Çin, toparlanma ve modernizasyon hamlesiyle daha hızlı ve kaliteli büyüme hedefliyor

Ülkenin geçen yıl gayrisafi yurtiçi hasılada (GSYİH) gerçekleştirdiği yüzde 3'lük büyümeden daha yüksek olan bu tahmini hedef, ulusal yasama organının Pazar günü başlayan yıllık oturumunda Çin Başbakanı Li Keqiang'ın sunduğu hükümet çalışma raporundaki kilit kalkınma hedeflerinden biriydi.

Ulusal yasama organı delegeleri ve siyasi danışmanlar, geçen yıl Ekim ayında düzenlenen Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) 20. Ulusal Kongresi'nden bu yana gerçekleştirilen ilk yıllık toplantı için bir araya gelirken dünya, Çin'in kalkınmasına yönelik yeni politika hamlelerini yakından izliyor. Öte yandan ülkenin Kovid-19 pandemisinden sonra hızla toparlanması, küresel anlamda daha geniş çaplı bir büyümeye yönelik umutları artırdı ve bu toplantıyı daha da önemli kıldı.

İstikrarlı ve kaliteli büyümenin sağlanması, ÇKP'nin bu yüzyılın ortalarına kadar büyük ve modern bir sosyalist ülke inşa etmeye yönelik planı açısından kilit öneme sahip.

Ekonomik planlamadan sorumlu en üst düzey kurum Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu’nun (NDRC) Pazar günü sunduğu başka bir raporda, 20. ÇKP Ulusal Kongresi'nde ülkenin kişi başına düşen GSYİH'sinin 2035'e kadar orta seviyeli bir gelişmiş ülkeyle aynı düzeye getirilmesinin öngörüldüğüne dikkat çekildi. Raporda, "Bir yandan daha iyi kalite ve verimlilik sağlarken diğer yandan makul bir uzun dönemli ekonomik büyümeyi sürdürmek, hızlı ekonomik büyüme ve uzun dönemli sosyal istikrara ilişkin mucizevi başarılarımızı devam ettirmek bir zorunluluk" ifadeleri yer aldı.

NDRC'nin 2022 ulusal ekonomik ve sosyal kalkınma planının uygulanmasına ve 2023 ulusal ekonomik ve sosyal kalkınma taslak planına ilişkin raporuna göre yaklaşık yüzde 5'lik bir büyüme hedefi, "büyüme, istihdam ve fiyat istikrarını sağlamak için gerekli”.

NDRC raporunda, "Bu büyüme hedefi, piyasaya pozitif bir sinyal gönderecek ve güveni artıracak, beklentilere rehberlik edecek, istihdamı genişletecek, yaşam standartlarını iyileştirecek ve kalkınma arayışında riskleri önleyip etkisiz hale getirecektir" ifadeleri yer aldı.

Rapora göre bu yılın GSYİH hedefi, Çin ekonomisinin mevcut büyüme potansiyeliyle ve ekonomiyi destekleyecek kaynak ve üretim faktörlerinin kabiliyetleriyle de tutarlı.

Çin Renmin Üniversitesi Ekonomi Fakültesi Dekanı Liu Shouying, "Çin için 2023, ekonomik anlamda geri dönüş yılı olacak" diye konuştu.

Liu’ya göre yıllık GSYİH hedefi, beklentilerin ve ekonomik genişlemenin istikrara kavuşturulması için uygun bir büyüme oranı ve Çin ekonomisinin, yüksek kaliteli kalkınmaya odaklanmaya devam edeceğinin bir göstergesi.

14. Ulusal Halk Kongresi'nin (NPC) ilk oturumunun açılış toplantısı, Çin'in başkenti Beijing'deki Büyük Halk Salonu'nda gerçekleştirildi, 5 Mart 2023. (Fotoğraf: Yue Yuewei/Xinhua)

BÜYÜMENİN CANLANDIRILMASI

Çin ekonomisinin tüketici talebi, piyasa dağılımı, endüstriyel üretim ve iş beklentilerinde belirgin bir iyileşmeyle kararlı bir toparlanma sergilediğini dile getiren Çin Başbakanı, ekonominin daha fazla büyüme için büyük bir potansiyel ve ivme gösterdiğini kaydetti.

Toparlanmayı trafiğin yoğun olduğu yollarda, kalabalık sinema ve restoranlarda, hem çevrimiçi hem de mağazalardaki alışveriş çılgınlığında görüp hissetmek mümkün. Son resmi verilere göre imalat faaliyetleri, on yılı aşkın bir dönemin en yüksek seviyesine geri döndü, yabancı yatırımlardaki büyüme yeniden sıçrama yaptı ve aylık yeni banka kredileri beklenenden fazla yükseldi.

Li, geçmişteki başarıları kabul etmekle birlikte, dış ortamda artan belirsizlikler, yetersiz iç talep ve gayrimenkul piyasasındaki riskler ve gizli tehlikeler gibi ekonominin karşı karşıya olduğu güçlüklere dair dikkatli olunması gerektiğini hatırlattı.

Yasama organı üyelerine hitap eden Li, bu yıl "büyüme, istihdam ve fiyat istikrarının sağlanmasına öncelik verilmesinin önemli" olduğunu vurguladı.

Hükümet çalışma raporuna göre Çin bu yıl yaklaşık 12 milyon yeni kentsel istihdam ve yüzde 5,5 civarında ankete dayalı kentsel işsizlik oranı hedefliyor. Yıllık hedefler arasında, tüketici fiyat endeksi artışını yüzde 3 civarında ve tahıl üretimini 650 milyon tonun üzerinde tutmak da yer alıyor. Hükümet çalışma raporunda bu yıl büyümenin desteklenmesine yönelik bir dizi önlem açıklandı. Bu önlemler arasında, bütçe açığının GSYİH’ye oranının geçen yılki düzeye göre 0,2 yüzde puanlık artışla tahminen yüzde 3 olması ve yerel yönetimlere 3,8 trilyon yuanlık (yaklaşık 549,8 milyar ABD doları) özel amaçlı tahvil tahsis edilmesi de var.

Rapor, ihtiyatlı para politikasının hedefe yönelik ve güçlü hale getirilmesi çağrısında da bulunurken, reel ekonomiyi desteklemek üzere M2 para arzının ve toplam finansmanın, genel olarak nominal ekonomik büyümeyle uyum içinde artması gerektiğini vurguladı.

Raporda, Çin'in iç talebi genişletmek için toparlanmaya ve tüketim genişlemesine öncelik vereceği belirtilirken, kentsel ve kırsal bölgelerde yaşayanların gelirlerinin birçok kanal aracılığıyla destekleneceği dile getirildi.

Liaoning Üniversitesi Rektörü ve ulusal yasama organı üyesi ekonomist Yu Miaojie, "Çin ekonomisi genel olarak daha iyiye gidecek ve büyüme oranı büyük olasılıkla normal seviyeye ulaşacak" diye konuştu.

Uluslararası kurumlar ve yatırım bankaları Çin'in bu yılki büyüme oranına ilişkin tahminlerini yükseltmiş durumda. Uluslararası Para Fonu (IMF) geçen Ocak ayında yaptığı açıklamada Çin'in 2023 için büyüme tahminini yüzde 4,4'ten yüzde 5,2'ye çıkardı.

Havadan çekilen fotoğrafta Çin'in kuzeydoğusunda bulunan Heilongjiang eyaletine bağlı Raohe ilçesinde bir ormanlık alandaki rüzgar türbinleri görülüyor, 19 Haziran 2022. (Fotoğraf: Xie Jianfei/Xinhua)

KALİTE ÖNEMLİDİR

Çin hükümeti ekonomik büyümeye ağırlık verecek ancak bunu gözünü karartıp yapmayacak. Ülke, bunun yerine daha yeşil ve daha etkin bir ekonomi istiyor.

Hükümet çalışma raporunu sunan Li, endüstriyel sistem modernizasyonunun hızlandırılması ve yeşil kalkınma modeline geçişin teşvik edilmesi gibi politika önceliklerini ana hatlarıyla belirterek, yüksek kaliteli kalkınma politikası izleme çabalarının bir kez daha altını çizdi.

NDRC raporuna göre bu yıl GSYİH birimi başına enerji tüketimini yaklaşık yüzde 2 oranında azaltmayı hedefleyen Çin, "fiili çalışmalarda daha iyi sonuçlar elde etmeye çalışacak”.

Raporda, büyük kirlilik kaynaklarının salınımındaki düşüşün sürdürülmesi, fosil yakıtların tüketimine yönelik kontrollerin daha sıkı hale getirilmesi ve doğal çevrenin sürekli iyileştirilmesi hedefleri açıklandı.

Ülkenin teknolojik gücünün artırılması konusunda Li, kaliteli kaynakların bir havuzda toplanması ve kilit alanlardaki temel teknolojilerde çığır açan gelişmelere yönelik ortak çalışmalar yapılması çağrısında bulundu. Li ayrıca geleneksel sektörler ve küçük ve orta ölçekli işletmelerin daha gelişmiş, daha akıllı ve daha ekoloji dostu hale getirilmesi için çaba gösterilmesini istedi.

Geçen birkaç yıl içinde artan korumacılığın ve Kovid-19 vakalarında yaşanan ani artışların yol açtığı ciddi zorluklar karşısında Çin, ekonomik büyümeyi desteklemenin bir yolu olarak yatırıma bel bağlamaktan kaçındı ve piyasa kuruluşlarına zorlukların üstesinden gelmeleri ve büyümeleri için yardımcı olmaya odaklandı.

Li, "Gelecekteki büyüme potansiyelimizi yıpratacak bir dolu güçlü teşvik politikaları uygulamaktan kaçınırken, makro politika desteğinin güçlendirilmesine yönelik kararlı önlemler aldık" diye konuştu.

Yüksek kaliteli kalkınma, Çin'in modernizasyon çabalarında "en birincil ve en önemli görev" olarak kabul ediliyor. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, GSYİH büyümesini başarının tek ölçütü olarak almak yerine Çin'in artık daha çok, büyümenin kalitesini ve verimliliğini geliştirmeye odaklandığını vurguladı.

Hükümet çalışma raporuna göre daha kaliteli kalkınma kapsamında Çin'de son beş yılda araştırma ve geliştirme harcamalarında artış yaşandı ve enerji yoğunluğu ve karbon emisyonları azaldı.

Çin Ulusal Yönetişim Akademisi Ekonomi Bölümü Direktörü ve ulusal siyasi danışman Han Baojiang, "Modern Çin, yüksek kaliteli kalkınmaya sahip bir ülke olmalıdır" ifadelerini kullandı.

Han, "Sadece, büyüme ve kaliteye eşit önem vererek ve yüksek kaliteli kalkınmaya yönelik güçlü bir sinerji yaratarak Çin modernizasyonu için sağlam bir ekonomik temel inşa edebiliriz" diye konuştu.

Çin'in güneybatısında yer alan Sichuan eyaletinin Xichang kentinde Bahar Festivali tatili sırasında Jianchang antik kentini ziyaret eden insanlar, 27 Ocak 2023. (Fotoğraf: Li Jieyi/Xinhua)