Atatürk ve Venizelos

30 Ağustos 1922 günü sadece İzmir değil, ülkemizin tamamı düşman işgalinden kurtulmuştur. Gazi, Zafertepe’den bizzat yönettiği meydan savaşından sonra savaş sahasını gezerken, binlerce düşman cesedini birbiri üzerine yığılmış olarak görmüş ve bu korkunç manzara karşısında şunları söylemiştir:

“Bu manzara insanlığı utandırabilir. Fakat haklı vatan savunmamız için buna mecbur olduk. Türkler başka milletlerin vatanında böyle bir harekete kalkışmazlar.”

Savaş artıkları arasında yırtılmış ve terk edilmiş bir de Yunan bayrağını gören Başkomutan, eliyle bayrağın yerden kaldırılmasını işaret ederek, şöyle konuşmuştur;

“Bayrak bir milletin bağımsızlık işaretidir. Düşman da olsa hürmet etmek gerekir. Kaldırıp topun üzerine koyunuz.”

Türk Ordusu, İzmir’i işgalden 9 Eylül günü kurtarmış, ertesi gün, Muzaffer komutan, İzmir Valiliği’nin önündedir. Halka; “Bu zafer sizindir, milletindir” der. Atının kuyruğuna bağladığı Yunan bayrağını yerlerde sürükleyen Süvari Çolak İbrahim’i gören Gazi, emir çavuşu Ali Metin’le, ona şu haberi yollamıştır; 

“Bayrağı yerde sürümesinler. Bu bizim adaletimize yakışmaz.” Bunun üzerine Yunan bayrağı atın kuyruğundan çözülmüştür.

Aynı gün, kalacağı İplikçizade Köşkü’nün önüne geldiğinde, yere serilmiş Yunan bayrağını gören Gazi, neden serdiklerini sorar. Görevli kadınlar ona, Yunan kralı Konstantin, bu konağa Türk bayrağını çiğneyerek girdiğini anlatırlar. 

Muzaffer komutan;

“O, geçmişte hata etmiş. Bir milletin bağımsızlığının sembolü olan bayrak çiğnenmez. Ben onun hatasını tekrar edemem” der. Bayrağı yerden kaldırtır ve konağa girer. 

Aradan sekiz yıl geçmiş, Kurtuluş Savaşı biteli 8 sene olmuştu. Yunan Başbakanı Venizelos Türkiye’yi ziyarete gelir. Gazi, Venizelos’a şöyle hitap eder;

“Geçmişimizde kalan kötü olaylar bir daha tekrarlanmayacaktır.”

30 Ekim 1930 günü, Ankara’da “Türkiye-Yunanistan Ticaret Antlaşması” taraflarca imzalanır. 27 Ekim 1930 günü, ülkemize gelen Yunan Başbakanı Eleftherios Venizelos, Türkiye-Yunanistan Ticaret Antlaşmasını Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal ile karşılıklı imzalarlar. Bu imza, Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın yukarıda yazdığım 11 gün içinde Yunan bayrağına yaptığı saygının barış adına verdiği sonuçtur. Yunanistan Başbakanı Eleftherios Venizelos, 30 Ekim 1930 gecesi, eski düşmanının Cumhuriyet balosuna katılmıştır. 

12 Ocak 1934 günü, Yunanistan eski Başbakanı Eleftherios Venizelos, kendisini askeri ve diplomatik alanda yenilgi üstüne yenilgiye uğratan Türkiye Cumhurbaşkanı Atatürk’ü ‘Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermiştir. Venizelos’un memleketi olan Girit’tin havaalanında bu konudaki videoları görünce, iki ülke adına dostluğun bozulmayacağına inandım. Günümüzde, Atatürk’ün “Yurtta Barış, dünyada Barış” söylevine çok ihtiyacımız var.

4 Kasım 2024

Ahmet Gürel

ADD Genel Başkan Baş Danışmanı