Özdemir İnce

Bir siyasal parti niçin kapatılır?

09 Haziran 2020 Salı

Başlıktaki sorunun yanıtı: Bir siyasal partiyi ya da partileri hükümet darbesi kapatır. Hükümet darbesi yapanların anayasal ya da yasal dayanak bulmalarına ihtiyaçları yoktur. Parti kapatmak ister zor ister kolay olsun, canları isterse, gerekli görürse bir partiyi ya da bütün partileri bir emirle kapatırlar. Türkiye hükümet darbelerinde bu türden işlere tanık olup yaşamıştır.

Bunun dışında, Türkiye’de Siyasal Partiler Yasası’na ya da anayasaya göre Anayasa Mahkemesi tarafından kapatabilirler. Partilerin kapatılmasının kolaylaşması ya da zorlaşması Cumhuriyetin statükosunu korumakla görevli Anayasa Mahkemesi’nin yetki alanının sınırlandırılmasıyla ilgilidir.

***

Her ülkenin kuruluş idealleriyle belirlenmiş dokunulmazları vardır: Fransa’da hiçbir siyasal parti 1789 İhtilali’nin idealleri olan “Liberté, Egalité, Fraternité” (Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik) idealine karşı olamaz, karşı olmayı aklına bile getiremez. Fransa anayasasının 89. maddesine göre, “Rejimin (yönetimin) cumhuriyet biçimi değişiklik konusu edilemez”(La forme républicaine du Gouvernement ne peut faire l’objet d’une révision). 89. maddenin bu fıkrası normal koşullarda değiştirilemez.

Fransız devletinin yönetim biçimini, anayasanın birinci maddesinde okuyalım: “La France est une République indivisible, laïque, démocratique et sociale” (Fransa bölünmez, laik, demokratik ve sosyal bir cumhuriyettir).

Demek ki neymiş? Fransız Cumhuriyeti’nin “bölünmez, laik, demokratik ve sosyal” olan nitelikleri değiştirilemezmiş.

***

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, devletin değiştirilmesi olanaksız niteliklerini çok daha kesin bir ifade ile belirlemiştir:

Madde 1- Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir. 

Madde 2- Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir. 

Madde 3- Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı “İstiklal Marşı”dır. Başkenti Ankara’dır.

Madde 4- Anayasanın 1’inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2’nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3’üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez. 

***

Bayanlar ve baylar, hepinize bir soru: Anayasanın ilk dört maddesine göre kurulan siyasal partiler, daha sonraki sözlü ve yazılı beyanlarıyla, eylemleriyle bu dört maddeye aykırı davranıp eylemlere girişirlerse ne olacak? Kapatılmayacak mı? Bu “kapatılma”nın zorlaştırılması söz konusu olabilir mi? Kapatılma konusunda özür ve bahane kabul edilemez.

Türkiye’nin şu anda içinde bulunduğu durumun sorumlusu mümtaz ve cahil halkımızdan çok, siyasal partilerin kapatılmasına karşı çıkan ve bu tavrın demokrasi gereği olduğunu sanan siyasetçi, akademisyen, entelektüel, aydın ve gazete yazıcılarıdır. Karar Gecesi’nde iki elim yakalarında olacak.

***

AKP’nin kapatılmasını para cezasına çevirenler, bu gaflette bugün bile demokratik kaygılar bulanlar Cumhuriyet ve demokrasiye ihanet etmişlerdir. Halkın oyu ile gelenler halkın oyu ile giderlermiş(!)… Totaliter rejimler ne zaman sandıkta sayılan oyla gittiler, bir örneği var mı? O zaman anayasa neden var, Anayasa Mahkemesi neden var? Trafik yasasında ehliyet iptali maddesi neden var? Aklın varsa, atı alanı Üsküdar’a geçirmeyeceksin, ama önce atına sahip olacaksın. Gerisi eyyamcı lagalugası!

Bu bir yasa sorunu: Sözleşmeyi bozan kiracı yargı tarafından kapı dışarı edilir.

Şu anda anayasa ve Anayasa Mahkemesi ıskartaya çıkmışsa, TBMM iğdiş edilmişse, kuvvetler ayrılığı “sizlere ömür” ise bir kısım halkın akıl ve vicdanı körleşmişse, bunun sorumluluğu “Merkez”e ve “Merkez Sağ”a aittir. Çünkü günümüzün “Tek Adam” iktidarını çatıları altında sütle balla beslediler!

Cumhuriyet ve Demokrasi’yi halk değil, yasalar korur. Bazen yasalar da koruyamaz.

Şimdi o zaman!

Ben hazırım! Buyurun tartışalım!



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları