İş dünyası maliyetlerle boğuşurken işyeri kiralarında altı kata varan artış talep ediliyor: Dükkânlarda kira krizi

Merkez Bankası’nın son aylarda enflasyon raporlarında dikkat çektiği kira krizi büyüyor. Özellikle AVM’lerdeki mağazalar, cadde dükkânları ve ofislerde mülk sahiplerinin 5-6 katı bulan artış istemesi, fiyatları artırarak enflasyonu yükseltirken piyasanın durgunlaşmasına neden oluyor. Perakende ve esnaf temsilcileri acilen işyeri kiralarına yasal sınırlama isterken “Kiralar durulmadan enflasyon düşmez” diyor.

Ali Can Polat

Daha o¨nce defalarca enflasyona destek ic¸in indirim c¸agˆrıları yapan Tu¨rkiye Odalar ve Borsalar Birligˆi (TOBB) Bas¸kanı Rifat Hisarcıklıogˆlu’nun yo¨netim kurulu bas¸kanı oldugˆu Ankara’daki Panora AVM’de kiracılara ihtarname c¸ekildi. AVM yo¨netimi, kiracılardan kiralarda beş katı bulan zamlar istedi, aksi takdirde emsal tespiti davası ac¸acaklarını duyurdu. Gazetemize ulas¸an kiracılar 20 bin TL olan kira ic¸in 100 bin, 32 bin TL olan kira ic¸in 112 bin TL kiralar istendigˆini belirterek davacı olacaklarını so¨yledi. Kiralarda fahiş artış talebinin birçok AVM’de yas¸andıgˆını so¨yleyen Birles¸mis¸ Markalar Dernegˆi Bas¸kanı Sinan O¨ncel, “6 kata varan kira artıs¸ı isteniyor. Bu durum enflasyonun en bu¨yu¨k ko¨ru¨kleyicisidir. Artık mu¨dahale s¸art oldu” dedi. O¨ncel s¸o¨yle konus¸tu:

“Bazı AVM’lerde sabit kiranın yanı sıra ciro kirası da vardır. Yu¨ksek enflasyon do¨neminde bu ciro kiraları c¸ok c¸ok artmasına ragˆmen sabit kiralarda altı katı bulan artıs istiyorlar. Bu artıs¸ların magˆazalardaki u¨ru¨n fiyatlarına ve tu¨keticiye yansıdıgˆını kac¸ırmamak gerek. Enflasyonun en bu¨yu¨k sebeplerinden birisidir is¸yeri kiraları. Sadece magˆaza degˆil ofis ve depo kiralarında da aynı artıs¸lar var. I·s yeri kiralarında enflasyonun belirli bir yu¨zdesi kadar bir u¨st sınır getirilmelidir. Kiralayanın kaybı da gelir veya kurumlar vergisi indirimi yapılarak kars¸ılanabilir. Bu kiraları kontrol altına almadan enflasyonun du¨s¸mesi mu¨mku¨n degˆil.”

‘YATIRIM İS¸TAHINI SO¨NDU¨RU¨YOR’

Kiranın en temel maliyet oldugˆunu hatırlatan Tu¨rkiye Esnaf Sanaatkârlar Konfederasyonu Bas¸kanı Bendevi Palando¨ken de is¸yeri kiralarına sınırlama istedi. Palando¨ken, “Çünkü kiralar anında u¨ru¨nu¨n fiyatına yansıyor. Fiyatı artınca tu¨ketici alıs¸veris¸ yapamadıgˆı ic¸in magˆdur oluyor, esnaf mal satamadıgˆı ic¸in magˆdur oluyor. Kira artıs¸ı hem enflasyonu yu¨kseltmis¸ hem de is¸leri durdurmus¸ oluyor. Yeni yatırım is¸tahını da o¨ldu¨ru¨yor. Esnaf milyonlarca lira para harcayarak du¨kkân ac¸ıyor. Daha bir yıl gec¸meden is¸ler ac¸ılmadan, yatırım maliyetini kazanmadan, mu¨lk sahibi kirayı ikiye u¨c¸e katlıyor. Piyasada bu kadar yu¨ksek faiz varken, ticarette bo¨yle bu¨yu¨k riskler varken kimse parasını yatırıma ayırmıyor” dedi.