Görüşmenin özeti: Batıya ortak mesaj
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in dün sona eren üç günlük Moskova ziyaretinde her iki lider de ilişkilerde yeni bir aşamanın başladığını söylüyor. Yapılan ortak açıklama, iki ülkenin Avrupa ve Pasifik’te önemli ölçüde tavır birliğine yöneldiklerine işaret ediyor. Ancak bir askeri blok kurulmadığı özellikle vurgulandı.
Deniz BerktayABD’nin Avrupa’da Rusya’yı, Büyük Okyanus’ta da Çin’i karşısına alması, iki ülkeyi iyice yakınlaştırdı. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar da iki ülkenin ekonomik alanda yakınlaşmasını sağladı. Çin, Rus doğalgazının yeni müşterisi olurken (fırsattan yararlanarak daha ucuz fiyata alsa da) Çinli firmalar ve Çin malları da yaptırımlar nedeniyle Rusya’yı terk eden Batılı firmaların ve ürünlerin boşluklarını doldurmaya başladı.
İki liderin ortak bildirisinde bir taraftan ABD’nin silahlanma politikası eleştirilerek ABD, kimyasal silahlarını imha etmeye çağrılırken öte yandan NATO’nun bir savunma örgütü niteliğini alması ve başka ülkelerin egemenliğine karışmaması gerektiği söyleniyor. Diğer taraftan da “tek Çin”in öneminden bahsediliyor ve Büyük Okyanus’ta ABD, İngiltere ve Avustralya’nın oluşturduğu AUKUS ittifakının politikaları eleştiriliyor.
Ayrıca Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi baypas edilerek başka ülkelere yaptırım uygulanmaması gerektiği söylenerek Rusya’ya karşı yaptırımlar eleştiriliyor. Bildiride Orta Asya’da renkli devrimlerin (ABD destekli sivil ihtilaller) düzenlenmesinin kabul edilemez olduğu da belirtilirken Çinle Rusya’nın Orta Asya’yı Batı’nın etkisine kapatma konusunda tavır birliği içinde oldukları vurgulanıyor. İki lider, bu yakınlaşmanın bir askeri blok olmadığını ve hiç kimseyi hedef almadığını söyledi. Ne var ki, Ukrayna’da en merak edilen konu olan “Çin’in Rusya’ya silah desteği verip vermeyeceği” konusunda, net bir izlenim edinmek mümkün olmadı.