Peru nasıl dünyanın en büyük yaban mersini ihracatçısı haline geldi?

Peru'nun güneyindeki Sunberries Field adlı yaban mersini tarlasında çalışan Auerlio Ortiz, "Buraya ilk geldiğimde yaban mersini tarlasının ne olduğunu bile bilmiyordum" diyor.

Geçtiğimiz 10 yılda, Peru'nun düzlük ve sıcak kıyı bölgelerinde Sunberries Field'a benzeyen çok sayıda yaban mersini tarlası kuruldu.

Geçmişte neredeyse hiç yaban mersini yetiştirmeyen Peru, kısa bir sürede dünyanın en büyük ihracatçısı ve üçüncü büyük üreticisi haline geldi.

Üretimde ilk sırada ise Çin ve ABD var.

Peru bugünlerde yılda 270 bin ton yaban mersini ihraç ediyor.

Kıyı bölgelerinin nispeten istikrarlı hava koşulları sayesinde bazı üreticiler yıl boyunca hasat yapabiliyor.

Üzüm, pamuk ve kuşkonmaz gibi geleneksel mahsullerin yerini alan yaban mersini tarlalarında çalışanlar kısa bir süre öncesine kadar yaban mersininin ne olduğunu bilmiyordu, Peru'da yetiştirilebileceğine hiç inanmıyordu.

Alvaro Espinoza, Peru'da yaban mersini yetiştirmeye başlayan ilk kişilerden biri.

Espinoza, üretime ilk başlamak istediğinde Perulu iş insanlarının ülkede yaban mersini yetiştirmenin mümkün olmadığını, yatırım yapmak istemediklerini söylediğini anımsıyor.

Yaban mersini yetiştirmek için normal şartlarda yılda belli sayıda günün soğuk olması gerekiyor.

Ancak Espinoza gibi üreticiler, bitkinin yetişebilmesi için çeşitli değişiklikler yapıyor.

Tarlasında sıralar halinde dizilmiş yüzlerce pişmiş toprak çömleklerden birini göstermek için diz çökerken Espinoza, Peru'da toprağın yaban mersini için çok uygun olmadığını söylüyor.

Yaban mersini bitkisi, toprak çömleklerin içinde, Sri Lanka'da ithal edilen hindistancevizi bazlı bir kompostun içinde yetiştiriliyor.

Espinoza, "Eğer meyvenin kaliteli olmasını istiyorsak, köklerinin bol oksijenin bulunduğu, stressiz yetişebileceği bir ortama ihtiyaç var" diyor.

Ancak bu çözümler bile yeterli olmayabiliyor çünkü yaban mersininin soğuk havaya da ihtiyacı var.

Limanlara yakınlığı nedeniyle tarım için tercih edilen kıyı bölgelerinde ise hava sıcaklığı yeterince düşmüyor.

Inka's Berries adlı şirketin kurucusu Carlos Gereda, yaban mersini üretiminin kârlı bir hale geldiğini duyunca bu sorunu çözmenin yollarını aramaya başladı.

İki yıl süren ve 14 farklı türün yer aldığı uzun denemelerin ardından Gereda, sonunda Biloxi türünü keşfetti.

Daha sonra ABD'deki Georgia Üniversitesi ile işbirliği yapan Gereda, Peru'ya özel başka çeşitler de geliştirdi ve hepsine ailesinden isimler verdi.

Gereda, Inka's Berries'i kurmak için 300 dolarlık yatırım yapmıştı.

Şirketin yıllık cirosu şu anda 3 milyon dolar.

Peru'nun en büyük tarım ihracatçısı Camposol da artık Gereda'nın mahsullerinden alıyor.

Son yıllarda yaban mersini, Camposol'un en önemli ürünlerinden biri haline geldi ve mandalina, üzüm, mango ve avokadonun bile önüne geçti.

KÜRESEL TİCARET

Camposol'un Genel Müdürü Jose Antonio Gomez, Peru'nun yaban mersini üretiminde bir açık yakaladığını anlatıyor.

2010'da dünyadaki yaban mersini üretiminin esas olarak ABD ve Kanada'da yapıldığını söyleyen Gomez, iki ülkede Ağustos ayında toplam 300 bin tona yakın meyvenin hasat edildiğini belirtiyor.

O dönemde Kuzey Amerika dışında en büyük üretici ve ihracatçının, hasadı Aralık ayında gerçekleşen Şili olduğunu söyleyen Gomez, Eylül-Kasım ayları arasında bir açık olduğunu belirtiyor.

Gomez, "Peru'nun o açığı kapatması için büyük bir ekonomik teşvik vardı" diyor.