İtalya sokak hayvanları projesi için ortak çalışma teklifinde bulundu

Doç. Dr. Eda Küçüktülü, Sağlık Bakanlığı onayı ile eğittikleri sokak köpekleriyle hastanede kanser hastalarına vizit (yatan hasta ziyareti, gözden geçirme) yaparak önemli bir bilimsel çalışmaya imza attı. Projede yer alan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Ali Gülçelik, TBMM Sağlık Komisyon Üyesi Dr. Tuba Vural Çokal, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ender Yarsan ve Köpek Davranış Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Etkin Şafak yer aldı. Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Küçüktülü ile kanser hastaları ve sokak köpekleri için umut dolu projeyi konuştuk.

Projeden bahseder misiniz?

Terapi köpekleri çalışmasını kanser hastaları üzerinde yaptım. Hastalarımız tedavilerine girmeden önce bu konuda özel yetişmiş köpeklerle 15 dakika vakit geçirdi. Beraber yürüyüş yaptılar, oyun oynadılar. Kucaklarına yatırıp başını okşadıkları köpeklerle aralarında güzel bir bağ oluştu. Hastalar, bu kurdukları bağ ile hem hastane ortamı stresinden hem de tedavi ile ilgili endişelerinden uzaklaştılar. Terapi köpekleri ile ilgili görüşlerini sorduğumuz hastalar, antidepresan ilaçlarını bıraktığını söyledi. Çalışmanın ön sonuçları, terapi köpeklerinin kanser hastalarında depresyon ve anksiyeteyi azaltırken tansiyon ve nabzı da düşürdüğünü gösterdi. Çalışmanın sonuçlarını Sağlık Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı'na sunduk. Tarım Bakanlığı da Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) gönderilen taslağa sokak köpeklerinin eğitildikten sonra çocuk esirgeme kurumları, yaşlı bakım evleri, kreşler, oteller gibi yerlerde sahiplenilmesi maddesini ekledi. Bu çözüm yolu şu an  tartışmalara neden olan, köpeklerin uyutulması konusunu da ortadan kaldıracaktır. 

"Sokak köpeklerinden terapi köpeği yapabilir miyiz?" projesininin başvurusunu yaptığımızda İtalya’dan ortak çalışmak için teklif aldık. Onların da amacı, sokak köpeklerini sadece hastalarda değil tüm topluma terapi etkisi yaptığını göstermek. Etkin Hocamıza gelen bu ortak çalışma teklifi de gösteriyor ki, Avrupa uyutma işinden vazgeçmiş. Bilimin ışığında köpeklerin insanların ruh ve beden sağlığına iyi geldiklerini fark etmiş.

Uygulamanın örnekleri var mı?

Ülkemizde bu çalışmayı ilk kez biz yaptık fakat yurtdışındaki çalışmalarda otizmli ve kanser tanılı çocuklarda oldukça fazla sayıda çalışma var. Köpeklerin şizofreni hastalarında sosyalleşmeyi artırdığı gözlemlemiş.  

Terapi köpekleri hastalara nasıl yardımcı olacak?

Öncelikle köpekler sadece hastalara değil tüm insanlara iyi geliyor. Örneğin hepimiz serotonin (mutluluk hormonu) hormonumuzu arttırmak için neler yapıyoruz?! Antidepresan ilaçlarının çoğunda da serotonin var. Köpeklerin insan kanındaki serotonini artırırken kortizon gibi stres hormonunu azalttığı bilimsel çalışmalarda gösterilmiş. Ayrıca köpeklerle yaptığımız yürüyüşler, kalp ve kemik sağlığımızı da korumaya yardımcı oluyor.

Eğitimi nerede ve nasıl alacaklar? Eğitim ne kadar zaman sürer?

Terapi köpeklerinin en az altı ay eğitim almaları gerekiyor. Ama çocuk esirgeme kurumu gibi yerlere sosyal olarak uyumlu olmaları halinde kısa bir eğitim ve gözetimle kurumlar sahiplenebilecek. Bu şekilde 3-4 milyon köpek sahiplenilirse geriye kalan köpeklerin kısırlaştırma, rehabilitasyon gibi işlemleri için hem maddi hem de insani güç karşılanabilir seviyede olur.

Hastanede hastalarımıza vizit yapan köpeklerin terapi köpeği adı altında bazı standartları var. Dışarıdan gelen hiçbir uyarıya tepki vermemek hastanedeki ses ve kokulara alışık olmak gibi. Ülkemizde terapi köpeği konusunda bir standart maalesef yok. Bu nedenle çalışmaya katılacak her köpeğe hastane ortamı simülasyonu yaptık. Değerlendirmelerde uygun olanları, hastalarla buluşturduk. 

Sokak köpeklerinin uyutulması yasası konusunda ne düşünüyorsunuz? Yurt dışında böyle bir uygulama var mı?

Bu kadar insan bağımlısı, sevgi veren, insanları koruyan bir canlı hakkında uyutulmak diye yumuşatılan aslında toplu ölümü kasteden söylemler öncelikle çocuklarımızın psikolojilerini bozuyor. Bu durum için şimdiden ağlayan çocuklarımız var. Tüm bu olaylara neden olan agresif köpek saldırılarına gelince, makamları şu sonucu resmi olarak açıklamaya davet ediyorum; son bir yılda insanın insana yaptığı saldırılar ile köpeklerin insanlara yaptığı saldırının istatistik olarak karşılaştırılsın. Unutmayın! Sokağımızdaki köpeklerin çoğunluğu uysal. Bizden sadece sevgi ve yemek bekliyorken birkaç tedavi edilmediği için agresyonu artmış köpek yüzünden hepsine kıymayın. Ve yine unutmayın ki agresif özellik gösteren köpeklerin çoğu insanlar tarafından tecavüz edilmiş ya da şiddete uğramış köpekler.