Deniz Berktay, Kiev'den bildiriyor: Savaş çıkmaza giriyor

Rusya-Ukrayna savaşı ile bağlantılı olarak gelişen olaylar savaşın iyice uzayıp geniş çaplı bir savaşa dönüşme riskine işaret ediyor. Moskova yönetimi, Ukrayna’da işgali altında tuttuğu bölgelerde Rusya’ya bağlanmaya yönelik referandum düzenleneceğini ilan ederken Devlet Başkanı Vladimir Putin dün Rusya’da kısmi seferberliğe ilişkin kararnameyi imzaladı.

Rusya’nın aldığı karar çerçevesinde 23-27 Eylül tarihleri arasında Ukrayna’da ele geçirmiş olan Donbas bölgesi (Donetsk ve Lugansk illeri) ile Herson ilinde ve Zaporojye ilinin Rus denetimindeki kısmında Rusya’ya katılma konusunda referandum düzenlenecek. Rusya’nın denetimi altında düzenlenecek olan bu referandumlarda, Rusya’ya bağlanma kararının çıkacağı ve Rusya’nın -tıpkı 2014 yılında Kırım’da yaptığı şekilde- bu referandumun sonuçlarına dayanarak buraları Rusya’nın parçası olarak ilan etmesi bekleniyor. Putin’in imzaladığı seferberlik kararnamesi ise kısmi nitelikte ve askerliğini yapmış ve yedek sınıfta bulunan kişilerin yeniden silah altına alınmasını öngörüyor. Bu çerçevede, 300 bin kişinin silah altına alınması hedefleniyor. Ancak Putin’in sözcüsü Dmitri Peskov, 300 bin kişinin bir anda silah altına alınmasının söz konusu olmadığını dile getirdi.

ZORUNDA KALDI

Rusya’nın referanduma gitmesinin başlıca iki nedeni bulunuyor: Birincisi, ülkede seferberliğe gitmek için zemin hazırlamak ve kendi kamuoyunda geniş çaplı bir savaşı meşru haline getirmek. Rusya yönetimi, bu zamana kadar savaşı “Ukrayna Özel Harekâtı” olarak adlandırmış ve nisbeten az sayıda askerle, Ukrayna’ya NATO üyeliğinden vazgeçmek de dahil olmak üzere kendi şartlarını kabul ettirme girişiminde bulunmuştu. Ancak, Ukrayna’da büyük bir direnişle karşılaşmasının yanı sıra Batı dünyası da İngiltere ile ABD’nin çabaları sonucunda Rusya’ya karşı ortak tavır takındı. Ayrıca ABD ve İngiltere’nin silah ve istihbarat desteği verdiği Ukrayna askerlerinin son bir ayda Rusya’ya yönelik karşı taarruza girişmesi Ukraya’da sayıca az durumdaki Rus ordusunu zor durumda bıraktı. Bu nedenle Putin, savaşın etkilerini Rus kamuoyuna hissettirmemek istediği ve bu nedenle seferberlik kararına mesafeli yaklaştığı halde kısmi seferberliğe gitmek zorunda kaldı. Ancak Rus kamuoyunu savaşa ikna edebilmek için kamuoyunun bu bölgeleri yabancı ülke olarak değil Rusya’nın bir parçası olarak görmesi önem taşıyor. İkincisi ise Ruslar’ın Harkov taraflarından apar topar çekilmesi, Rus işgali altındaki diğer bölgelerde Rus yönetimiyle işbirliği yapan kişilerin tereddüde düşmesine neden oldu. Bu bölgelerdeki halka Rusya’nın buralarda kalıcı olduğu mesajını vermek için de referandum önem taşıyor. Böylelikle referandum uluslararası kamuoyu tarafından tanınmasa da Rusya’nın kendi kamuoyuna ve işgal altındaki topraklarda yaşayanlara yönelik politikasında bir araç olacak.

UKRAYNA’DAN TEPKİ

Ukrayna yönetimi, daha önceden Rusya’nın buralarda referandum ilan etmesi halinde, bunun müzakere sürecini tamamen sona erdireceğini söylemişti. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise dünyanın Putin’in nükleer silah kullanmasına izin vereceğine inanmadığını söyledi. Zelenski ayrıca Putin ile savaşı sona erdirmek için görüşme olasılığının azaldığını ve bunun ancak Rus liderin güçlerini Ukrayna topraklarından çekmesi halinde gerçekleşebileceğini de sözlerine ekledi.