İtalya’nın şans keki

Aralık ayında Milano’nun sokaklarını süsleyen vitrinlerin ve Noel pazarlarının göz alıcı cazibesini bir kenara bırakacak olursak asıl büyüleyici olan kentin fırınlarında sergilenen “panettone”lerdir. Bu ismi ilk kez duymuş olabilirsiniz; Ancak panettonenin cazibesi sadece lezzetinden değil, onu çevreleyen büyülü hikâyelerden ve geleneklerden gelir. Zamanla şekillenen ve efsanelerle bezenen bu tatlı bugün aynı zamanda bir kültürel miras olarak tanımlanıyor.

Önce neye benzer, tadı nasıldır bir bakalım. Yaklaşık 12-15 santimetre yüksekliğinde, 1 kilo ağırlığında ve kuru üzüm, kuru portakal, şekerleme meyvelerle hazırlanmış zengin bir tatlı ekmektir. Teknik olarak mayalı bir ekmek olsa da çoğu zaman tatlı ya da kek gibi tüketilir ve kabul edilir. İlk ısırığı aldığınızda ise yumuşak, bulutumsu bir ekmek ve kuru üzüm damağa ilk gelen tat olur. Kökeni 15. yüzyıl Milano’suna dayanır. 

LEZZETLİ EFSANELER

Panettonenin ortaya çıkışıyla ilgili birçok efsane vardır ancak çoğu Toni adında bir mutfak çalışanına bağlanır. En bilinen hikâyeye göre Ludovico il Moro’nun mutfağında bulaşıkçı olarak çalışan Toni’nin, İtalyan geleneğinin en karakteristik tatlılarından birinin mucididir. Noel arifesinde Sforza’nın baş aşçısı, dük ziyafeti için hazırlanan pastayı yakar. Bunun üzerine Toni, Noel için ayırdığı ekşi mayalı ekmeği feda etmeye karar verir. Yumuşak ve oldukça mayalı bir hamur elde edene kadar un, yumurta, şeker, kuru üzüm ve meyve şekerleriyle yoğurur. Sonuç, Ludovico il Moro’nun yaratıcısına saygı duruşunda bulunmak amacıyla “pan de Toni” (Toni’nin ekmeği) adını verdiği büyük bir başarıdır. Girişimci bulaşıkçı Toni, aralarında Ughetto degli Atellani ve Rahibe Ughetta’nın da bulunduğu diğer yaratıcı pastacılık uzmanlarıyla rekabet eder. Ancak çekişmenin yeri tarih değil kolektif düş gücüdür. Çünkü aslında Toni ve diğerleri, 19. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın başı arasında, Milano gastronomisinin gurur kaynağı olan bir şeyi daha da yüceltmek için tasarlanmış efsanelerdir.

Bir diğer efsane ise aşk dolu hikâyeye dayanır. Genç bir Milanolu asilzade olan Ughetto degli Atellani, sevdiği kadının fakir bir fırıncı olan babası Toni’ye yardım etmek için kendini fırıncı olarak tanıtır ve panettoneyi yaratır. Bu tatlı ekmek, yalnızca bir aşkın değil aynı zamanda İtalya’nın gastronomik mirasının da bir parçası olur.

LEZZETİN SIRRI VE GELENEKLER

Panettone’nin bilindik sürümünde kuru üzüm ve şekerleme meyveler yer alır. Ancak çikolatalı, bademli hatta kremalı çeşitleri de yaygındır. Geleneksel olarak içindeki malzemelerin her birinin farklı anlamlar taşıdığı rivayet edilir: Üzüm zenginliği, portakal aşkı, limon ise sağlık ve sonsuzluğu simgeler.

Hazırlanması oldukça zahmetli olan panettone, sabır ve emek ister ama uzun süre dayanması onu yılbaşı sonrası için de ideal bir lezzet haline getirir. Eğer tümünü tüketmekte zorlanırsanız dilimleyip buzlukta saklayabilirsiniz.

BİR ISIRIK BİR DİLEK

Panettone, bolluk ve bereketi simgeleyen içeriğiyle yılbaşı sofralarının vazgeçilmez bir parçasıdır. İtalyanlar, yeni yılın ilk ısırığını alırken bir dilek tutmayı eksik etmezler. Çünkü bu tatlı ekmek, sadece bir lezzet değil, aynı zamanda umut dolu bir gelecek için bir simgedir.