Çin'den, ABD'ye "Tayvan ile ticaret görüşmelerini sonlandırma" çağrısı

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, yaptığı açıklamada, dünyada yalnızca tek Çin bulunduğunu, Tayvan'ın onun ayrılmaz parçası olduğunu belirterek "ABD, Tayvan ile tüm resmi temaslarını kesmeli, egemen iması taşıyan, resmi nitelikteki anlaşmaları müzakere etmeye son vermeli, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçlere yanlış işaretler vermekten kaçınmalı" ifadesini kullandı.

Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) hükümetinin bütün Çin'in tek meşru temsilcisi olduğunu vurgulayan Sözcü Cao, şunları kaydetti:

• Son zamanlarda ABD'nin Tayvan konusundaki girişimlerini artırdığını, sürekli tasarılar geliştirdiğini görüyoruz. Bunlar, 'tek Çin' ilkesini ihlal eden, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçıları cesaretlendiren ve Tayvan Boğazı'ndaki barış ve istikrarı bozmayı hedefleyen çabalardan ibaret.

Cao, ABD'yi "tek Çin" ilkesine ve Washington ile Pekin arasındaki diplomatik ilişkilerin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri'deki taahhütlerine uymaya çağırdı.

ABD Ticaret Temsilciliği, dün yaptığı açıklamada, ABD ve Tayvan arasında ticaret girişiminin başlatıldığını duyurmuştu.

Söz konusu girişim ile ekonomik ve ticari ilişkilerin derinleştirilmesi için somut yollar geliştirilmesinin amaçlandığı belirtilen açıklamada, ortak değerlere dayalı karşılıklı ticaret önceliklerinin geliştirilmesi ve inovasyon ile kapsayıcı ekonomik büyümenin teşvik edilmesinin hedeflendiği kaydedilmişti.

Ticaret girişiminin, ABD Başkanı Joe Biden'ın 23 Mayıs'ta Japonya'yı ziyareti sırasında "Çin'in Tayvan'a saldırması durumunda askeri karşılık verileceğine" ilişkin değerlendirmesi nedeniyle Çin ile gerilimin yükseldiği bir döneme denk gelmesi dikkati çekti.

ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine, Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri Tayvan'a yerleşip, 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.