Dünya Kız Çocukları Günü’nün bu yılki teması: Dijital nesil

Dünyada her yıl milyonlarca kız çocuğu ayrımcılıkla mücadele ediyor; toplumsal cinsiyete dayalı şiddetle karşı karşıya kalıyor;  birçok temel hakka erişemiyor.  Dünyanın pek çok bölgesinde eğitime erişim ve okula devam etmede büyük cinsiyet farklılıkları bulunuyor. Dünya çapında yapay zekâ uzmanlarının yalnızca yüzde 22’si kadın. Algoritma tasarımcılığının merkezindeki bu büyük cinsiyet eşitsizliği geleceğimizi acaba nasıl etkileyecek?  

11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü, kız çocuklarının gördüğü ayrımcılığa dikkat çekmeyi amaçlıyor. Birleşmiş Milletler’in (BM) kararıyla 2011 yılından beri kutlanan Dünya Kız Çocukları Günü’nün bu yılki teması, “Dijital nesil. Bizim neslimiz” olarak belirlendi. 

UNICEF’in bu konuda hazırladığı rapora göre, dünyada 25 yaşın altındaki 2.2 milyar insanın evinde internet erişimi yok ve kızların internet girememe olasılığı daha yüksek. İnternete ve elektronik cihazlara erişim, kullanım, dijital beceriler ve bu alanda çalışma açılarından cinsiyet eşitsizliği var. Dijital okuryazarlıkta cinsiyet eşitliğinin, ekonomik büyüme ve rekabetçi bir iş ortamı için ulusal bir avantaj olduğuna dikkat çekilen rapordaki bazı tespitler şöyle: 

- Küresel internet kullanıcıları arasındaki cinsiyet farkı giderek büyüyor. Bu oran, 2013’te yüzde 11 iken 2019’da yüzde 17’ye yükseldi. Dünyanın en az gelişmiş ülkelerinde bu oran yüzde 43.

- Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik mezunları arasında kızların oranı ülkelerin üçte ikisinden fazlasında yüzde 15’in altında.

- Orta ve yüksek gelirli ülkelerde,matematik ve fende çok yüksek performans gösteren kızların sadece yüzde 14’ünün fen ve mühendislik alanlarında çalışması bekleniyor. Bu oran aynı performansı gösteren erkek çocuklarda yüzde 26.

- Dünya çapında yapay zeka uzmanlarının yalnızca yüzde 22’si kadın. Bu da hepimizin yaşamlarını etkileyecek algoritmaların tasarımcılığının merkezinde şu an büyük ölçekli bir cinsiyet eşitsizliğini gösteriyor 

ZORLUKLAR NASIL AŞILACAK? 

Raporda, Ekim 2021-Ekim 2022 tarihleri arasında cinsiyete dayalı dijital uçurumun gündemde tutulacağına bunu kapatmaya yönelik çalışmalar yapılacağına dikkat çekiliyor. Bu alandaki cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesi için cihazlara erişim, internet bağlantısı, bu alanda beceri edinme gibi konularda kız çocuklarının yaşadıkları sorunlara çözümler üretilmesi ve fırsatlar yaratılması gerektiği vurgulanıyor. 

AYRIMCI DİLE DİKKAT...

Hayata Destek Derneği’nce Dünya Kız Çocukları Günü nedeniyle hazırlanan raporda da  kız çocuklarının haklarına erişebilmesi için yapması gerekenler şöyle sıralanıyor: 

DİLDE DEĞİŞİM: “Sen kız çocuğusun yapamazsın, kız çocuğu okumaz, ev işlerini kız çocuğu yapar” gibi toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılığı pekiştiren ifadeler kullanılmamalı.

EĞİTİME KATILMA DESTEĞİ: Kız çocuklarının eğitim hayatına katılımı ve devamlılığı araştırılmalı, tespit edilen sorunların nedenleri belirlenmeli ve bu nedenlerin ortadan kaldırılması için başta MEB ve sivil toplum kuruluşları olmak üzere tüm toplum ve ilgili kamu kurumları işbirliği yaparak çalışmalar yürütmeli.

EŞİT HAKLAR FARKINDALIĞI: MEB gibi kamu aktörleri ve sivil toplum kuruluşları toplumu çocuk hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda bilgilendirmeli. Eğitim ve farkındalık artırma çalışmaları, sadece toplantı salonlarında değil mahallelerde, köylerde, herkese ulaşılabilecek yollar ve kanallarla uygulanmalı. Okullarda çocuk hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği müfredatının oluşması sağlanmalı.

İSTİSMARDAN KORUMA: Çocuklara karşı her türlü istismar yetkililere bildirilmeli. Ayrım yapılmaksızın tüm çocukların erişebileceği yeni ve etkin şikâyet mekanizmalarının oluşturulması sağlanmalı. Profesyonel ve uzman görevlilerin yer aldığı ALO Çocuk Hattı gibi mekanizmaların oluşturulması önemli bir adım olacaktır.

GÜVENLİ ALANLAR: Milli Eğitim Bakanlığı, eğitimciler, ebeveynler ve sivil toplum kuruluşları, çocukların okullarda, evlerde, toplum merkezlerinde seslerini duyurabilecekleri güvenli alanlar oluşturmalı; oyunlar ve psikososyal destek etkinlikleri ile kendilerini ifade edebilecekleri imkânlar yaratmalı.  

DİJİTAL BECERİ DESTEĞİ: İnternet kullanımı, dijital araçlara erişim ile ilgili eşitlik sağlanabilmesi ve kız çocuklarının dijital becerilerinin desteklenmesi için çalışmalar yürütülmeli. Dijital kaynaklara ulaşamayan, dijital kaynaklara nasıl erişebileceğini veya internet kullanımını bilmeyen çocukların tespiti için çalışmalar yapılmalı. Mobil ekipler kurularak başta kız çocukları olmak üzere bütün çocuklara internet kullanımı, dijital kaynaklara erişim ile ilgili eğitimler verilmeli, bu eğitimler okullarda da yaygınlaştırılmalı.

ORTAÖĞRENİME DEVAM EDERLERSE

- Kızların yaşam boyu kazançları çarpıcı biçimde artıyor.

- Ulusal büyüme oranları yükseliyor.

- Çocuk yaşta evlilik oranları düşüyor.

- Çocuk ölüm oranları düşüyor.

- Anne ölüm oranları düşüyor.