Kaydırmaya gezegen için ara verin

Bedenin ve mekânın birbirini anlamlandırıp yapılandırması özellikle 20. yüzyıl, ikinci yarısından sonra düşünürlerin, sanatçıların, yazarların, akademisyenlerin ve araştırmacıların ilgi alanında daha çok yer kaplamaya başladı. Bunun birçok sosyoekonomik, sosyokültürel ve siyasi nedeni olmasına karşın sanıyorum ki İkinci Dünya Savaşı, etki ve yıkım gücü ile insanlığın tekrar tekrar beden-mekân ilişkisini sorgulamasına neden olmasıyla en güçlü kaynaktır. Yerinden edilen bedenler o zamanlar var olmak için yeni somut mekânlar arardı. Günümüzde ise yerinden edilen beden algısı ne durumda diye baktığımızda hem savaşlar hem de iklim değişikliği nedeniyle evlerini geride bırakmak zorunda olanlar yaşamak için somut mekân aramayı sürdürüyor. Somut mekânlara sahip birçok beden ise yerinden edilme veya ait olamama duygusuyla sanal mekânlarda da konforu veya aitlik hissiyatını bulabiliyor.

Saatlerimizi geçirdiğimiz sosyal medyayı biraz açmak isterim. Kendimizle, sevdiklerimizle veya ilgilimizi çeken konuları paylaştığımız, öğrendiğimiz ve hızlıca durumlardan haberdar olduğumuz sosyal medya mekân ve zaman algımızı da değiştirdi. Mekân, beden ve zaman arasındaki ilişkide Fransız filozof Descartes'ın “Düşünüyorum, öyleyse varım” sözünden yaklaşık 350 yıl sonra sosyal psikolog Kenneth Gergen’in “Bağlantıdayım, öyleyse varım” önermesine geldik. Peki sosyal medyadaki tüm bu bağlantının çevresel bedeli hakkında ne düşünürsünüz?

TİKTOK BÜYÜKTÜR YUNANİSTAN

Yakın zamanda The Guardian’dan öğrendiğim araştırmayla başlamak isterim. Paris merkezli bir karbon muhasebesi danışmanlık şirketi olan Greenly Danışmanlık, 1 milyar kullanıcıya sahip sosyal medya platformu TikTok’un yıllık karbon ayak izinin Yunanistan'ın yıllık toplam emisyonundan daha fazla olduğunu savunuyor. Aynı zamanda küresel ölçekte 1 milyar kullanıcısı olan TikTok’un karbon ayak izi 2 milyar kullanıcılı Instagram’ı da geride bıraktı. Bir Instagram kullanıcısı günde ortalama 30.6 dakika uygulamada zaman geçirirken bu süre TikTok kullanıcısı için günde 45.5 dakika.

Greenly’nin CEO’su Alexis Normand konu hakkında şöyle konuştu: “Tüm algoritma videoların kitleselleştirilmesi üzerine kurulu. Bağımlılık yaratmanın, insanları bireysel olarak giderek daha fazla ‘karbon’ ayak izi yaratmaya teşvik etme açısından da sonuçları var.”

Greenly’nin analizine göre sosyal medyada dakika başına en yüksek emisyon ise YouTube’da. YouTube’da bir dakika geçirmek 2 bin 923 gram karbondioksit üretimine neden oluyor. TikTok ise 2 bin 921 gram ile ikinci sırada.

REDDİT DİKKAT ÇEKİYOR

Bu konuda önemli bir araştırma da Compare the Market tarafından yapıldı. Araştırmaya göre sosyal medya kullanımı iklim değişikliğine azımsanmayacak ölçüde katkı yapıyor. En yaygın 10 sosyal medya platformu özelinde yapılan analizlerden öne çıkanlar şöyle:

- TikTok en yeni sosyal medya uygulamalarından biri ama ne yazık ki en büyük karbon ayak izine sahip olanı ve kaydırma yaparak geçirilen her dakika için 2.63 gram karbon eşdeğeri yayıyor.

- Her bir dakikalık kaydırma başına 2.48 gram emisyonla Reddit listede ikinci sırada. Reddit şu anda dünyanın en bilinen 21. sitesi ve ABD'de 18 ila 29 yaş arası yetişkinlerin yüzde 22'sinin bu siteyi kullandığı tahmin ediliyor.

- Pinterest, dakikada 1.3 gram CO2 eşdeğeri emisyonla çevreyi en çok kirleten sosyal medya platformları arasında üçüncü sırada. Bu uygulama, kullanıcıların her konuda esin almasını sağlayan bir görsel paylaşım olanağı sağlıyor.

- Pinterest’i sırasıyla Instagram, Snapchat, Facebook, Linkedin, Twitter, Twich, YouTube takip ediyor.

SIKILMAK GÜZELDİR

Sosyal medyayı severek kullanan biri olarak hem kendi sağlığım hem de gezegen sağlığı için kullanım süremi ve amacımı belirlemeyi tercih ediyorum. Sizler de daha yılın ikinci haftasında 2025 planlarınıza eğer böyle bir sosyal medya planınız yoksa ekleyin derim. Unutmadan ara ara sıkılmak ve sıkıntının ne anlatmak istediğini dinlemek için kaydırmadan uzak bir yaşam da güzeldir.