İlk üç yazımız şöyle başlıyordu:
“Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD)” terörü olayı ile tarih üç aşamalı tekrarlanıyor. Bu aşamaların çıkış noktasını, İngiliz casus, arkeolog, Yarbay Thomas Edvard Lavrence (1888-1935) şöyle tanımlamıştı:
“Osmanlı İmparatorluğu’nu Ortadoğu’da parçalama başarısını yöredeki etnik mozaiği birbirine karşı kullanarak elde ettim!”

***

Sünni inançlı “Irak Şam İslam Devleti (IŞİD)” terör örgütü, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Irak’ı işgaline tepki olarak kurulup Suriye’ye de yayıldı.
Çeşitli eylemlerine aldırılmazken yabancı gazetecilerin kellelerinin kesilmesi ile öne çıktı, ancak Türkiye sınırına yakın Kobani’ye saldırıları bardağı taşıran son damla oldu.

Çünkü Kobani’de Kürtler çoğunluktaydı. Şimdi Kobani’ye Türkiye üzerinden “silahlı 200 peşmergenin” gönderileceği açıklandı. “Peşmerge” olgusunu irdeleyebilmek için önce özerk “Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY)” göz atalım.
Kürdistan Demokrat Partisi (KDP): 2. Dünya Savaşı’ndan sonra Sovyetler Birliği’nin desteği ile Marksist Kürt yapılanmasını İran’da Molla Mustafa Barzani kurmaya başladı. İran ordusu bu girişimi bastırınca Molla Rusya’ya kaçtı, oğlu Mesud Barzani (68) Irak’a sığındı.
Krallığın yıkılıp Abdülkerim Kasım’ın yönetime el koymasından sonra Molla Rusya’dan döndü. Kasım, Kerkük dahil, Kuzey Irak’ı Kürtlere vermeye niyetlenmişti. Bir süre sonra komünistler ile Kürtlerin desteğini çekmesi üzerine ABD’nin devreye girmesi ile Kasım devrildi.
Sonrasında Molla Kürtlere yeteri hakların verilmeyişini gerekçe göstererek silahlı ayaklanma başlattı. 1970’lerin başında şiddetlendirdiği ayakklanmadan sonra ABD’ye kaçtı. Komünizmden kapitalizme dönüşün ilginç örneği oldu!
Oğlu Mesud, çalışmalarını KDP’de yoğunlaştırdı. ABD’nin Irak’ı işgal etmesinden sonra Saddam Hüseyin devrilince Irak Hükümet Kurulu’nun üyesi oldu. Irak Kürdistan Meclisi, IKBY’nin başkanlığına seçti.

ABD başkanları dahil pek çok Avrupalı yönetici tarafından kabul edildi. Türkiye’nin de üyesi olduğu “Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü’nce (KAAÖ)” 2011’de, “barış, istikrar ve bölgede dini hoşgörüyü teşvik ettiği” gerekçesiyle ödüllendirildi.
Peşmerge: Farsça “peş (önce, önde)” ve “merg (ölüm)” sözcüklerinin birleşmesinden oluşan “ölümün önünde” anlamına gelen, bu askeri yapılanma 1920’lerin başında Kuzey Irak’ta ortaya çıktı. Bir anlamda Japonların intihar pilotları “kamikazeleri” ya da 11. yy’da İran’da yaygın olan Sünni “Haşhaşileri” andırırlar.
Amerikan Merkezi Haberalma Dairesi ajanları, Irak’tan yaklaşık 7.500 peşmergeyi kaçırıp Büyük Okyanus’taki Guam Üssü’nde eğitip silahlandırdıktan sonra özgür Kürdistan’ın ordusunun çekirdeği olarak Kuzey Irak’a gönderdiler. Şimdi de bu Kürt ordusundan 200 asker, Türkiye üzerinden Kobani’de “ölüme” gönderiliyor.

***

Partiya Yekitiya Demokrat (PYD): Türkçesi “Demokratik Birlik Partisi” olan bu parti Irak’taki KDP’nin Kuzey Suriye’deki benzeridir. Suriye 50 yıldır ülkesindeki Kürtlere vatandaşlık hakkı tanımıyordu.

Partinin başında, Türkiye’ye gelip AKP hükümeti ile sıkça görüşmeler yapan, İstanbul Teknik Üniversitesi mezunu bir mühendis olan Salih Müslim (63) bulunuyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun, “Kendi nüfuz alanını korumak isten PYD’nin, Kobani’de peşmerge istemediğini” söylemesine karşılık Müslim şu açıklamayı yaptı:
“Türkiye de Kobani’ye peşmerge gönderilmesini kabul etti. Bu, Kürtlerin yürüttüğü diplomasinin başarısıdır. İşin yalnızca teknik bölümü kaldı.
” Yekitiya Parastina Gel (YPG): Türkçesi “Halk Savunma Birlikleri” olan örgüt, tıpkı Irak’ta peşmergeler gibi PYD’ye bağlı yaklaşık 5.000 kişilik bir askeri güçtür.
Kürtlerin yoğun olduğu yörelerde egemenliğini kurup özgür Kürdistan’a heveslenen eylemler yapmaktadır. Bu gibi nedenlerle IŞİD’in tepkisi ile karşılaştı.
Sultan, geçen hafta Afganistan dönüşünde uçakta gazetecilere ABD’nin askeri destek yardımı hakkında şöyle demişti: “PYD şu anda bizim için PKK ile eşittir. O da bir terör örgütüdür. ABD’nin böyle bir yardımına biz ‘evet’ diyemeyiz.” Ama Sultan her zamanki gibi geri vitese takarak, eli beysbol sopalı ABD Başkanı Barack Husein Obama’dan gelen telefondan sonra silahlı 200 peşmergenin Irak’tan yola çıkıp Türkiye üzerinden Kuzey Suriye’ye, PYD’ye yardıma gitmesini anında kabul etti.

***

Hafta ortasında ev sahibi olarak Barzani ve Müslim heyetleriyle Dohuk kentinde yaptıkları toplantıda, tıpkı Kuzey Irak’ta olduğu gibi, Kuzey Suriye’de Kürtlerin yoğun olduğu Rojava bölgesinde “özerklik” ilan edilmesinde anlaştılar.
1. Dünya Savaşı’ndan sonra Lavrence’in oynadığı oyunu,
2. Dünya Savaşı’ndan sonra gerçekleştiremeyen Sovyetler Birliği’nin yerine, şimdilerde ABD adım adım başarı ile uygulayıp “Bağımsız Kürt Devletinin” temellerini atıyor.
Sıranın kime geleceğini salı günü irdelemeye çalışacağız!