Deniz Berktay, Kiev'den bildiriyor: Din savaşı, kızıştı
Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesi daha önceden değindiğim üzere, dini alanda da etkisini gösteriyor. Eskiden beri Doğu Avrupa’daki Ortodoks halklar üzerinde etki kurma amacıyla ABD, Fener Rum Patrikhanesi’ni, Rusya yönetimi ise, Moskova Patrikhanesi’ni kullanıyordu.
Deniz Berktay27 Mayıs Cuma günü Kiev’de düzenlenen bir dini toplantıda, Rus Ortodoks Kilisesi’nin (Moskova Patrikhanesi) Ukrayna kolu, Moskova ile bütün ilişkilerini kopardığını açıkladı. Rus Ortodoks Kilisesi’nden yapılan açıklamada, bunun, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın hazırladığı bir oyun olduğu ifade ediliyor.
Ukrayna’nın çoğunluğu, Ortodoksluk mezhebine mensup. Bunların yarıdan fazlası (özellikle de Rus yanlısı olarak bilinen güney ve doğu illerinde yaşayanlar), Moskova Patrikhanesi’nin Ukrasyna koluna bağlı. Bunun dışında, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bazı milliyetçi rahiplerin kurmuş oldukları milliyetçi kilise teşkilatları vardı. Fener Patrikhanesi, 2018 yılında, ABD’nin de açıktan destek verdiği bir süreçle, bu milliyetçi rahipleri kendi yönetimine aldı ve Ukrayna’yı kendi alanında ilan ederek, burada kendisine bağlı bir kilise kurdu. Bu nedenle, Moskova Patrikhanesi’yle bütün ilişkileri koptu ve Ortodoksluk tarihindeki en büyük bölünme gerçekleşti.
Rus Ortodoks Kilisesi, Kremlin’in sağ kolu olarak bilinse de aslında Putin’in Ukrayna’ya yönelik 2014’teki müdahalesinden ve bu son savaştan en büyük zararı gören kurumlardan biri oldu. Zira Rus Kilisesi’nin cemaatinin büyük kısmı, Ukrayna’da ve Rus Ortodoksları’nın en büyük manastırı olan Peçersk Manastırı, Kiev’de. Rus Kilisesi, Rus-Ukrayna halklarının kardeşliğini savunurken iki ülke arasında savaşların yaşanması, kiliseyi Ukrayna devleti karşısında ve Fener’in Ukrayna kolu karşısında zora soktu. Rus Patriği Kiril, bu son savaşta Putin’e destek verince, Ukrayna’da büyük tepkiler gördü. Fener’in Ukrayna kolunun Rusya’ya karşı sonuna kadar savaşı savunmasına karşın, Rus Kilisesi’nin Ukrayna kolu, bir taraftan Rusya yönetimini eleştirirken, bir taraftan da acil barış çağrısı yapıyordu. Bu kilisenin önceki günkü toplantısında, Rus Patriği Kiril’le aynı görüşte olunmadığı ve kendilerinin Moskova’dan bağımsız bir kilise olduğu vurgulandı. Ancak Ukrayna’daki Batı yanlısı kesimler, o kilisenin kararının Moskova’yla “danışıklı” olduğunu savunuyor. Önümüzdeki günler, Ukrayna’da dini çatışmanın tırmanacağını gösteriyor. Bu vesileyle, Cumhuriyet yayınlarından çıkan, “Rusya-Batı Çatışmasında Fener Rum Patrikhanesi” adlı kitabımı, ilgilenenlere tavsiye ederim.
https://www.cumhuriyetkitap.com.tr/rusya-bati-catismasinda-fener-rum-patrikhanesi