İşçi eylemi süren AKP’li Nasıroğlu’na ait Fernas’ta toplu ölüm riski uyarısı

44 gündür eylemlerine devam eden Fernas işçileri Ankara Kurtuluş Parkı’nda beklemeye devam ederken, Bağımsız Maden-İş Sendikası da Soma faciasına dikkat çekerek, “Bir Daha 301 Olmasın Diye Fernas’ta İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği” başlıklı rapor yayınladı. Rapordaki iddialar özetle şöyle:

. Günde 12 saat ve asgari ücret düzeylerinde işçi çalıştıran Fernas yönetimi, bu nedenle cezaya maruz kalınca günde 8 saat ve 3 vardiya sistemine geçti. Ancak çalışma sistemi değişmedi. İnşaat sistemleriyle hazırlık faaliyetleri sürdürüldü. 

. Yeraltında kullanılmaması gereken araçlar ve hava sirkülasyonundaki eksiklik sebebiyle karbonmonoksit sorunu yaşanıyor. Ocakta taşıma işlemleri bant sistemiyle değil, loder, kamyon vb. araçlarla yapılıyor. Ancak araçlarda filtre sistemi yok. 

. Elektrikli jeneratör yerine dizel jeneratör kullanılıyor. Bu da aşırı ısınma ve yoğun egzoz dumanına neden oluyor. İşçilerde göz yanması, nefes almada zorluk ve baş dönmesi şikayetleri ortaya çıkıyor. 

. Çalışma Bakanlığı’nın denetime geleceği öğrenildiğinde ilgili araçlar yerüstüne çıkarılarak saklanıyor. Egzoz dumanı içeride birikiyor. 

. Elektrik sistemleri ile yeraltı suyu bir arada bulunuyor. Suyun içinde elektrik akımına kapılarak toplu ölme riski var. Denetime gelineceği öğrenildiğinde bu bağlantı jakları, üstüne branda geçirilerek vb. yöntemlerle saklanıyor. 

. Gaz ölçüm ve izlemedeki ihmalkârlık ve manipülasyon nedeniyle toplu ölüm riski var. İlerlemenin yapıldığı noktada olması gereken metan sensörleri en az 250-300 metre geride yer alıyor. Riskin olduğu sondaj çalışmasının yapıldığı bölgede ölçülmesi gereken metan gazı, havayla seyreltilmiş olarak kayda geçiriliyor. Metan gazı ile ilgili risk metan sensörü üzerinden tespit edilene kadar iş işten geçiyor. Teftişleri gaz izleme merkezinin kağıt üzerindeki verilerini dikkate alarak yapan müfettişler yanıltılıyor. 

. Metan gazı ve monoksit oranı olduğundan daha düşük gösteriliyor. Sensörlere temiz hava hortumla bağlanarak riskli gazların doğru ölçümü engelleniyor.

. Metan sensörlerinin trafolara bağlı olması ve değer olarak 1’i geçtiğinde bu trafolar aracılığıyla elektriğin kesilmesi gerekiyor. Ancak sensörler trafoya bağlı değil. Çünkü elektriğin kesilmesi su pompalarının çalışmasını engelleyeceğinden ocağı su basmasına neden olacak.

. Normalde biri sondaj makinesinin üstünde sabit, biri de sondajcının elinde olmak üzere iki adet olması gereken sensörler hiç bulunmuyor. 

. Kaynak ve kesim yapılacak yerlerde gaz ölçümleri yapılmadan çalışma sürdürülüyor. Çünkü amirin bu ölçümleri yapması, örneğin 400-500 metre ileriden ölçüm yapılacak bölgeye gelmesi ve geri dönmesi demek olduğundan; bu işlemin işi yavaşlattığı düşünülüyor. 

'YETERLİ DÜZEYDE İŞÇİ YOK'

. Yeterli düzeyde işçi yok. Örneğin elektrikçi sayısı çok az olduğundan, trafo bağlanması ya da kaldırılması gerektiğinde elektrikçi olmayan işçiler bu işi yapmaya zorlanıyor. Sondajcılara monoray rayı döşetilmesi, enjeksiyon yaptırılması vs. gibi yalnızca elektrikçilerle ilgili değil her işçiye uzmanlığı olup olmamasına bakılmaksızın her işin yaptırılması olağan bir çalışma haline getirildi. 

. Fernas’ın devlet desteği ve teşvikler kapsamında bin 100 işçi istihdam edeceği görünüyor. Fernas’a ait maden ocağında güncel sayı ise 500’ün altında.

. İşçiler emniyetsiz çalıştırıldığı için yüksekten düşerek ölüm riski var. İşçiler emniyet kemeri gibi önlemler alınmaksızın çalışmaya zorlanıyor. 

Normalde ağır malzemelerin asılması için kullanılması gereken ağır hizmet zincirleri yerine bant zincir kullanılıyor. 

. Yeraltı kazı tahkimat çalışmalarında kullanılan GAM araçlarının üzerinde CFT olarak bilinen toz emici bulunup tozu çekmesi ve arkasında bulunan tankın içindeki suya verip ortamdaki tozlu havayı temizlemesi gerekiyor. Ancak burada toz emici hiç yok.

.  Kimyasalcılara pahalı olması sebebiyle yeterli kişisel koruyucu ekipman verilmiyor. Kimyasal eldiveni yerine bulaşık eldiveni benzeri bir eldivenle kimyasal işlemler yapılıyor. Kullanılan eldivenler yırtılarak kimyevi maddeleri sızdırıyor. Gözlük, tulum vb. ekipmanlar sipariş edilmiyor.

. Kimyevi madde uygulanan alanın kapatılması amacıyla kullanılan malzemeler işçinin üzerine dökülerek saçlarına yapıştı. Bu işçi, işyeri hekimine ve yöneticilere danıştığında “Gözünde bir şey yoksa devam” cevabı verildi.

. Deliklere kimyasal madde basılırken, normalde 10-15 metre gerisinden şerit çekilerek alanın boşaltılması gerekiyor. Ancak işçiler aynı yerde çalıştırılmaya devam ediliyor.

. Tarihi geçen veya kullanılamayacak hale gelen kimyasalların büyük çoğunluğu toprağa dökülüyor.

. Yeraltına insan nakli kamyonla veya pikaplarla yapılıyor. Araçların fren sistemi sorunlu. Şoförler duvarlara vurarak ve sürterek araçları durdurmak zorunda kalıyor. Yeterli tabela yok.  

. Yeraltında kullanılan bütün makine ve ekipmanların ATEX (alev sızdırmazlık) belgesi olması gerekiyor. Ancak enjeksiyon makinelerinin motorları ATEX sertifikalı değil. 

. İşi hızlandırmak için yetersiz tahkimat kurulması nedeniyle göçük riski var. 

. Yumuşak zeminde 1 metre ilerlenmesi gerekirken 5 metre tahkimatsız ilerleme yapıldığından göçük oldu. Yoğun pasa (şlam) ve su geldi. Ocağı 4 kez su bastı. Temizlenmesi dahi 3 ay sürdü.