En etkili yol el yıkamak

İçinde bulunduğumuz salgın döneminde hepimiz hijyenin, temizliğin önemini çok daha iyi anladık. Salgın bize yanımızda kolonya taşımak, daha sık ellerimizi yıkamak, temizliğe daha fazla önem vermek gibi yeni alışkanlıklar kazandırdı. 16 Ocak tüm dünyada hijyen günü olarak kutlanıyor. Hijyen günü sebebiyle Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol ile konuştuk. Şenol, hijyenin önemini anlatırken sık sık el yıkanması gerektiği vurgusunu yaptı. Doğru el yıkama yönteminden ortam hijyenine kadar her şeyi alanının uzmanından dinledik.

- Hijyenin önemini daha iyi anladığımız zamanlardan geçiyoruz. Hijyeni sağlamak için yapmamız gereken en temel davranışlar nelerdir?

El yıkamanın ne kadar önemli olduğunu hep vurguluyoruz. El yıkamak sadece koronavirüse karşı değil, dışkı yoluyla atılan ve ağız yoluyla bulaşabilen tifo, sarılık gibi hastalıklara da önlem oluyor. Bunların önlenmesi adına en azından el temizliği çok önemli. Biz bunu en katı şekliyle hastanede çalışanlar olarak uygularız. Tam olarak teknik bir el yıkama yaparız. Hatta cerrahlar ameliyat öncesi herhangi bir riske yol açmamak için büyük hazırlık yaparlar . Ancak günlük hayatımızda en azından bir şey yemeden önce, bir şey yedikten sonra, tuvalete girip çıktıktan sonra, çöp gibi kirli olabilecek şeyleri elledikten sonra, öksürük hapşırık gibi sıklıkla el ağız ilişkisinin kurulduğu durumlarda bir yıkama öneriyoruz. Günlük hayatımızda el yıkamak hastalıklardan korunmadaki en basit ve en etkili yol.

- Kişisel hijyen dışında ortam hijyenini nasıl sağlarız? Özellikle sınıf, ofis gibi ortamlarda...

Öncelikle şunu anladık ki temiz hava paylaşmak zorundayız. Çevre temizliği denilince hastanelerin temizliği çok önemli. Onun teknik olarak yapıldığını zaten söylemiş olduk. Ev ortamında da özellikle mutfak ve tuvalet temizliğinin çok önemli olduğunu söyleyebiliriz. Çöp poşetlerini elledikten sonra el yıkamayı, etrafın ev tipi çamaşır suları ile temizlenmesini öneriyoruz. Çok sık olmasa da en azından gün sonunda ortak kullanım alanlarında böyle bir temizlik yapılması önemli.

- Çocuklara hijyen konusunda nasıl bir eğitim verilmeli?

Okulda ders programları ile yapmamız lazım. Tabii ki aileler de yapıyordur ve yapacaktır. Ancak okullarda ders programlarına temizlik ve hijyen konulu dersler ekleyerek yapılması gerekiyor. Bunu eğlenceli hale getirerek ve kamu spotları ile etrafta çok sık göstererek, bol görseller ile yapmalıyız.

- Hijyeni sağlamak önemli. Ancak takıntı haline geldiği durumlar olduğunu da biliyoruz. Bunun önüne nasıl geçeriz?

Bunu ne yazık ki önleyemeyiz. Çünkü artık psikiyatrinin alanına giriyor. Ancak el temizliği konusunda abartılı söylemler değil gerçekçi ve makul söylemler ile hangi el temizleme metoduyla hijyenin sağlandığını anlatarak bilgiyi doğru verip içselleştirerek yapabiliriz ancak. 

- Dışarıda olduğumuz zamanlarda, örneğin toplu taşımada kişisel hijyeni nasıl sağlarız?

Alkol ya da sabun temelli el dezenfektanları taşımak önemli. Alkolün alerji yapmıyor olmasına dikkat edin. Özellikle ortak tutunma noktaları çok kirli oluyor. Oralara tutunduktan sonra elinizi ağzınıza götürmeyin. Oralara tutunma süreci bitince mutlaka elinizi bir el temizleyici, el dezenfektanı ile temizleyin. Eldiven kullanabilirsiniz bu alanlara dokunurken.
 
- Ortam havalandırmasının az olduğu kış aylarında hijyen için nelere dikkat edilmeli?

Kış aylarından her 20 dakikada bir 5 dakika ortam havalandırmasının sağlanması çok kritik. Özellikle bir ortamı ikiden fazla kişi paylaşıyorsa ve dar alandaysanız çok daha önemli. Bu yüzden 20 dakika siz içinde yokken iki taraflı açıp havalandırmanız yaşamsal bir önem taşıyor. 

- En doğru el yıkama yöntemi nasıl olmalıdır?

Su ve sabuna erişim varsa sabunu tercih ediyoruz tabi ki. Bu sabunların antibakteriyel özellik taşıyor olmasına gerek yok, normal sıradan bir sabunun kullanılmasını öneriyoruz. Bu sabun ile önce parmak aralarını ovarak, elin dış yüzeyine de dokunarak en az 20 saniye kadar yıkanmalı. Elinizi ovarak akan bir suyun altında yıkayın. En iyi el yıkama yöntemi budur. Eğer su ve sabun yoksa, bunu el dezenfektanları ile yine parmak araları ve elin dış yüzeyini ovarak yapabilirsiniz.

- Koronavirüs ile mücadelemiz sürüyor. Özellikle el hijyenini sağlamak hala koronavirüsten korunmanın altın kuralı mı?

El yıkamak hem koronavirüsten, hem gripten hem de diğer solunum yolu hastalıklarından korunmanın hatta bizi koronavirüsten bile daha çok hastalandıran ve uzun vadeli etkileri bulunan besin zehirlenmesi etkenlerinden korunmada yaşamsal değerde. Bu nedenle tekrar hatırlatalım. Özellikle kirli yüzeylere dokunduktan sonra, ortak kullanım alanı olan yerlere dokunduktan sonra, örneğin para gibi, bilgisayar klavyesi gibi, bir el dezenfektanı ya da el temizleyici mendil ile elimizi temizlemeliyiz. El ağız ilişkisini kesmek, su ve sabunu bulduğumuz noktada da su ve sabun yardımıyla en azından kirli yüzeylere dokunduğumuzu düşündükten sonra elimizi güzelce yıkamak çok önemli.