Doğalgaz, elektrik, un ve susamdaki zamlar fırıncı esnafını köşeye sıkıştırdı

Döviz artışlarıyla uçuşa geçen doğalgaz ve elektrik zamları iğneden ipliğe tüm ürünlere yansımaya başladı. Uzun zamandır ekmeğe zam talebinde bulunan fırıncılar da artık undan susama kadar artan maliyetlere dayanamadıklarını belirterek hem fiyat artışı hem de gramajdan eksiltme istiyor. 

Valiliğe başvuran fırıncıların talebi gramı 230’dan 210’a düşürürken fiyatı da 2 TL’den 2.5 TL’ye çıkarmak. Tüketici dernekleri ise yurttaşın sofrasında et, sebze gibi gıdalar eksilirken sıranın ekmeğe geldiğini belirtiyor ve maliyet artışlarının sübvanse edilmesini istiyor.

FİYATLAR HER HAFTA ARTIYOR

Yurttaş ekmek alırken TL kullansa da fırıncının birçok maliyet kalemi dövizle alınıyor. Son günlerde artış hızına yetişilemeyen un da ithalat nedeniyle döviz artışlarından etkilenen ürünlerden biri. Halkın temel gıdalarından biri olan ekmeğin maliyetindeki payı yüzde 33 olan unun bir çuvalı haziranda 135 TL iken bugün 200-250 TL arasında satılıyor. Sadece un fiyatının son bir haftada yüzde 20 zamlandığını söyleyen Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, taleplerini ilettiklerini belirterek şunları söylüyor:

“Eskiden herhangi bir üründe fiyat artınca 3-4 ay o fiyatla devam ederdik, biz de ona göre planlamamızı yapardık ama şimdi zamlar haftada bir geliyor. Doğalgaz ve elektrik zamlarıyla birlikte işletme giderlerinde toplamda yüzde 60 artış oldu. 230 gr ekmek 2 TL’ye satılıyor. Biz 210 gr ekmeğin 2.5 TL olması için bakanlıkla görüşmeler yapıyoruz.”

 ‘İŞ YAPAMAZ OLDUK’

Unun her ay yüzde 15 zamlandığını söyleyen İmrahor Petek Fırını yetkililerinden Murat Güney de fiyatların sabit kalmamasından yakınıyor. 2 ay önce 163 TL’ye aldığı bir çuval unun şu an 227 TL olduğunu söyleyen Güney, “Bunun yanı sıra susam da zamlanıyor. Biz yerli susam kullanamıyoruz, ithal susam kullanabiliyoruz, onu da iki ay önce 17 TL’den alıyorken şu an 25 TL’ye alıyorum. Bana elektrik 6 bin TL’nin altında gelmiyor, doğalgaz 4 bin geliyordu, son zam hariç. Gerçekten işi yapamaz durumdayız” yorumunu yapıyor.

GÖZDEN ÇIKARILAN İŞÇİ

Maliyet artışları karşısında işini kaybetme korkusu yaşadığını söyleyen fırın işçisi Kazım Şimşek ise “210 TL’ye un alacaksın, içinden 260 tane ekmek çıkacak, bunun içinde dünya kadar maliyet var. Çalışan da düşünülmüyor. Doğalgaz ve elektrik zamları malum. Un ve susamda da muazzam zamlar var. Kiralar zamlandı, Asgari ücret zamlanacak ama bu fırın ekmek fiyatına zam yapamıyor. Maliyetten kısmak için ilk gözden çıkarılacak kalem de her zaman işçi olur. Ben işsiz kalacağım, diğer arkadaşım da benim iş yükümü de çekmek zorunda kalacak. Olan işçiye olacak” diyor. 

Un Sanayicileri Federasyonu, konu ile ilgili sorularımızı yanıtsız bırakırken sektör içinden isimler 350-400 dolar bandında satılan buğday ve artan döviz kurlarını işaret ederek krizin önümüzdeki yıl daha da büyüyeceğini söyledi.  

Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Başkanı Aziz Koçal, ekmeğe zammın önlenmesi için devletin devreye girmesi gerektiğini söyledi. Fırıncıların maliyet kalemlerindeki KDV’lerin sıfırlanmasını öneren Koçal, “Bir tarım ülkesiyken buğday ithal ediyor olmamız başlı başına bir facia. Çiftçinin üretime yönlendirilmesi ve dışa bağımlılığın sonlanması yönünde bir tarım politikası gerekiyor” diye konuştu.

HALK EKMEK’E ZAM YOK

Sosyal medya hesabından maliyet artışları ve zam talebi ile ilgili açıklama yapan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sözcüsü Murat Ongun ise, “Yılbaşında 127 lira olan 1 çuval un bugün 192 lira. Sadece 3 ayda buğday fiyatları %24 arttı. 

Girdilerdeki olağanüstü artışlara rağmen vatandaşlarımız için Halk Ekmek 1.25 liradan satılmaya devam edecek” dedi.

BUĞDAY FİYATLARI 10 YILIN ZİRVESİNDE

Kuzey Amerika ve Karadeniz Bölgesi’ndeki kuraklıkla arzın azalması ve ithalattaki artış, buğday fiyatlarının yükselişinde etkili oluyor. En aktif kontrat olan aralık vadeli kontrat, yüzde 3.2 ile bir ayın en büyük artışını kaydetti. 

Suudi Arabistan’ın yüksek miktarlı alımı fiyatlardaki artışta etkili oldu. Geçen hafta ülke 1.3 milyon tonla tahminlerin neredeyse iki misli alım yaptı. En büyük ithalatçılardan olan Mısır da Rusya’dan 18 bin ton buğday aldı. Buğday fiyatlarında yaşanan bu artış, halihazırda on yılın en yüksek seviyesindeki küresel gıda maliyetlerinde daha fazla yükselişe neden olabilir.