İsrail ile normalleşme

Türkiye ile İsrail arasında bu yıl başında başlatılan normalleşme süreci sonucunda iki ülke, diplomatik ilişkilerin yeniden karşılıklı olarak en üst düzeye çıkarılmasını kararlaştırdı. Bu karar çerçevesinde Ankara ve Tel Aviv’e kısa zamanda karşılıklı olarak büyükelçiler atanacağı duyuruldu.

Türkiye’deki İsrailli turistlere yönelik “İran kaynaklı” terör saldırılarının Türk istihbaratı tarafından önlenmesi ve İsrail’le istihbarat ilişkilerinin yeniden başlatılması ile Sivil Havacılık Anlaşması’nın imzalanmasının ardından iki ülke, dün ilişkilerinin “tamamen normalleştiği” sinyali verdi.

İLK AÇIKLAMA İSRAİL’DEN

Konuya ilişkin ilk açıklamayı İsrail Başbakanlık Ofisi yaptı. Açıklamada, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal ile İsrail Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Alon Ushpiz’in telefon görüşmesinde iki ülke arasındaki ilişkilerin yeniden tam diplomatik temsil seviyesine yükseltilmesine ve büyükelçi ataması yapması üzerinde mutabakata varıldı. Açıklamada İsrail Başbakanı Yair Lapid’in “Türkiye ile ilişkilerin yenilenmesi, bölgesel istikrar için önemli bir kazanım ve İsrail vatandaşları için önemli bir haberdir” ifadelerine yer verildi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da kararla ilgili konuştu. Lapid’in Ankara ziyaretinde büyükelçi ataması çalışmalarını başlatma konusunda uzlaştıklarını belirten Çavuşoğlu, “Bu çalışmalar neticesinde İsrail’den de böyle olumlu bir adım geldi. Tabii biz de Türkiye olarak İsrail’e büyükelçi atama kararı aldık. Önümüzdeki süreçte zaten kararnamemiz de var, atayacağımız büyükelçiler konusunda isimleri de sayın cumhurbaşkanımıza arz ettikten sonra süreç resmen başlamış olacak” dedi.

FİLİSTİN GÜNDEMDE

Çavuşoğlu, “Filistin, Kudüs ve Gazze’nin haklarını savunmaya devam edeceğiz ve bu konuda mesajlarımızın doğrudan büyükelçi seviyesinde Tel Aviv’e iletilmesi de önemli” ifadelerini kullandı. ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada ise “Türkiye ve İsrail’in, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi kapsamında karşılıklı olarak büyükelçi atayacağına ilişkin haberleri memnuniyetle karşılıyoruz” denildi.

DÖRT YILLIK KÜSKÜNLÜK

İki ülke, 2009’daki Davos Zirvesi’nden bu yana çeşitli seviyelerde gerilim yaşadıkları ve 2018’den bu yana maslahatgüzar seviyesinde sürdürdükleri ilişkilerini bu yılın başından itibaren normalleştirme kararı almıştı. İlk olarak İsrail Cumhurbaşkanı Yitzak Herzog mart ayında Ankara’yı ziyaret ederek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la görüşmüştü. Ardından Çavuşoğlu mayıs ayında İsrail’i, o dönem Dışişleri Bakanı olan Lapid de haziran ayında Türkiye’yi ziyaret etmişti. Lapid’in ziyaretinde iki ülkenin diplomatik ilişkilerini yeniden en üst düzeye çıkartması konusunda çalışma başlatılması kararlaştırılmıştı.

"SÜREÇ OLUMLU İSİMLER KRİTİK"

Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçiliği görevinde de bulunan emekli büyükelçi Namık Tan, konuyla ilgili Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede İsrail’de seçimlerden sonra oluşacak tablonun normalleşme sürecini etkilemeyeceğini belirterek “Bu karar, İsrail’de partiler üstü bir karardır. Ülkenin siyasi kadroları tarafından bir bütün olarak değerlendirmeden böyle bir kararı vermezler. Dolayısıyla seçimlerde kim gelirse gelsin bu kararda bir geriye gidiş olmaz” dedi. İlişkilerindeki tam normalleşmenin “geç kalınmış fakat olumlu bir adım” olduğunu belirten Tan, “Bundan sonraki adım çok daha önemli. Büyükelçiler bakımından doğru bir seçim yapılması, bu süreci yakından etkileyecektir. İki ülkenin de kariyer diplomatlarını ataması ve sürecin, diplomasinin inceliklerini bilen, ideolojik bir bağlantısı olmayan meslekten büyükelçiler tarafından yürütülmesi çok önemlidir. Çünkü buralara siyasi bir atama yapılması, ilişkilerde güvenin oluşturulmaya çalışıldığı bir sırada beklenmedik kırılganlıklara yol açabilir” dedi.