1500 türün sığınağı mangrovlar

Şubat ayında Hindistan’daki bir konuk sanatçı programına davet edildim. Oradaki sürecimde saha araştırmalarımı da tamamlayıp iklim krizinde suyun kadim bilgeliği üzerine bir performans ürettim. Hem göller kenti olarak bilinen Udaipur hem de Mumbai’yi ziyaret ettiğim iş gezimde birçok değerli aktarımı da deneyimleme olanağım oldu. Sulak alanlar, su kültleri, kendilerine özgü gelenekleri ile sürdürülebilir yapılar inşa etme, doğayla uyumlu yaşama ve semboller üzerine pratik ve teorik bilgiler edindim. İklim değişikliğinde çözüm odaklı yaklaşımlar sunan bu bilgileri ilerleyen haftalarda ayrıntılı bir biçimde ele alacağım. Bu hafta ise Mumbai’de, Hindistan’ın giriş kapısı olarak bilinen yapının yakınından kalkan teknelerle ulaşabileceğiniz ve UNESCO tarafından dünya mirası olarak belirlenen, Elephanta Mağaraları’nın yer aldığı adadaki mangrovlardan söz edeceğim. Bu arada Hindistan’ı ziyaret etmeyi düşünüyorsanız 2. ve 8. yüzyıllar arasına tarihlendirilen büyüleyici heykel mağaralarını (Elephanta Mağaraları) rotanıza eklemenizi öneririm.

Mangrovlar tropik ve subtropik bölgelerdeki 123 ülkenin kara ve deniz arasındaki bölgelerinde yaşayan ağaç ve çalılardır. 80 farklı türü olan mangrov ağaçları düşük oksijenli topraklarda yetişir. Tuzlu sularda gelişen mangrovlar besinleri ve tortulları filitreleyerek su kalitesini arttıran tek ağaç türüdür.

MANGROVLARIN EKOSİSTEM DESTEKLERİ

1 - Hektar başına 1000 ton karbon tutan mangrovlar iklim değişikliğiyle mücadeleye yardımcı oluyor. Mangrovların altındaki çökeltilerin tropik yağmur ormanlarındaki topraklardan ortalama üç ila beş kat daha fazla karbon içerdiği düşünülüyor.

2 - İklim değişikliği ile fırtına ve sel baskınları gibi aşırı hava olayları daha sık ve şiddetli duruma geliyor. Mangrovların gövdeleri dalgaların etkisini emerek onları yüksek zemini korumaya yardımcı olan bir ön savunma hattı yapar. Doğaya dayalı bir çözüm sunan mangrovlara değer vermek, kıyı topluluklarının ve ulusal ekonomilerin dayanıklılığını artmasını sağlıyor.

3 - 1500’den fazla türün yaşamı mangrovlarla ilişkilidir. Mangrovlar balık ve kuşların yanı sıra maymunlar, tembel hayvanlar, kaplanlar, sırtlanlar ve Afrika yaban köpekleri gibi daha büyük memeliler için de büyük öneme sahiptir.

YÜZDE 15’İ TEHLİKEDE

Sayısız ekosistem desteği sunan mangrovlar da birçok tür gibi tehdit altında. Küresel ölçekte mangrovların beşte biri yok oldu. Mangrovlarla ilişkili 1533 türden yüzde 15'i yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Mangrov kayıplarından kaynaklanan emisyonlar, ormansızlaşmadan kaynaklanan küresel emisyonların neredeyse beşte birini oluşturuyor ve bu da yıllık 6-42 milyar ABD doları tutarında ekonomik zarara neden oluyor. Mangrov kaybının ana nedenleri mangrov ormanlarının binalara ve balık veya karides çiftliklerine yer açmak için yok edildiği kıyı gelişim yöntemleridir.

MANGROVLAR İÇİN ÇALIŞMALAR

Mangrovlarla ilgili güzel haberler de var. Sri Lanka, mangrov ekosistemlerinin onarılmasındaki örnek çalışma nedeniyle BM tarafından Dünya Restorayon alanında öncü ülkelerden biri olarak gösterildi. Çin ise Guangdong eyaletinin Shenzhen kentinde uluslararası bir mangrov merkezi kurma amaçlı yasa tasarısı ile 2025 yılına kadar 18 bin hektarlık mangrov alanını restore edeceğini iddia ediyor.