Bireysel emeklilik sistemi özellikle 18 yaş altı katılımcılarla güçleniyor: 16 milyon kişiyi aştı

Bireysel emeklilik sistemindeki (BES) büyüme, otomatik BES’te istenen aşamaya ulaşılamasa da devam ediyor. Özellikle 18 yaş altı kişilerin gönüllü BES kapsamına alınması bu konuda önemli bir etki yaptı. Ayrıca devlet katkısının yüzde 25’ten yüzde 30’a çıkarılması, BES birikimlerini bozdurmadan çeşitli kriterlerle çekme hakkı olanağı sağlanması gibi yeni adımlar da bu gelişmede öne çıkıyor. İşte detaylar:

• Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) 25 Ocak itibarıyla yayımladığı verilere göre 2023’ün aynı dönemine kıyasla gönüllü BES’teki net katılımcı sayısı 798 bin 175 kişi artarak 8 milyon 744 bin 74’e ulaştı. Yine aynı tarihler itibarıyla devlet katkısı dahil fon tutarı yüzde 78.6 artarak 726 milyar 309 milyon lira oldu. Bunun 643.1 milyar lirası katılımcı fon tutarı, 83.2 milyar lirası devlet katkısı olarak kayıtlara geçti.

ORTALAMA 9 BİN 714 TL

• Otomatik BES kapsamında ise net çalışan sayısı 578 bin 929 kişi artarak 7 milyon 302 bin 255’e yükseldi. Devlet katkısı dahil toplam fon tutarı da yüzde 69.1 artarak 56.1 milyar lira oldu. Bunun da 52.7 milyar lirası çalışan fon tutarı, 3.4 milyar lirası devlet katkısı olarak hesaplandı.
• Gönüllü ve otomatik BES’in toplamına bakıldığında da katılımcı ve çalışan sayısı 16 milyon 46 bin 329 kişi, devlet katkısı dahil toplam fon tutarı da 782.4 milyar liraya ulaştı. 
• Öte yandan Türkiye’de Haziran 2021’de uygulaması başlatılan ve 18 yaş altı çocukların gönüllü BES’e dahil edilmesini hedefleyen “çocuklu BES”teki gelişme ise daha hızlı. 19 Ocak itibarıyla açıklanan verilere göre çocuklu BES’teki net katılımcı sayısı 423 bin 385 kişi artarak 1 milyon 42 bin 992’ye yükseldi. Devlet katkısı dahil fon büyüklüğü de geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 302 artarak 13.3 milyar lira oldu.
• Bunların yanında yıllık bazlı verilere bakıldığında, gönüllü BES kapsamında yıl içinde ödenen düzenli katkı paylarının ortalaması, enflasyonun da etkisiyle 2023 yılında 9 bin 714 liraya çıktı. Bu rakam 2022 yılında 5 bin 877 liraydı.

EN YOĞUN KATILIM ‘0’ YAŞ GRUBUNDA!

EGM verilerine çocuklu BES’e katılanların yaş dağılımı açısından bakıldığında, ailelerin daha çok doğum sonrası çocukları için şirketlerle sözleşme imzaladığı görülüyor. 19 Ocak itibarıyla yayımlanan verilere göre “0 yaş” grubundaki katılımcı sayısı 87 bin 747 kişi oldu. Bu yaş grubunu 71 bin 67 kişiyle “1 yaş”, 68 bin 651 kişiyle “4 yaş”, 68 bin 90 kişiyle “3 yaş”, 67 bin 895 kişiyle “5 yaş” ve 67 bin 849 kişiyle “2 yaş” grupları izliyor. Ayrıca EGM’ye göre çocuklu BES’te 18 yaş altının sınırı olan “17 yaş” grubundaki katılımcı sayısı ise 29 bin 592 kişi.

‘BİRİKİMLERE KÜÇÜK YAŞTA BAŞLANMALI’

Garanti BBVA Emeklilik, dijital kanallardan BES başlatan müşterilerine yönelik kampanyasına bu yıl da devam ediyor. Buna göre tüketiciler, ayda 250 TL’ye sözleşme başlatabiliyor ya da ayda 1000 TL ödemeli BES’le birikimlerine ek 1000 TL ek faydadan yararlanabiliyorlar. Ayrıca 18 Şubat’a kadar çocuklu BES başlatan 30 müşteriye de karne hediyesi olarak 10 bin TL değerinde hediye çeki verilecek.

Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer, “Çocukların BES’e dahil olmalarını ve gelecekleri için birikime küçük yaşta başlanmasını çok önemsiyoruz. Şimdiden 1 milyon çocuk BES’li oldu” dedi.

MOBİLLE BAŞVURU OLANAĞI

Akbank’ın mobil uygulaması üzerinden bireysel emeklilik sistemi (BES) başvuru işlemlerini de yapmaya başladığı açıklandı. Buna göre mobil uygulamaya taşınan AgeSA BES ürünleriyle, banka müşterilerine zamandan tasarruf ederek geleceklerini güvence altına alma olanağı sunacak.

‘İSTİKRARLI BÜYÜME 2023’TE DE SÜRDÜ’

Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, BES’in istikrarlı büyümesini geçen yıl da sürdürdüğünü ifade ederek “Önümüzdeki süreçte yürürlükte olacak kısmi çekiş hakkı, BES katılımcısına kredi kolaylığı gibi yeni düzenlemeler ile BES’in katılımcılar nezdinde gördüğü teveccüh daha da artacaktır” dedi. Şirketiyle ilgili de bilgi veren Sincek şöyle konuştu: “15 faizsiz fon seçeneği ve 18.8 milyar TL’lik fon büyüklüğüyle, toplam BES katılımcısı sayısında payımızı yüzde 5.4’e çıkardık. 1.1 milyon BES sözleşmesi ve 325 bin poliçesi ile sektördeki 10. yılımıza daha güçlü adımlarla girdik.”

EN YÜKSEK DEVLET KATKISI 72 BİN LİRA

Yeni asgari ücretin uygulamaya girmesiyle bir katılımcı ya da çalışanın yararlanabileceği maksimum devlet katkısı da yükseldi. Bu katkı halen yıllık brüt asgari ücretin yüzde 30’u. Buna göre 2024’te en çok devlet katkısı 72 bin 9 lira oldu. Bu katkıdan faydalanabilmek için de katılımcıların 240 bin 30 lira TL yatırması gerekiyor. Ayrıca yıl içerisinde katılımcıların BES ödemeleri bu üst limite ulaşırsa ödeme yapmaya devam edenler açısından ödenecek devlet katkısı tutarı bir sonraki yıla, örneğin 2025’e aktarılıyor.

Öte yandan otomatik katılım (otomatik BES) kapsamında olanların devlet katkısının ayrıca hesaplandığı unutulmamalı. Bu nedenle her ikisinde de olanlar açısından devlet katkısı en çok 144 bin liraya ulaşıyor.

TASARRUF TERCİHİNDE PAYI YÜZDE 10 OLDU

ING Türkiye tarafından düzenlenen “Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması”nın Temmuz-Eylül 2023 dönemi sonuçları, tasarruf aracı tercihlerinde bireysel emeklilik fonlarının payının yüzde 10’a gerilediğini gösterdi. Bu oran Nisan-Haziran 2023’te yüzde 12, Temmuz-Eylül 2022’de ise yüzde 17 idi. Bu tür fonların payı Ocak-Mart 2019 döneminde yüzde 32’ye kadar çıkmıştı.

Ayrıca yine bu araştırmaya göre Türkiye’de tasarruf sahiplerinin oranı Temmuz-Eylül 2023’te yüzde 20.5 oldu. Bu oran Nisan-Haziran 2023’te yüzde 25.3’tü.

SEDDK YENİ YASAL DÜZENLEME YAPTI

Bireysel emeklilik sisteminden (BES) çıkmadan birikimleri teminat gösterme olanağı sağlayan ve bu yıl yürürlüğe giren düzenlemeyle detaylar netleşiyor. 

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), BES’teki katılımcıların bu tür sözleşmelerden kaynaklı alacaklarını bankalara devri sonrası için yeni adım attı ve bankalara devredilecek kaynakların değerlendirileceği fonları belirledi. Buna göre iki adet “Merkezi Alacağın Devri Emeklilik Yatırım Fonu” kurulacak. Yine sistem paydaşlarının farklı risk düzeylerinde fon ihtiyacının karşılanması için mevcut merkezi alacağın devri fonlarının haricinde biri katılım esaslı finans ilkelerine göre yönetilmek ve fon unvanında “katılım” ibaresini bulundurmak kaydıyla iki adet ”temkinli değişken” veya ”muhafazakâr değişken” unvanlı fon yetkilendirilmesi yapılacak. Bu fonların kuruculuğunu üstlenmek isteyen BES şirketleri ise 12 Şubat’a kadar SEDDK’ya başvuru yapabilecek. Fonların risk değerleri ise 1-2 olarak belirlendi. 

YENİ GÜNDEM ÜNİVERSİTELİ VE TAMAMLAYICI EMEKLİLİK

Kısa süre önce kabul edilen ve 2024-2028 dönemini kapsayan 12. Kalkınma Planı’nda bireysel emeklilik sistemiyle ilgili de birçok hedef ve politika var. Bunların bir kısmı hem yıllık program (2024) hem orta vadeli programda (2024-2026) da yer aldı. 12. Kalkınma Planı’nda “Yurtiçi Tasarruflar” başlığı altında yer alan ve BES’lileri artırmayı öngören hedefler arasında şu noktalar öne çıkıyor: 

• Otomatik BES’in işveren katkısını da içeren ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacak.
• BES’te yapılan kesintilerin sadeleştirilmesi ve azaltılması sağlanacak.
• Yaş ve yıl şartlarını karşılayan BES katılımcılarının fonları, plan döneminde ihdas edilecek sigorta ürünü kapsamında, isteğe bağlı olarak uzun dönem bakım teminatına dönüştürülecek.
• Yükseköğretim kurumlarına kayıtlı 25 yaş altı öğrencilerin BES’e katılımlarını ve sistemde kalmalarını teşvik edici uygulamalar yaşama geçirilecek.
• BES fon türleri katılımcıların birikimleri için daha fazla katma değer üretecek şekilde yeniden tasarlanacak, devlet katkısı getirilerinin artırılmasını, kesintilerin sadeleştirilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılacak.

ÖZGÜR BİR PLATFORM SUNMA PEŞİNDELER

Anadolu Hayat Emeklilik’in 2007’den bu yana düzenlediği “Kadın Gözüyle Hayattan Kareler Yarışması’yla ilgili yeni başvuru süreci başladı. “Hayata Dair” temalı yarışma için son tarih 11 Mart olarak açıklandı.

Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu’nun danışmanlığında sürdürülen yarışmaya bugüne kadar 27 bini aşkın kadın fotoğrafçı, 102 binin üzerinde fotoğrafıyla katıldı. Yetkililer şuna dikkat çekti: “Kadın Gözüyle Hayattan Kareler, bir yarışma olmaktan öte kadınların kendilerini diledikleri gibi ifade edebildiği özgür bir platform sunma ayrıcalığıyla öne çıkıyor.” Yarışmada ayrıca para ödülü de var.

‘DEĞERLERE DAYALI KÜLTÜRÜ TEŞVİK ETTİK’

NN Hayat ve Emeklilik’in, Top Employer Enstitüsü tarafından “2023 yılının En İyi İşvereni” seçildiği açıklandı.

Bu ödülü üst üste sekizinci kez aldıklarını ve listede sigorta sektörünü temsil eden tek şirket olduklarını anımsatan NN Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Anna Grzelonska, sözlerini şöyle sürdürdü: “Şirketimizde değerlere dayalı bir kültürü teşvik ediyoruz ve meslektaşlarımızı en iyi olmaları için güçlendiriyoruz. Herkesin hoş karşılandığını, değerli olduğunu ve saygı duyulduğunu hissettiği bir ortam yaratma konusunda çeşitlilik ve katılım çabalarımızı geliştirmeyi hedefliyoruz.”