Karşıyaka Latife Hanım Anı Evi

Gazi Mustafa Kemal Paşa, 4 Ocak 1923 günü, Latife Hanım ile evleneceğini Ankara’da Azerbaycan Elçiliği’nde yapılan bir toplantıda açıklamıştır. Gazi, kendisinin evlenmesini çok isteyen annesine bu niyetini daha önceden duyurmuştur. Zübeyde Hanım’ın, bozuk olan sağlığı için İzmir’e gitmesi için bu seyahat doktorlarca önerilmiştir. Bu seyahat, Zübeyde Hanım’a, gelin adayını da görme fırsatını da vermiştir.      

18 Aralık 1922 tarihinde Karşıyaka’ya gelen Zübeyde Hanım’a; Başyaver Salih Bozok, evlatlığı Fatma ve Gazi’nin manevi evladı Abdurrahim Tuncak eşlik etmiştir. Zübeyde Hanım, Latife Hanım’a nişan hediyesi olarak, Gazi’ye ait Sakarya isimli çok güzel bir atı da yanında getirmiştir. Karşıyakalılar, istasyonda Zübeyde Hanım’ı çok iyi karşılamış ve ona çok yakınlık göstermiştir. Zübeyde Hanım, ziyaretine gelen İzmirlileri vagonunda kabul etmiş, Latife Hanım’la da trende tanışmıştır. Kendisi dizlerinden rahatsız olduğu için, hasır koltuğa oturtularak yakındaki Latife Hanım’ın ailesine ait köşke arabayla taşınmıştır.    

Yüzbaşı Dr. Asım Bey ile Dr. Behçet Bey, Gazi’nin annesi Zübeyde Hanım’ın sağlığıyla özenle ilgilenmiştir. Ne yazık ki Zübeyde Hanım, hekimlerin ve Latife Hanım’ın itinalı bakımlarına rağmen 14 Ocak 1923 tarihinde vefat etmiştir.

‘Latife Hanım Anı Evi’ olarak isimlendirilen bu köşk, Uşakizade ailesi tarafından çiftlik olarak yaptırılan bodrum dâhil üç katlı bir yapıdır. Gazi, İzmit’te ertelenemez görevleri nedeniyle, 27 Ocak 2023 günü, annesinin mezarına gitmiş ve annesini ziyarete etmiştir. Latife Hanım ile evliliklerinin iki günü sonrasında Karşıyaka’ya gelmiş, önce annesinin mezarını ziyaret etmiş ve daha sonrada bu köşkün bahçesinde Latife Hanım ile birlikte ata binerek gezinmişlerdir. 

Ulu önder Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın, 28 gün yaşayıp hayatını kaybettiği köşk, Karşıyaka Belediyesince düzenlenmiştir. Bu köşkte, Latife Hanım ile Atatürk’e ait olan bazı eşyalar sergilenmektedir. Köşkün içinde Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen’in balmumundan yaptığı Atatürk, Latife Hanım ve Zübeyde Hanım’ın heykelleri de bulunmaktadır. 9 Temmuz 2008 tarihinde, köşk; “Latife Hanım Anı Evi” olarak ziyarete açılmıştır. 

(Latife Hanım Köşkü'nde bulunana Zübeyde Hanım balmumu heykeli)

Latife Hanım, Gazi Paşa’yı, vatanın kurtuluşundan bir yıl önce Göztepe’deki yazlık köşklerinde bekleyerek, karşılamasaydı ne olacaktı. Gazi ile onun evliliği gerçekleşmeyecekti. Zübeyde Hanım’ın, Karşıyaka’nın 28 günlük misafirliği de olmayacaktı. Bana göre, Karşıyaka; Zübeyde Hanım Anıt Mezarı, Kadına Saygı Müzesi, Nikah Sarayı, mahalle ve caddeler olmayacaktı. Işıklar onlarla olsun.

Saygılarımla.

13 Haziran 2023

Ahmet Gürel

Atatürk Araştırmacısı