Okuyacağınız yazı 16 Aralık 2001 günü Hürriyet gazetesinde yayımlandı. Taliban’ın bozguna uğramasından sonra yazılmıştı. Şimdi her şey tersine dönmek üzere. Ulusal bilinç olmayınca böyle oluyor.

***

Ülke; İran, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan ve Pakistan’la çevrili. Etnik yapı: Yüzde 40 Afgan veya Peştu, yüzde 25 Tacik, yüzde 15 Hazare, yüzde 9 Özbek ve geri kalanlar Türkmen, Kırgız vb. 25 milyonluk nüfusun 2 milyonu göçebe. Kabilelerin, iktidar için savaşmak dışında ortak paydaları yok. Yani bir ulus, bir millet oluşturmuyorlar. Kabileler ile Afganistan’a sınırdaş olan ülkeler çok yakın akraba, aynı dili konuşuyorlar. Bu nedenle, biraz fantezi gibi gelecek ama Afganistan’ı, bölge halkının etnik kökenlerine bakarak, sınırdaş ülkeler arasında bölüştürmek mümkün. Böyle bir şey yapılsa bölgeye barış ve dinginlik gelir. Ama Batı böyle bir şey istemez.

Göreceksiniz, Taliban sonrasında, eğer ABD ve ortakları gerektiği kadar zeki olamazlarsa, kabileler arası geleneksel savaş­lar eksik olmayacaktır.

Ben, Afganistan’la ilgili olarak tekrarlanıp duran “masum halk”, “mazlum halk” yavelerini, saçmalıklarını ciddiye almıyorum. İslam adına kadını akıl almaz işkencelerden geçiren, elinden mesleğini alan ve hayvan düzeyine indirgeyen; çağdaş uygarlığın bütün verilerini yasaklayan, inanç adına bir başka inancın kutsal Buda heykellerini topa tutan insanlara “masum” ve “mazlum” sıfatlarını yakıştıramam.

Bunları Taliban ve onun halkı yaptı diyelim. Şimdi, Taliban’ı kovalayan Kuzey İttifakı ondan daha mı hırlı? Kuzey İttifakı da zalimlikte Taliban’dan geri kalmıyor.

Taliban’ın kaçmasıyla birlikte erkekler saç sakal tıraşı oldular, genel hamamlara gidip keselendiler ve yıkandılar. İdam cezalarının uygulandığı stadyumda, tuhaf kıyafetler içinde futbol oynuyorlar. Televizyonlar ve çanak antenler ortaya çıktı. Pazarlarda video filmleri, artiz kartpostalları, kadın film yıldızı afişleri satılmaya başlandı. Erkek milleti, Taliban’ın yasakladığı ayrıcalıklarına tekrar kavuştu.

Televizyonlarda, güzellik salonlarına gidip yüzlerine bakım yaptıran kadınların görüntüleri eksik değil.

Taliban’ın gitmesine karşın kadınlar tedirgin, burkalarını çıkarmaya bir türlü karar veremiyorlar. Nilüfer Parian adlı 40 yaşında bir kadın şöyle konuşuyor:

“Burkamı çıkarmadan önce birkaç gün bekleyeceğim. Daha önce yine bir yönetim değişikliği olmuştu ve öfkeli adamlar kapanmamış kadınların üzerine kezzap atmıştı.”

Demek ki kadınların kölelik konumu sadece Taliban’dan kaynaklanmıyor. Gelenek düşkünü Afganistan erkeklerinin neredeyse tamamı kadın düşmanı.

AP haber ajansının kadın muhabiri kadınlara soruyor: “Taliban’ın sizi mecbur ettiği örtüleri atmak istiyor musunuz?” Kadınlar bağırarak yanıtlıyorlar: “Evet! Evet!” Bu sırada, kalabalığın içinden bir erkek sesi yükseliyor: “Hayır. Onların yiyeceğe ihtiyacı var. Burkalarını çıkarmaya değil!” Bunun üzerine, kadınlar dut yemiş bülbüle dönüp susuyorlar.

Hayvan herif, hem kadınları burkanın içine tıkıyor hem karınlarını doyuracak cesaret ve beceriyi gösteremiyor.

 Tıbbiyeyi birincilikle bitirmiş olan Dr. Vahide de böyle hayvanlardan biriyle evli. Herifin başka bir karısı daha var. Dr. Vahide kadın gazeteciyle konuşurken kocası da yanında bulunuyor. Soruları, zaman zaman Dr. Vahide’nin yerine yanıtlıyor. Adam, sakalını kestirmiş ama Dr. Vahide’nin burkasını çıkarmasına karşı. “Mezar-ı Şerif’te yaşasaydık, ona burka giydirmezdim. Ama burada (Kâbil’de) giymezse, hakkımızda dedikodu çıkar, erkekler onun ahlaksız olduğunu düşünüp sarkıntılık yaparlar.”

Peki, neden iki kadınla evli? Bu soruyu nasıl yanıtlayacak Dr. Vahide’nin herifi?..

Birçok kadın gibi Dr. Vahide de burka (yüzü kafesli çarşaf) için “Geleneğimiz!” diyor.

Gelenek de İslam dinine bağlanıyor, onun yerine geçiyor ya da ona gönderme yapılıyor.

Kadını ezmek için kullanılan geleneğin ne dinsel ne insani bir dayanağı olabilir. Onun tek dayanağı vardır: Zorbalık ve ahlaksızlık.

Afganistan tarihini ve toplumsal yapısını bilmeyenler, zulmü Taliban rejimi ile özdeşleştiriyorlardı. Şimdi, Kuzey İttifakı’nın da kadınları erkek zulmünden kurtaramadığı görülüyor, görülecek.

ABD ve ortakları, kendi kafalarındaki düzeni sağladıklarında da Afgan gelenekleri karşısında bozguna uğrayacaklar.

Bu nedenle, Afganistan bütün erkekleriyle birlikte tarih ve coğrafya sahnesinden silinse benim umurumda bile değil!

***

Okuduğunuz yazı 20 yıl önce değil sanki şimdi yazılmış gibi. Sadece, R. T. Erdoğan’ın “jandarma durmak” hevesi dışında. Eh olacak o kadar, kâhin değilim!