Engelsiz Filmler Festivali başladı: ‘Etkinlikleri erişilebilir kılmak mümkün’

Bu yıl dokuzuncusu düzenlenen Engelsiz Film Festivali, bugün başladı. Hem çevrimiçi hem de fiziksel olarak izleyiciyle buluşan festival, 17 Ekim’de sona erecek. Festivalin programında Ulusal Uzun Film Yarışması, Kısa Film Yarışması, Absürt, Oditoryum, Kaleydoskop ve Çocuklar İçin seçkileri yer alıyor.

Türk ve dünya sinemasının son dönemde öne çıkan filmlerini Ankara ve Türkiye’deki sinemaseverlerle buluşturan festival, tüm filmleri görme engelliler için sesli betimleme, duyma engelliler içinse ayrıntılı alt yazı seçenekleri ile erişilebilir olarak izleyicilerine sunuyor.

Festivale dair sorularımızı yanıtlayan  Festival Yönetmeni Ezgi Yalınalp, “Engelsiz Filmler Festivali, herkesin bir arada takip edebildiği bir film festivalinin mümkün olduğunu dokuz yıldır gösteriyor” diyor.

Engelsiz film festivalinde şimdiye dek ne kadar engelli birey sanatla buluştu? Katilim istenilen seviyede oldu mu? Katılanlardan size dönüşler nasıl oldu? 

Tam bir sayı vermek zor, çünkü  Engelsiz Filmler Festivali engeli olsun olmasın herkesin bir arada takip ettiği bir etkinlik. Festival sırasında yaptığımız, izleyicilerin festivale dair görüş ve önerilerini aldığımız anket çalışmaları üzerinden sahip olduğumuz rakamlar  var. Bu çalışmalara katılan izleyicilerimizin yaklaşık %16’sının görme, işitme ya da ortopedik bir engele  sahip olduğunu söyleyebilirim. Yine bu çalışmalarda Festival’in ihtiyaçları karşılayıp karşılamadığına, film programını beğenip beğenmediklerine ilişkin sorular da soruyoruz ve çok yüksek oranda olumlu yanıtlar alıyoruz. İlk yıldan beri yürüttüğümüz bu çalışmada izleyicilerin festivalde eksik buldukları yönleri de geliştirerek yola devam ediyoruz. Geçtiğimiz yıl pandemi dolayısıyla festivali çevrimiçinde gerçekleştirdik ve Ankara, Eskişehir, İstanbul dışındaki şehirlere ilk  kez ulaşmış olduk. Festival, hem Türkiye’nin hemen her şehrinden takip edildi, hem de izleyici sayısı önceki yılların çok üzerinde gerçekleşti ve bizi memnun etti. 

Festival programında neler var? Filmler neye göre seçiliyor? Nasıl bir hazırlık süreci oluyor.

Film programında bu yıl 6 bölümde 38 film yer alıyor. Her bir bölüm için farklı kriterler gözetiyoruz programı hazırlarken. Ulusal Uzun Film Yarışması’nda yakın dönemde çeşitli festivallerde gösterilmiş, adından söz ettirmiş filmler ilk kez sesli betimleme ve ayrıntılı alt yazı ile gösteriliyor. Bu bölümde yer alan 5 film, 11-13 Ekim tarihleri arasında Ankara Doğan Taşdelen Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde izlenebilecek. İzleyiciler verdikleri oylarla Seyirci Ödülü’nün sahibini de belirleyecekler.

Uluslararası Kısa Film Yarışması’nda 8 ülkeden 13 kısa film yer alıyor. Bu Yarışma’daki filmler hem Doğan Taşdelen Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde hem de festivalin çevrimiçi salonu eff2021.muvi.com'da izlenebilecek. 

Absürt, bu yıla özgü, Türkiye’nin ve dünyanın içinde bulunduğu durumdan, okuduğumuz haberlerden aldığımız ilhamla hazırladığımız bir bölüm. Kısa film sevenlerin yakından tanıdığı, en önemli kısa film festivallerinden biri kabul edilen Clermont-Ferrand Kısa Film Festivali’nin, EFF izleyicileri için hazırladığı bir kısa film seçkisi ve dünya prömiyerini Mayıs ayında CPH:DOX’ta yapan, Türkiye’de ilk kez izleyici karşısına çıkacak olan “Bir Adam ve Bir Kamera” bu bölümde yer alıyor.

Sesi ve müziği sinema ile buluşturan filmlere yer verdiğimiz Oditoryum ve farklı perspektifler sunan Kaleydoskop bölümlerinde de Türkiye’de ilk kez gösterilecek olan ikişer film bulunuyor. 9 kısa filmden oluşan Çocuklar İçin seçkisi de yine her yıl olduğu gibi programdaki yerini koruyor. Ulusal Uzun Film Yarışması dışındaki bölümlerde yer alan filmlerin Festival’in çevrim içi salonunda 72 saat süresince takip edilebileceğini hatırlatmak isterim. İzleyiciler, gösterim programına Festival’in web sayfası, engelsizfestival.com adresinden ulaşabilirler.

Engelli bireylerin sanatla buluşamamasının en önemli nedeni nedir? Ne yapmak gerekir? 

Erişimin, özel olarak da kültür ve sanata erişimin ciddiyetle ele alınmıyor olmasından başka, aşılamayacak hiçbir neden yok. Engelsiz Filmler Festivali, herkesin bir arada takip edebildiği bir film festivalinin mümkün olduğunu dokuz yıldır gösteriyor. Tek yaptığımız görme, işitme engeli olan bireylerin ihtiyaçlarını  gözeterek bu etkinliği hazırlamak. Elbette mimari, ulaşım, eğitim gibi kültür sanata erişimle ilintili ve erişilebilirlik çalışmalarının hızlanması gereken başka alanlar var ve buralardaki gecikme kültür sanata erişimin de önünü tıkamaya devam ediyor. Ancak mevcut koşullarda da yapılacak düzenlemelerle etkinlikleri erişilebilir kılmak mümkün. Başta da söylediğim gibi, bunu bir mesele olarak ciddiyetle ele almak yeterli. 

Bu festivalin önemine dair neler söylersiniz?

Festivalin değil ama sinemaya erişimin önemine dair bir şeyler söylemek isterim. EFF sadece yılda bir kez gerçekleştirilen; görme, işitme ve ortopedik engeli olanların da katılabildiği bir festival. Bu saydığım engel gruplarından birine sahip olanların sayısı Türkiye’de 5 milyonun üzerinde. Sadece sinemayı düşündüğümüzde; bir yıl içinde gösterime giren filmler, gerçekleştirilen festivaller, Türkiye’de çekilen filmler bu gruba ulaşmıyor. Büyük bir çoğunluk tali bir konu olarak görebilir ama bu durumun böyle geldiğini ve böyle gitmekte olduğunu düşünür ve diğer yandan da izlediğimiz bir film, katıldığımız bir etkinlik, bir yönetmen, bir oyuncu hakkında yaptığımız sohbetlerin, filmlere yapılan atıfların hayatımızda tuttuğu yeri hatırlarsak bu sorunun önemini biraz daha iyi kavrayabiliriz.