Zelenski’nin ikilemi
İstanbul’daki müzakerelerde Rusya ve Ukrayna heyetlerinin buluşmasıyla ilgili büyük atılım sağlanmamakla birlikte her iki taraf da olumlu bir havanın oluştuğunu ve ilerleme kaydedildiğini söylüyor.
Deniz BerktayRusya heyeti bir “iyi niyet göstergesi” olarak Kiev ve Çernigov’dan askerleri çekeceğini açıklamıştı. Rusya’nın Kiev çevresinden asker çekmeye başladığını sabaha karşı Ukrayna makamları da teyit etti. Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı ise Rusya’nın Kiev’i kuşatma planını şimdilik bir tarafa bırakarak Donbas bölgesinde eylemlerini yoğunlaştıracağını söylüyor. Her halükarda başkent Kiev ve çevresinde gerilimin azalmaya başlaması Ukrayna açısından olumlu bir gelişme.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik başlıca iki talebi var: 1- Ukrayna’nın İsviçre gibi “daimi tarafsız devlet” olması. (NATO üyeliğinden vazgeçme) 2- Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunun tanınması ve Donbas’taki ayrılıkçı yönetimlerin “bağımsız devletler” olarak tanınması.
Ukrayna yönetimi ilk konuda olumlu tavır takındı ve zaten NATO’nun Ukrayna’yı üye yapma niyetinin olmadığını vurguladı. İkinci konuysa daha hassas. Ukrayna’da bir liderin Kırım’ı Rusya toprağı olarak tanıması onun siyasi ömrünü bitirir. Ukrayna, Kırım ve Donbas’ı silah zoruyla geri almama taahhüdünü anlaşmaya eklemeyi ve bu konuları ancak 15 yıl geçtikten sonra Rusya ile müzakere etmeyi öneriyor. Rusya, Ukrayna’nın bu önerilerini inceleyeceğini söyledi (Kremlin yönetimi, Kırım’ın 15 yıl sonra da müzakere edilmeyeceğini belirtti fakat diğer öneriler inceleniyor).
"HALK DESTEKLER"
Ancak Ukrayna yönetiminin bu önerilerine tepki ülke içindeki radikal batı yanlısı kesimlerden geldi. NATO yanlısı siyasi çevreler ve ABD ile ilişkisi bilinen bazı aydınlar NATO üyeliğinden asla vazgeçilmemesi gerektiğini ve Kırım’la Donbas’ı 15 yıl boyunca müzakere etmemenin teslimiyet olacağını söylemeye başladı. Ancak NATO üyeliği konusu halkın çoğunun desteğine sahip değil. Eskiden de NATO karşıtları, “Gelin referanduma gidip halka soralım” derdi, fakat NATO yanlıları halkın henüz bu konuyu bilmediğini söyleyerek referanduma yanaşmazdı. Şimdi de referandumda halkın çoğunun Zelenski’yi destekleyeceğini tahmin edebiliriz. Donbas ve Kırım konularındaysa en ateşli çevreler bile buraların silahla geri alınamayacağını biliyor. Bu da Zelenski’nin elini güçlendiriyor. Dolayısıyla üçüncü ülkelerin ve onların taraftarlarının müdahalesi olmazsa tarafların barışa doğru ilerleyecekleri söylenebilir.