Çocukluğumda, annemin elime verdiği, “alışveriş listesiyle” bakkala, manava, kasaba gider, para ödemezdim... Hesabı deftere yazarlardı. Memur olan babam ise aybaşında ödemeleri yapardı... O tarihte “Yaz deftere, ver Lefter’e...” gibilerden bir tekerleme de vardı!

***

“Bankamatik” ve “kredi kartıyla” 1980’lerde New York’ta görevli iken tanışmıştım... Büyük kolaylıktı... Cebinden olan, olmayan parayı aramaksızın, bankadaki hesabından yalnızca bir iki “tıkla” paranı al ya da kartla ödemeni yap!
Bu kolaylık, sonra Türkiye’de de yaygınlaştı...
Nice sonra bu kolaylığın ardındaki gerçeği algılayabildim... Çağdaş “banka kolaylıkları, insanları daima borçlanmaya, kazanmadıkları paraları bile önceden harcatmaya” yönlendiriyor...

***

Yılların deneyimlerini, birikimlerini yansıtan atasözlerimize göz atalım... Örneğin: “Borç yiyen, kesesinden yer...”
Günümüzde bu söz herhalde “Borç yiyen, kredi kartından yer...” olarak geçerli değil mi?

***

Bir başka atasözü şöyle değil mi?
“Borç uzayınca, dert de uzar...”
Ödenmeyip uzayıp giden borç, kafayı üşütmez mi?
Türkiye’de toplam 65 milyon 483 bin 891 kredi kartı bulunuyor. Bireysel kredi kartlarında toplam borç 102.4 milyar lira! Bunun 6.5 milyar TL’si (yüzde 5.7) izlemede...
Kredi kartı borcunu ödemeyen, “dertleri uzayan” kişi sayısı Ekim 2018 itibarıyla 2 milyon 485 bin kişi. Kişi başına düşen ortalama kart borcu yaklaşık 4 bin TL...

***

“Borç, yiğidin kamçısıdır!” bir başka atasözüdür...
Herhalde “borçlu”, alacaklıdan çok hızlıca kaçmak için, zavallı atını aşırı derecede kırbaçlamak zorundaydı...
Günümüzde ne at, ne de kamçı var...
Ama...
AKP Reisi’nin sıkça kullandığı bir atasözü ise şöyle:
“Borç, yiğidin kamçısıdır...”
Atlar ve kamçılar olmadığına göre borçlular nasıl kaçabilecekler?

***

Günümüze göz atalım:
Türkiye’de 65 milyon 483 bin 891 kredi kartının bulunduğu açıklandı.
Kredi kartlarında toplam borç ise 102.4 milyar lira. 6.5 milyar lirası (yüzde 5.7) hakkında “yasal” kovuşturma var. “Kredi kartı borcunu öde-ye-meyen kişi” sayısı Ekim 2018’de 2.5 milyon! Kişi başına düşen ortalama kredi kartı borcu ise yaklaşık 4 bin TL...
Türkiye Bankalar Birliği, “Kredi Kartı Borcunu” ödeyemeyen 684.360 kişi hakkında yasal işlem başlatıldığını açıkladı.
Borçlanmanın yükünü hafifletmek (!) için kredi kartlarında vade süreleri uzatıldı.
Vadeler, bilgisayar alımında 12 ay, tablette 6 ay, fiyatı 3 bin 500 TL’ye kadar olan cep telefonlarda 12 aya uzatıldı. Bu fiyatın üzerinde olan cep telefonlarda ise vade 6 ayı aşamayacak...

***

Bir başka atasözümüz, “Borç, borçla ödenmez...” der...
AKP Reisi, baktı ki kredi kartı borçları ödenmiyor, “borcu borçla ödeme” yolunu şu sözlerle açtı:
“Ödeme güçlüğü yaşayan vatandaşlarımızın kredi kartı borçları tek bir çatı altında toplanacak. Vatandaşımız hangi bankaya kredi kartı borcu olursa olsun, Ziraat Bankası’ndan alacağı yeni krediyle borcunu kapatacak!”
Açıklamaya göre Ziraat Bankası, kredi kartı borçlusuna 24 aya kadar yüzde 1.10, 60 aya kadar ise yüzde 1.20 faizle ihtiyaç kredisi kullandıracak. Bu faiz oranları, dört büyük bankanın bireysel ihtiyaç kredisi faizlerinin yarısı kadar...
5 bin TL kartı borcu olan 24 ay boyunca 299 TL taksitle 7 bin 177 TL ödemiş olacak. 60 ay vadeyi seçen ise 125 TL taksitle borcu 7 bin 501 TL’ye yükselecek... Yani borcunu borçla öderken, borcu 5 bin TL’den yüzde 50 artışla 7 bin 501 liraya çıkacak.
Ne demiştik? “Çağdaş banka kolaylıkları, insanları daima borçlanmaya, kazanmadıkları paraları bile önceden harcatmaya yönlendiriyor...”

***

AKP Reisi ve paradan sorumlu Damadı acaba “kredi kartı” kullanıyorlar mı?

***

İnşallah Damat Bey, Danimarka’nın son kararından kopya çekmez...
Danimarka hükümeti “nakit para kullanımının önüne geçmek için” yasa değişikliğine gidiyor. Tasarı, “2030’dan itibaren nakit para kullanılmayacak, tüm alışverişlerin kredi kartı ile ve ayrıca internet üzerinden de” yapılmasını öngörüyor...