 9.65 trilyon lira oldu. Döviz mevduatları 1.3 milyar dolar artarak 214.5 milyar dolara yükseldi. Aynı haftada, TL mevduatlarda ise 57.7 milyar liralık artış yaşandı. Gerçek kişilerin döviz mevduatında 146 milyon dolarlık azalış, TL mevduatlarında da 30.7 milyar liralık artış yaşandı. Raporda, sadece döviz mevduatlarının toplam mevduattaki payını gösteren dolarizasyon oranının tüm mevduatlar için yüzde 42’ye indiği, gerçek kişilere ait (tasarruf mevduatı) mevduatlarda ise yüzde 45.4 olduğuna dikkat çekildi. Raporda, “Dövize endeksli olması nedeniyle, KKM’ler de döviz mevduatlarına dâhil edilerek hesaplanan gerçek dolarizasyon oranı ise yüzde 58.7 olarak hesaplandı” denildi. Bu arada ocak-şubat döneminde bütçeden 55.6 milyar liralık iç ve dış borç faiz ödemesi yapıldı. 

FAİZE ‘DEV’ ÖDEME

Raporda, AKP iktidarları döneminde bütçeden yapılan toplam faiz ödemesinin 1 trilyon 613 milyar lirayı bulduğuna da vurgu yapıldı.